Avison Young Việt Nam 'chỉ' giải pháp kiến tạo đô thị để TP. Hồ Chí Minh trở nên đáng sống

Một góc TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Kỳ Phương

Các thành phố lớn cần tái thiết đô thị để trở nên đáng sống

Theo Avison Young Việt Nam, dân số đô thị tại Việt Nam gia tăng nhanh chóng, đặt ra yêu cầu về việc làm sao để các thành phố đông đúc trở nên đáng sống. Để người dân chọn đến, định cư hay thậm chí trở về một thành phố, nơi đó phải đem lại cho họ các giá trị trực tiếp lẫn gián tiếp, trong đó quan trọng nhất là chất lượng sống tốt hơn.

Một thành phố đáng sống đáp ứng những nhu cầu, mong muốn và lợi ích của tập thể về phát triển bản thân, thu nhập, sức khỏe thể chất và tinh thần, và cơ hội việc làm.

Đồng thời, nơi đó mang đến cho họ những cảm xúc tích cực và sự gắn kết với đời sống; bao gồm niềm hạnh phúc, sự an toàn, cảm giác thân thuộc, khiến họ có lý do để gắn bó và có động lực đóng góp lâu dài cho xã hội.

Mới đây, số liệu khảo sát 19.536 người trên khắp Việt Nam của PAPI 2023 cho thấy, TP. Hồ Chí Minh được xếp hạng là địa phương được nhiều người lựa chọn làm nơi sinh sống nhất, đồng nghĩa là thành phố đáng sống nhất Việt Nam.

Từ lâu, TP. Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế trọng điểm phía Nam và thu hút nhiều thế hệ dân cư từ mọi miền đất nước. Lý do chủ yếu khiến người dân muốn di cư đến TP. Hồ Chí Minh là nhiều cơ hội nghề nghiệp, dịch vụ công tốt hơn và ít thiên tai hơn.

Trong vài thập kỷ qua, Việt Nam chứng kiến quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, ngày càng nhiều người chuyển đến thành phố sinh sống và đến cuối năm 2023, gần 40% trong tổng số 100,3 triệu dân Việt Nam là dân thành thị.

Theo đồ án quy hoạch tổng thể TP. Hồ Chí Minh, đến năm 2040, ước tính dân số sẽ vượt 16,8 triệu người.

Dự kiến, đến năm 2030, ước tính trên 45% dân số Việt Nam sẽ sống ở các đô thị. Trong khi chất lượng cuộc sống người dân đã cải thiện đáng kể, dân số đô thị tăng nhanh đang tạo áp lực lớn lên hệ thống quản trị hành chính và ảnh hưởng đến tính đáng sống của các thành phố.

Đô thị hóa là xu hướng tất yếu và ước tính đến năm 2030, hơn 60% dân số thế giới sẽ sống tại các thành phố. Đi kèm theo đó là các vấn đề phát triển đô thị làm giảm tính đáng sống như thiếu hụt cơ sở hạ tầng và quá tải dịch vụ công, suy thoái môi trường, tăng nguy cơ tổn thương trước thiên tai và biến đổi khí hậu, bất bình đẳng về khả năng tiếp cận cơ hội và các vấn đề liên quan đến khả năng chi trả…

Vì vậy, các thành phố trên thế giới đã và đang ra sức tái thiết đô thị, biến chúng thành những nơi gắn kết, toàn diện và đáng sống hơn. Giải pháp là biến việc “tạo giá trị xã hội” thành một ưu tiên.

Ông David Jackson - Tổng giám đốc Avison Young Việt Nam cho biết, khi một thành phố được xây dựng để phục vụ cho người dân nơi đó, nó sẽ tiếp tục thu hút nhiều người thường trú, tạm trú và khách lưu trú. Tất cả đều quan trọng để tạo thành một nền kinh tế thành công. Và khi tiếp cận theo hướng này, bất động sản có thể đóng một vai trò chủ đạo.

TP. Hồ Chí Minh và các thành phố lớn đang đối diện bài toán thách thức đô thị để trở nên đáng sống hơn. Ảnh: Kỳ Phương

Kinh nghiệm từ những thành phố đáng sống trên thế giới

Các chuyên gia từ Avison Young Việt Nam cho rằng, TP. Hồ Chí Minh nói riêng và các thành phố lớn nói chung có thể học kinh nghiệm về cách bất động sản đóng vai trò chủ động hơn, tạo dựng không gian gắn kết cộng đồng và đóng góp vào tính đáng sống từ các thành phố như Seattle, New York, Vancouver, Bristol và London, trong đó, có thể:

Tìm giải pháp từ những khu vực công cộng

Vì đất đai và không gian đô thị có hạn, có những cách thông minh và thiết thực để tối ưu không gian trong môi trường xây dựng. Tận dụng tốt các “không gian ở giữa”, hay không gian chuyển tiếp như lối vào, hành lang và sân, giúp kết nối khu vực công cộng với các khoảng không gian thường mang tính riêng tư hoặc tách biệt trong các tòa nhà. Giải pháp này tạo ra trải nghiệm người dùng mới và cơ hội để cộng đồng tương tác nhiều hơn.

