Argentina - Brazil và cải cách Mercosur

Ngày 16/1, Tổng thống Argentina Mauricio Macri có cuộc hội đàm chính thức với người đồng cấp Brazil Jair Bolsonaro. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông Macri đến Brazil kể từ khi Tổng thống Bolsonaro nhậm chức vào ngày 1/1/2019.

Brazil và Argentina là hai nền kinh tế hàng đầu Nam Mỹ và có chung 1.200 km đường biên giới. Hiện Brazil là đối tác thương mại hàng đầu của Argentina, trong khi Buenos Aires là bạn hàng lớn nhất của Brazil ở Mỹ Latinh và thứ 3 thế giới chỉ sau Trung Quốc và Mỹ.

Tổng thống Argentina Mauricio Macri thăm chính thức Brazil ngày 16/1. (Nguồn: Getty Images)

Trong bối cảnh Argentina đang phải đương đầu với tình trạng suy thoái kinh tế, sứ mệnh của ông Macri khi đặt chân đến Brazil lần này là xúc tiến quan hệ thương mại với người bạn láng giềng giàu tiềm năng. Tháp tùng Tổng thống Macri trong chuyến thăm Brazil có Bộ trưởng Bộ ngoại giao Jorge Faurie, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Oscar Aguad và Bộ trưởng Tài chính Nicolas Dujovne.

Theo đánh giá chung, lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latin có khá ít điểm tương đồng. Ông Bolsonaro là một nhân vật có quan điểm bảo thủ, đặc biệt về vấn đề người đồng tính, trong khi đó, ông Macri là người tự do ủng hộ hoạt động kinh doanh truyền thống, ủng hộ cải cách kinh tế và vấn đề môi trường…

Tuy nhiên, xét trên bình diện tự do hóa thương mại, Tổng thống Argentina và Brazil có thể tìm thấy một số điểm chung, cụ thể là trong việc cải cách MERCOSUR - khối thị trường chung Nam Mỹ với sự tham gia của Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay. Cả hai đều nhấn mạnh rằng “MERCOSUR cần hoạt động linh hoạt hơn, các quốc gia có quyền tự do tìm kiếm và đàm phán nhiều thỏa thuận thương mại với nước khác thay vì bị bó hẹp trong phạm vi khối như hiện tại”.

Trước đó, Tổng thống Brazil từng có ý định sẽ xem xét lại thỏa thuận của khối MERCOSUR và có thể sẽ rút lui khỏi tổ chức khu vực này nếu không có sự thay đổi thực chất. Bộ trưởng Kinh tế nước này, ông Paulo Guedes đã chỉ trích thỏa thuận MERCOSUR là quá hạn chế và không phải là ưu tiên hàng đầu của Brazil vào thời điểm hiện tại.

Về phần mình, ông Bolsonaro muốn nới lỏng “xiềng xích” từ các điều khoản của MERCOSUR, bao gồm hàng rào thuế quan, quy tắc hạn chế các quốc gia thành viên đàm phán thỏa thuận song phương với các nước bên ngoài khối, đang trực tiếp làm hạn chế quan hệ hợp tác giữa Brazil với Mỹ hay Trung Quốc.

Tuy nhiên nếu tiến hành cải cách mở cửa, các thành viên trong khối MERCOSUR sẽ đối mặt với cuộc cạnh tranh “khốc liệt”. Điều này đe dọa trực tiếp đến hoạt động của các doanh nghiệp Argentina. Bằng chứng là tỉ trọng xuất khẩu của nước này sang Brazil đã giảm từ 76 tỷ USD năm 2013 xuống còn 58 tỷ USD năm 2018. Bởi vậy, câu chuyện cải cách hay không thỏa thuận MERCOSUR chắc chắn là vấn đề nan giải trong cuộc thảo luận giữa hai nhà lãnh đạo Brazil và Argentina.

Hai nhà lãnh đạo cũng dự kiến hội đàm về khủng hoảng tại Venezuela. Brazil, Argentina cùng 11 quốc gia châu Mỹ khác thuộc Nhóm Lima (ngoại trừ Mexico) đã ký vào tuyên bố chung không công nhận nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro.

Trong bối cảnh khủng hoảng nợ công Châu Âu chưa dứt và kinh tế Mỹ đang chậm chạp thoát khỏi suy thoái, việc Argentina và Brazil cần làm là giải quyết những bất đồng, đoàn kết hướng tới một khối kinh tế chung để cùng phát triển và đang khẳng định vị thế mới trong trật tự thế giới đa phương.

Minh Phương