Bài 1: 8 tháng trôi qua vẫn… nguyên trạng

Xung quanh sự cố sụt sạt trên Tỉnh lộ 152

Đoạn sạt lở gây chia cắt giao thông trên Tỉnh lộ 152 từ trung tâm thị xã Sa Pa đi các xã, phường phía Nam.

Tại hiện trường, hàng nghìn m3 đất, đá thuộc phần diện tích đất xây dựng Dự án Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp Cầu Mây - Sa Pa sẵn sàng ập xuống, vùi lấp Tỉnh lộ 152 bất cứ lúc nào. Những ngày có mưa kéo dài khiến điểm sạt lở này càng “tụ thủy” lớn và làm cho nguy cơ gây mất an toàn giao thông tăng gấp bội. Có thời điểm lượng đất, đá phình ra che lấp mặt đường Tỉnh lộ 152 khiến phương tiện khi lách qua đây luôn phải chấp nhận cảnh mấp mé bờ vực sâu. Gần đây, UBND thị xã Sa Pa đã có một số văn bản đề nghị Sở Giao thông vận tải - Xây dựng tham mưu với UBND tỉnh không cho xe ô tô lưu thông trên Tỉnh lộ 152 đoạn này để đảm bảo tính mạng cho người đi đường. Nếu việc này thực hiện cũng có nghĩa là Sa Pa bị chia cắt hoàn toàn giữa trung tâm thị xã với các xã, phường phía Nam, một số tua, tuyến du lịch cũng bị tê liệt.

Điểm sạt lở nhìn từ phía trên.

Theo đại diện chính quyền phường Cầu Mây, thị xã Sa Pa, do không thuộc thẩm quyền trách nhiệm giải quyết vụ việc nên từ tháng 12/2019 đến nay, UBND phường chỉ có thể đề nghị các đơn vị liên quan khẩn trương xử lý và yêu cầu các hộ di chuyển khẩn cấp nếu phát hiện điểm sạt lở có dấu hiệu xấu đi. Bà Lù Thị Thắm, Chủ tịch UBND phường Cầu Mây nhấn mạnh: Phường đã phối với với Công ty Trường Giang để điều tiết giao thông và cảnh báo nguy cơ sạt lở tại điểm này nhưng nếu sự việc kéo dài sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động của chính quyền địa phương. Chúng tôi không thể cắt cử người gác ở điểm sạt lở này trong nhiều tháng.

Nguy hiểm đang rình rập người dân tham gia giao thông qua đoạn đường bị sạt lở.

Nguy hiểm rình rập, ám ảnh về sự mất an toàn ở Sa Pa trong mắt du khách ngày càng tăng nhưng vì sao sự việc lại kéo dài như vậy? Tìm hiểu của chúng tôi thì ngay sau khi phát hiện hiện tượng sạt lở vào tháng 12/2019 cũng là lúc xảy ra tranh chấp dân sự giữa Ban Quản lý dự án ODA tỉnh (đơn vị chủ đầu tư nâng cấp Tỉnh lộ 152) và Công ty Cổ phần Trường Giang - Sa Pa (chủ đầu tư Dự án Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp Cầu Mây - Sa Pa) về nguyên nhân, cơ chế tác động gây sạt lở. Tranh chấp kéo dài, hai bên không tìm được tiếng nói chung, trong khi việc sửa chữa, nâng cấp Tỉnh lộ 152 thực hiện từ nguồn vốn ODA có hạn đến ngày 31/12/2020 phải đóng hiệp định. Điều đó đồng nghĩa uy tín sử dụng nguồn vốn tài trợ nước ngoài của tỉnh bị hạ thấp, việc triển khai các giai đoạn tiếp theo của một số dự án vốn vay sẽ khó khăn.

Trước tình hình đó, tháng 4/2020, UBND tỉnh đã lập Tổ điều tra sự cố do lãnh đạo Sở Giao thông vận tải - Xây dựng làm tổ trưởng. Đến trung tuần tháng 7 vừa qua, tổ điều tra đã xác định rõ nguyên nhân của sự cố, đó là cơ sở để tỉnh xác định trách nhiệm của các bên liên quan và tìm hướng giải quyết.

Phía trên điểm sạt lở là một dự án của Công ty Cổ phần Trường Giang – Sa Pa đang triển khai xây dựng.

Lý giải về việc để kéo dài thời gian xử lý, ông Vũ Hoàng Long, Chi cục trưởng Chi cục Giám định xây dựng (Sở Giao thông vận tải - Xây dựng), Tổ phó Tổ điều tra sự cố cho biết: Ngoài các nguyên nhân chủ quan, thời điểm phát hiện sụt lún đã giáp tết Nguyên đán, sau đó là dịch Covid-19 nên tiến độ bị ảnh hưởng. Khi các mảng sụt trượt phát triển, hình thành sự cố công trình, việc xác định nguyên nhân liên quan đến phân định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân nên các bước tiến hành đều rất tỉ mỉ, cẩn trọng.

Trở lại thời điểm diễn ra tranh chấp giữa Ban Quản lý dự án ODA tỉnh và Công ty Cổ phần Trường Giang - Sa Pa thì cũng là lúc hiện tượng sụt, sạt tiếp tục phức tạp khiến Ban Quản lý ODA phải tạm dừng thi công 150 mét trên Tỉnh lộ 152, còn Công ty Cổ phần Trường Giang - Sa Pa phải tháo dỡ ít nhất 2 căn biệt thự và nhiều căn khác bị ảnh hưởng chất lượng công trình. Ông Lê Đình Chung, Trưởng phòng pháp lý, Công ty Cổ phần Trường Giang - Sa Pa nêu quan điểm: Sự cố sụt trượt nói trên là điều ngoài mong muốn, phía công ty sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để giải quyết, không để ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án và hạn chế thấp nhất tác động đến đời sống, việc tham gia giao thông của người dân trong khu vực.

Hiện mùa mưa mới bắt đầu với những dự đoán về yếu tố khó lường. Sụt sạt là yếu tố tự nhiên, tuy nhiên, những lý do của các bên đưa ra để giải thích cho sự chậm trễ giải quyết thật khó chấp nhận. Dư luận cũng đặt nhiều câu hỏi về nguyên nhân gây ra điểm sạt lở này cũng như việc Công ty Cổ phần Trường Giang - Sa Pa phải tháo dỡ 2 căn hộ biệt thự đang xây dở liệu có phải là tình thế bắt buộc hay do vi phạm quy định về xây dựng liên quan đến hành lang an toàn giao thông? Trách nhiệm của các bên liên quan đến đâu?...

Nhóm PV thời sự