Ðau đầu với mỏ đá

Trong vai một doanh nghiệp đi mua đá về xây dự án, chúng tôi được ông C. - chuyên mua bán cát, đá - chỉ đến một mỏ đá ở thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT). Ông C. cho hay mỏ đá này hoạt động chui lâu nay nhưng không hiểu sao vẫn tồn tại.

Bà T. đang chào mời khách mua đá xanh tại mỏ đá chui ở ấp 4, xã Tóc Tiên, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Dân khổ vì ồn ào, ô nhiễm

Theo chỉ dẫn của ông C., chúng tôi men theo con đường đất nằm khuất trong rừng cây mới đến được mỏ đá thuộc ấp 4, xã Tóc Tiên, thị xã Phú Mỹ. Ðến nơi, chúng tôi khá bất ngờ khi chứng kiến cảnh xe cuốc, xe ben chở đá đang hoạt động rầm rộ giữa trời trưa nắng nóng. Thấy chúng tôi, một phụ nữ tên T. giới thiệu là chủ mỏ đá đến hỏi: "Các anh cần mua gì?". Nghe chúng tôi nói cần mua số lượng đá lớn về xây công trình, bà T. nhanh nhảu dẫn đến một khu vực tập kết đá lớn rồi nói đây là loại đá xanh rất thích hợp để xây dựng công trình. "Mỗi viên đá xanh có giá 4.000 đồng, khách tự lo tiền vận chuyển" - bà T. nói.

Thấy chúng tôi còn phân vân, bà T. khoe có thêm mỏ đá lớn hơn đang hoạt động ở ấp 4, xã Tóc Tiên nhưng không nói rõ địa điểm. Bà T. sau đó giục chúng tôi ký hợp đồng rồi sẽ dẫn đến mỏ đá này để khảo sát thực tế. Chúng tôi thắc mắc vì mỏ đá không treo bảng công ty, bà T. thừa nhận mỏ đá hoạt động chui. "Mua đá cần xuất hóa đơn thì lấy tên công ty cá nhân thôi. Các anh yên tâm, chỗ tôi làm ăn rất uy tín" - bà T. phân trần.

Một điểm khai thác mỏ đá khác bị người dân phản ánh là mỏ đá tại lô 2A, thôn Tân Châu, xã Châu Pha, thị xã Phú Mỹ. Người dân sống gần mỏ đá này bức xúc khi phải hứng chịu cảnh ô nhiễm tiếng ồn, bụi bặm suốt bao năm qua nhưng chính quyền địa phương không có phương án xử lý dứt điểm. Tương tự, mỏ đá không tên nằm trong khu vực khai thác của Công ty Shinhan Việt Nam trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, phường Long Hương, TP Bà Rịa, tỉnh BR-VT cũng bị người dân phản ứng vì khai thác gây tiếng ồn, xe ben chở cát, đá gây nguy hiểm. Một phụ nữ giới thiệu là quản lý mỏ đá khẳng định mỏ này được người chủ mua lại từ Công ty Shinhan Việt Nam, mới hoạt động khoảng gần 2 năm.

Ðiển hình về sự bức xúc của người dân kéo dài là mỏ đá núi Ông Trịnh, thuộc phường Tân Phước, thị xã Phú Mỹ. Từ phản ánh của người dân, trưa 8-4, chúng tôi đến mỏ đá này. Một công nhân chẻ đá thuê tại đây tiết lộ trước đây mỏ đá chỉ được khai thác một phần diện tích nhỏ nhưng nay mở rộng quy mô khiến cả ngọn núi "bị cạo trọc đầu". Ðể tiện cho việc vận chuyển, chủ mỏ đá đã làm con đường đất nối với đường dân sinh để chạy ra Quốc lộ 51. Cũng từ đây, người dân phải hứng chịu cảnh ô nhiễm tiếng ồn, bụi bặm, xe ben chở đá chạy tốc độ nhanh gây nguy hiểm. "Tôi từng nghe người dân phản ánh về mỏ đá này. Tôi chỉ là người làm công thôi, không biết gì đâu" - một công nhân nói.

Người dân địa phương đã dùng tấm bảng dựng chắn một phần đường ở khu phố Ông Trịnh - hướng từ mỏ đá núi Ông Trịnh đi ra - để tránh xe ben chở đá gây họa

Chỉ rõ sai phạm

Quá bức xúc với những gì mỏ đá núi Ông Trịnh gây ra, chị Nhung và người dân địa phương đã dùng tấm bảng dựng chắn một phần đường ở khu phố Ông Trịnh, hướng từ mỏ đá núi Ông Trịnh đi ra để tránh xe ben chở đá gây họa. Theo chị Nhung, từ khi núi Ông Trịnh xuất hiện mỏ đá cũng là lúc cuộc sống của người dân đảo lộn. "Cứ tầm 4 giờ sáng, xe ben chở đá chạy rầm rầm ngoài đường khiến nhà tôi rung lắc, đứa con nhỏ mới được mấy tháng tuổi khóc thét vì giật mình. Có lần quá bức xúc, tôi chạy ra đường phản ánh nhưng họ đáp lại "Có gì đâu mà sợ". Bao năm nay tôi và người dân cầu cứu khắp nơi nhưng sự việc vẫn không được giải quyết triệt để" - chị Nhung bức xúc. Tiếp lời, anh Nguyễn Thành Tâm - ở cạnh nhà chị Nhung - nói đã nhiều lần phản ánh đến chính quyền địa phương nhưng sự việc vẫn đâu vào đấy.

Theo Thanh tra tỉnh BR-VT, quá trình thanh tra, bên cạnh những kết quả đạt được, thanh tra đã phát hiện công tác phối hợp giữa các sở, ngành và địa phương trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình đã để xảy ra một số tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước và sai phạm của các tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản.

Những sai phạm trong khai thác khoáng sản, gồm không có giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; không bảo đảm hồ sơ chứng minh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định; cấp phép với thời hạn 30 năm không đúng quy định… Ngoài ra, Thanh tra tỉnh BR-VT còn chỉ ra sai phạm trong việc cấp quyền khai thác khoáng sản không đúng trữ lượng ghi trên giấy phép đối với 2 mỏ đá xây dựng là Long Hương, Châu Pha, trong đó có mỏ đá thuộc lô 2A (thôn Tân Châu, xã Châu Pha, thị xã Phú Mỹ). Riêng mỏ đá núi Ông Trịnh được điều chỉnh diện tích khu vực khai thác giảm trong giấy phép khai thác khoáng sản trong khi chưa tham mưu UBND tỉnh BR-VT về thủ tục trả lại một phần hoặc thu hồi một phần diện tích khu vực khai thác.

Bài và ảnh: SỸ HƯNG