Khoảng sân mở trong các khu dân cư riêng biệt và các con hẻm dành cho người đi bộ là ví dụ về không gian chức năng ở giữa. Các khoảng sân có thể được lắp đặt công trình xã hội như khu vực ghế ngồi và sân chơi, tạo thành không gian chung cho cư dân và thành viên trong cộng đồng cùng tương tác.

Tại HopeWorks Station gần Seattle, Washington (Mỹ), sân công cộng nội khu mang đến chỗ ngồi ngoài trời và không gian giải trí cho cư dân 65 căn nhà giá phải chăng của dự án cũng như cộng đồng xung quanh.

Ở Vancouver (Canada), Alley Oop là một con hẻm, thiết kế lại với chỗ ngồi thưởng thức cà phê, nơi trưng bày tác phẩm nghệ thuật địa phương và sân bóng rổ cộng đồng. Được thiết kế thông qua quá trình tham vấn cộng đồng, Alley Oop nhấn mạnh nhu cầu không gian giải trí ở trung tâm thành phố Vancouver.

Thử nghiệm giải pháp bằng những can thiệp tạm thời

Các biện pháp can thiệp tạm thời có thể được áp dụng để giới thiệu hoạt động trong đô thị và ngầm gợi mở về phương án lâu dài. Những biện pháp can thiệp tạm thời này có thể xem như để “thí điểm” cho các giải pháp phát triển lâu dài, nhờ vậy đánh giá được liệu cách tiếp cận đó có phù hợp với nhu cầu của các bên liên quan và có phù hợp với khung cảnh đô thị hiện hữu hay không.

Ở thành phố New York, chương trình Open Restaurant, ra mắt trong giai đoạn đại dịch nhằm mở rộng cấp phép cho hoạt động ăn uống ngoài trời, đã đặt nền móng cho sáng kiến lâu dài Dining Out NYC.

Thành công của hoạt động ăn uống ngoài trời và nhu cầu xin giấy phép liên tục đã truyền cảm hứng cho thị trưởng Eric Adams áp dụng chương trình Dining Out NYC và thay đổi vĩnh viễn cơ cấu khu vực công cộng của thành phố.

Tạo ra hệ sinh thái có tính bền vững và sức chống chịu tốt

Tạo cơ hội cho doanh nghiệp địa phương và doanh nghiệp vừa và nhỏ giúp thúc đẩy nền kinh tế đa dạng và có sức chống chịu tốt. Những cơ hội này có thể ở nhiều dạng thức, chẳng hạn như mặt bằng bán lẻ lớn – nhỏ khác nhau, văn phòng linh hoạt và nơi làm việc có giá phải chăng.

Đây là địa hạt mà các vườn ươm doanh nhân phát huy vai trò nuôi dưỡng sự đổi mới và sáng tạo trong nền kinh tế địa phương. Engine Shed tại Bristol Temple Meads (Vương quốc Anh) là một trung tâm đổi mới cung cấp không gian làm việc, hỗ trợ kinh doanh và cơ hội phát triển nghề nghiệp cho doanh nhân.

Giá thuê trong trung tâm thành phố thường vượt quá khả năng của các doanh nghiệp siêu nhỏ. Hỗ trợ họ giúp duy trì tính đa dạng và bản sắc của lõi đô thị. Vào năm 2021, chính quyền London mở rộng đưa ra kỳ vọng rằng tất cả khu tự quản London (London boroughs) lồng ghép những chính sách về nơi làm việc giá phải chăng vào kế hoạch phát triển.

Đáp lại, các khu tự quản London đã áp dụng nhiều cách khác nhau để tạo ra không gian làm việc giá hợp lý, trong đó, nhiều khu yêu cầu các dự án trên một quy mô nhất định phải dành ra một phần diện tích cho thuê với giá thấp hơn giá thị trường.

Duy trì giá thuê văn phòng hợp lý là yếu tố quan trọng không chỉ với tăng trưởng kinh tế, mà còn với đa dạng hóa kinh tế và tạo việc làm ở địa phương vì các doanh nghiệp địa phương nhỏ hơn thường chi trả nhiều hơn cho các chuỗi cung ứng địa phương và tuyển dụng người lao động tại nơi đó.

Ông David Jackson nhận định, một trong những cách là ưu tiên tạo giá trị xã hội khi phát triển và tái phát triển các dự án bất động sản, trong đó lấy con người làm trọng tâm. Việc tái thiết để những thành phố trở thành nơi đáng sống hơn thông qua lăng kính giá trị xã hội và thiết kế các giải pháp xoay quanh nhu cầu và lợi ích của người dân sẽ cải thiện hiệu suất của tất cả các loại bất động sản thương mại. Dù vậy, theo đuổi giá trị xã hội là nỗ lực của tập thể và điều này không hề đơn giản.

“Với nhà phát triển tư nhân, tái tạo sức sống và sự đa dạng cho bất động sản là một thử thách khó hơn nhiều so với chỉ nhắm đến mục tiêu lợi nhuận. Thay đổi chiến lược đồng nghĩa với thay đổi cách thức phân bổ nguồn lực, dù là về không gian, chi phí, thời gian hay nhân lực” - ông David Jackson nói.

Kỳ Phương