Áp lực mới đối với công ty chứng khoán

Theo ông Đặng Thái Hùng, Vụ trưởng Vụ Chế độ kế toán và kiểm toán (Bộ Tài chính), việc sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán đối với các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ nằm trong kế hoạch tổng thể sửa đổi, hiện đại hóa chế độ kế toán đối với các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán. Giới phân tích kỳ vọng, sửa đổi lần này sẽ giúp cho hoạt động của công ty chứng khoán minh bạch hơn, nhưng họ cũng sẽ phải đối mặt với những áp lực mới. Theo các nhà chuyên môn, việc kinh doanh của công ty chứng khoán có những khác biệt so với các ngành nghề kinh doanh khác, các doanh nghiệp này mua bán một thứ hàng hóa vô hình, chỉ là giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu tài sản, nhưng lại có giá trị rất lớn. Trong khi đó, hàng hóa chứng khoán có giá cả thay đổi liên tục và được mua đi bán lại thường xuyên, nên các nghiệp vụ phát sinh rất phong phú, phức tạp. Ngoài ra, công ty chứng khoán còn có những nghiệp vụ đặc trưng như bảo lãnh phát hành cổ phiếu, cầm cố cổ phiếu, cho vay, repo chứng khoán... không giống nghiệp vụ của các doanh nghiệp thông thường khác. Công ty chứng khoán còn quản lý, giao dịch những hàng hóa, tài sản không phải của công ty trong nghiệp vụ môi giới, tạm giữ cầm cố, lưu ký chứng khoán... nên phụ lục tài sản ngoài bảng cũng rất nhiều. Gần đây, dư luận đặt ra những yêu cầu, công ty chứng khoán phải công bố danh mục đầu tư cổ phiếu, trái phiếu… Theo đại diện của Bộ Tài chính, việc công bố này thực chất cũng không vi phạm nguyên tắc bí mật kinh doanh, nhưng để đảm bảo công bằng giữa các nhà đầu tư tổ chức trên thị trường chứng khoán, việc đưa ra quy định yêu cầu công ty chứng khoán công bố danh mục đầu tư cần phải tiến hành đồng thời với các tổ chức đầu tư khác. Theo ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó tổng Giám đốc Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC), nếu Bộ Tài chính có quy định yêu cầu các công ty chứng khoán công bố công khai danh mục đầu tư và giá giao dịch chứng khoán mà họ đầu tư, sẽ tạo thuận lợi cho việc hạch toán dự phòng giảm giá chứng khoán của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán. Hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán có đầu tư tài chính, tuy nhiên, việc thu thập thông tin giá thị trường của các cổ phiếu mà doanh nghiệp đầu tư gặp không ít khó khăn. Cụ thể, theo quy định, giá chứng khoán OTC mà các doanh nghiệp đầu tư được xác định là giá trung bình trên cơ sở giá giao dịch được cung cấp tối thiểu bởi 3 công ty chứng khoán tại thời điểm lập dự phòng. Nhưng trên thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều không đưa ra được giá giao dịch theo yêu cầu đó, do hiện nay, hầu hết các công ty chứng khoán không công khai danh mục đầu tư và giá giao dịch các cổ phiếu của họ. Về phía công ty chứng khoán, nhiều công ty cũng tỏ ra lo ngại, việc công khai danh mục đầu tư có thể sẽ gây bất lợi cho họ trong kinh doanh, vì đây là một trong những bí mật kinh doanh, nếu công khai thông tin này sẽ là “vạch áo cho người xem lưng”. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, vấn đề sẽ không có gì nghiêm trọng, khi tất cả sẽ cùng phải công khai. Trong khi đó, theo chuẩn mực kế toán quốc tế, về nguyên tắc, các công ty chứng khoán phải phản ánh danh mục đầu tư trong báo cáo tài chính quý và cả năm. Việc áp dụng chuẩn mực kế toán này không chỉ giúp cơ quan quản lý giám sát hoạt động đầu tư của các công ty chứng khoán, mà còn góp phần minh bạch các khoản mục đầu tư của công ty chứng khoán trong khuôn khổ pháp luật cho phép.