Bà Rịa - Vũng Tàu: Giao đất 'vàng' không qua đấu giá cho doanh nghiệp nước ngoài để 'đắp chiếu'?

Theo đó, thực tế dự án Trung tâm thương mại (TTTM) Thái Dương đã bị bỏ hoang phế hơn chục năm qua, tính khả thi về dự án vẫn còn bị bỏ ngỏ. Thế nhưng, có điều đặc biệt là dự án lại được “ưu ái” giao đất cho doanh nghiệp nước ngoài không thông qua đấu giá và đã được chuyển đổi công năng theo đề xuất của doanh nghiệp.

Giao đất cho doanh nghiệp có pháp nhân nước ngoài không qua đấu giá

Theo báo cáo của Sở TNMT cũng như UBND tỉnh BR-VT đều cho biết, việc lập thủ tục giao đất và cho thuê đất trước đây chưa xem xét đến hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định.

Đặc biệt, hồ sơ còn thể hiện, thời điểm Công ty Thái Dương (thành lập ngày 18/3/2004 có mã số thuế là 4900225959, trụ sở Khu 2, đường Trục Chính, xã Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn) được giao đất thì doanh nghiệp này có pháp nhân nước ngoài (Trung Quốc), đại diện pháp luật là ông Zeng Fan Yu.

Đến năm 2015, công ty này xin thành lập Công ty TNHH Vui chơi giải trí và Du lịch Thái Dương – Vũng Tàu (Công ty Thái Dương – Vũng Tàu), có mã số thuế 4900783209, địa chỉ đăng ký 159A Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 3, TP Vũng Tàu, đại diện pháp luật là ông Nguyễn Tài Dương.

Văn bản của UBND tỉnh BR-VT gửi Bộ TNMT còn cho biết, ngày 30/9/2016, Chi cục Thuế TP Vũng Tàu có văn bản số 6649/CCT-TrB báo cáo tình hình quản lý tiền thuê đất của Công ty Thái Dương, theo đó, đơn vị này đã ban hành thông báo nộp tiền thuê đất từ năm 2009 và khấu trừ 2,5 tỷ đồng tiền tạm ứng vào tiền thuê đất năm 2009. Tính đến ngày 30/6/2016, Công ty Thái Dương nợ tiền thuê đất lên đến hơn 33,5 tỷ đồng (số liệu chưa bao gồm tiền chậm nộp).

Ngày 18/8/2017, UBND tỉnh BR-VT có Văn bản số 7768/UBND-VP cho phép Công ty Thái Dương - Vũng Tàu là công ty được tách từ Công ty Thái Dương (Lạng Sơn) được kế thừa quyền và nghĩa vụ liên quan đến dự án TTTM Thái Dương.

“Ưu ái” giao đất cho công ty có pháp nhân nước ngoài và “món hời” không qua đấu giá là vậy, thế nhưng tính tới thời điểm này, dự án vẫn bị bỏ hoang phế, “đắp chiếu” suốt hơn chục năm qua, khiến dư luận dấy lên những hoài nghi về pháp lý dự án, tính khả thi cũng như năng lực thực sự của chủ đầu tư.

Đặc biệt, đó là vì sao tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giao đất cho doanh nghiệp nước ngoài nhưng không thông qua đấu giá? Trách nhiệm của các cá nhân và đơn vị liên quan đến những dấu hiệu sai phạm trên sẽ được xem xét xử lý ra sao?

“Tại sao không phải là những nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm khác mà phải là Công ty Thái Dương có pháp nhân nước ngoài và ở tận một nơi xa xôi, lại được giao đất vàng (đối diện chợ Vũng Tàu) làm chủ đầu tư?”, bà Trần Thị Hương thắc mắc?

Để giải quyết vấn đề “giao đất không thông qua đấu giá”, trong văn bản số 6491/UBND-VP, UBND tỉnh BR-VT cũng đã xin ý kiến chỉ đạo của Bộ TNMT, rằng: “Dự án là một trong 04 dự án có đơn kiến nghị của bà Lê Thị Công (nguyên Giám đốc Sở TNMT tỉnh BR-VT – PV) phản ánh không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất; Công ty đã ứng 2,5 tỷ đồng để bồi thường, hỗ trợ như nêu trên và UBND tỉnh đã cho thuê đất. Nay UBND tỉnh có phải trả khoản tiền Công ty đã ứng 2,5 tỷ đồng cho Công ty và thu hồi quyết định cho thuê đất để tạo đất sạch đấu giá quyền sử dụng đất như kiến nghị của bà Lê Thị Công hay không?”.

Khu "đất vàng" (đối diện chợ Vũng Tàu) được giao không qua đấu giá.

“Đắp chiếu” dự án để chuyển đổi công năng

Trước đó, như chúng tôi đã có loạt bài phản ánh về việc UBND TP Vũng Tàu bị tố “thi gan” với án, đá bóng trách nhiệm khiến dân lao đao trong khiếu nại, kiện tụng suốt hơn 5 năm qua mà đến nay vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.

Cùng với cuộc hành trình khiếu kiện đó thì dự án TTTM Thái Dương cũng “đắp chiếu”, bị bỏ hoang phế suốt hơn chục năm qua, khiến dư luận bức xúc và mong muốn chính quyền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xem xét lại toàn bộ trình tự thủ tục, cũng như tính khả thi của dự án này.

Theo hồ sơ thể hiện, ngày 18/10/2006, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành quyết định thu hồi 12.862,7m2 đất tại đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 3, TP Vũng Tàu (trong đó có đất ki ốt của bà Trần Thị Hương như đã đề cập trong các bài viết trước) để giao cho Công ty TNHH Vui chơi giải trí và Du lịch Thái Dương (Công ty Thái Dương) đầu tư xây dựng dự án TTTM Thái Dương.

Đến ngày 29/7/2009, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành Quyết định số 2543/QĐ-UBND cho Công ty Thái Dương thuê phần đất trên; Thời hạn thuê là 49 năm, hình thức trả tiền thuê đất một lần cho cả thời hạn thuê.

Bà Trần Thị Hương và khu đất dự án Trung tâm thương mại Thái Dương bị "đắp chiếu" hơn chục năm qua.

Tuy nhiên, sau nhiều năm bỏ hoang, “đắp chiếu”, ngày 30/8/2017, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành Quyết định số 2471/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch phân lô đất đầu tư xây dựng công trình TTTM Thái Dương thuộc quy hoạch tỷ lệ 1/2000 khu dân cư Nam sân bay TP Vũng Tàu. Theo đó, điều chỉnh tính chất, chức năng lô đất ở trung tâm thành phố thành quy hoạch đất ở, dịch vụ thương mại, văn phòng làm việc.

Do dự án trên còn nhiều vướng mắc và tính chất phức tạp nên ngày 3/7/2019, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã có văn bản số 6491/UBND-VP trình lên Bộ Tài nguyên và Mội trường (Bộ TMNT) để báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo, giải quyết. Theo đó, tại phần “Nhận xét và kiến nghị”, văn bản nêu rõ: “Việc thay đổi công năng của dự án xuất phát từ kiến nghị của Công ty để tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính tăng cao nguyên nhân từ việc chậm bàn giao đất thực địa…”.

Liên quan đến việc thay đổi công năng dự án, ngày 29/8/2017, Thường trực Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã ra Thông báo số 862-TB/TU, qua đó chỉ đạo: “Cần nêu rõ việc cho phép điều chỉnh quy hoạch, công năng của dự án theo hướng nào; Vì sao phải điều chỉnh như vậy; Trách nhiệm của Công ty TNHH Vui chơi giải trí và Du lịch Thái Dương trong việc thực hiện quy hoạch được điều chỉnh; Cơ sở tính toán, quyết định việc thu tiền sử dụng đất của dự án”.

Vấn đề trên cũng đã được UBND tỉnh trình xin ý kiến Bộ TNMT ngày 3/7/2019, rằng: “Trường hợp tiếp tục thực hiện dự án và tiếp tục thực hiện quyết định cho thuê đất của UBND tỉnh thì việc thay đổi công năng dự án, chuyển mục đích thành Trung tâm thương mại, căn hộ chung cư để bán theo kiến nghị Công ty thì phải được điều chỉnh trên toàn bộ dự án (12.862,7m2) thuộc đất ở theo quy định tại Điều 49 Nghị định 43/2014/NĐ-CP hay sao? Giá đất khi điều chỉnh công năng dự án sang đất ở như thế nào?”.

Văn bản của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Những vướng mắc mà UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã trình, xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng là vấn đề được đông đảo dư luận quan tâm và rất cần được cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc xem xét, giải quyết thấu đáo, tránh tình trạng đất bỏ hoang lãng phí, gây thất thoát tài sản Nhà nước và bức xúc trong dư luận.

Vi phạm pháp luật, có căn cứ để thu hồi?

Công ty Thái Dương được thuê quyền sử dụng đất để xây dựng Trung tâm thương mại thuộc trường hợp sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh (thương mại, dịch vụ). Do đó, căn cứ điểm d khoản 1 Điều 58 Luật Đất đai 2003, được hướng dẫn bởi Điều 61, Điều 62 Nghị định 181/2004/NĐ-CP thì đây là trường hợp mà Nhà nước cho thuê đất phải thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Do đó, việc UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho Công ty Thái Dương thuê đất mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Mặt khác, theo quy định tại điểm i khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai 2013 quy định: "Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng”.

Thực tiễn cho thấy dự án Trung tâm thương mại do Công ty Thái Dương đầu tư vẫn còn trong tình trạng “đắp chiếu” trong hơn 10 năm qua, đây cũng là một căn cứ mà cơ quan có thẩm quyền tiến hành thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.

Thạc sĩ – Luật sư Phan Mạnh Thăng, Giám đốc Công ty Luật Long Phan PMT (Đoàn Luật sư TP HCM) phân tích.

Kiến Dân - Bảo Hà