Bài 2: Tạo điều kiện tái hòa nhập cộng đồng

Để thực hiện công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2022 đạt kết quả tốt, trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2022, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng tư vấn đặc xá đã ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương về việc tạo điều kiện thuận lợi cho người được đặc xá trở về nơi cư trú, sớm ổn định cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế tái phạm tội.

Phạm nhân được tạo điều kiện sinh hoạt văn nghệ ngay tại các cơ sở giam giữ

Theo kế hoạch, các cơ quan thông tấn, báo chí đã kịp thời đưa tin, tuyên truyền về chủ trương đặc xá, tạo điều kiện để giúp cho mọi công dân và những người quan tâm hiểu rõ chính sách của Đảng, Nhà nước; đồng thời không kì thị, tạo điều kiện giúp đỡ những người lầm lỗi quay trở lại xã hội, sống lương thiện. Các cấp ủy và chính quyền địa phương đã chỉ đạo các ngành, các cấp không được phân biệt đối xử với những người được tha tù trong thực hiện các chính sách xã hội như tạo công ăn việc làm, vay vốn để kinh doanh, sản xuất, xóa đói, giảm nghèo...

Là cơ quan chủ trì, Bộ Công an đã thành lập Ban chỉ đạo về đặc xá, kịp thời thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đặc xá, giúp người được tha tù sớm tái hòa nhập cộng đồng. Các cơ sở giam giữ tổ chức các lớp chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân được đề nghị đặc xá học tập theo quy định gồm dạy nghề, kiến thức xã hội, pháp luật, kỹ năng tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân...; gửi danh sách người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá đã được thẩm định về cư trú theo từng quận, huyện đến Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để rà soát, kiểm tra, chủ động có kế hoạch tiếp nhận và tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương làm tốt công tác quản lý, giám sát, giúp đỡ người được đặc xá tái hòa nhập cộng đồng.

Bên cạnh đó, Bộ Công an đã chỉ đạo các đơn vị chức năng làm thủ tục cấp Căn cước công dân cho những người được đặc xá năm 2022. Tại buổi Lễ công bố Quyết định đặc xá, có 1.919 người được đặc xá có đủ điều kiện được cấp đã được phát thẻ Căn cước công dân trước khi trở về nơi cư trú. Đối với những người không có thông tin dữ liệu dân cư, các cơ sở giam giữ đã hướng dẫn họ liên hệ với công an xã hoặc cảnh sát khu vực nơi về cư trú để bổ sung thông tin và làm thủ tục cấp Căn cước công dân theo quy định.

Công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá trong những năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn một số khó khăn, thách thức.

Đa số người được đặc xá có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không có vốn, công cụ, phương tiện sản xuất, kinh doanh; công tác phối hợp giải quyết việc làm, hỗ trợ cho người được đặc xá chưa thực sự được quan tâm đúng mức; chưa có chủ trương, giải pháp cụ thể về khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh tạo điều kiện tiếp nhận lao động là người được đặc xá; ở một số nơi, người được đặc xá còn bị kỳ thị, xa lánh.

Bên cạnh đó, mặc dù quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn về công tác hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù tương đối đầy đủ, cụ thể, ở một số nơi, chỉ đạo của chính quyền địa phương chưa được quan tâm đúng mức; chưa nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm; còn coi công tác quản lý, giám sát, giáo dục, giúp đỡ người đặc xá là nhiệm vụ riêng của lực lượng Công an; chưa huy động được sự tham gia đông đảo của các tổ chức chính trị - xã hội, cá nhân, đoàn thể và của quần chúng nhân dân.

Thời gian tới, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác đặc xá, đặc biệt là việc tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá, cần triển khai các giải pháp sau:

Một là, các bộ, ngành chức năng cần nghiên cứu, đề xuất Chính phủ ban hành cơ chế, chính sách về dạy nghề, cho vay vốn, tạo việc làm nhằm hỗ trợ, giúp đỡ người được đặc xá hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống

Hai là, chính quyền địa phương cần chỉ đạo cơ sở phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện có hiệu quả Nghị định số 49/2020/NĐ-CP của Chính phủ về tái hòa nhập cộng đồng; phối hợp chặt chẽ với lực lựng Công an các cấp trong việc quản lý, giám sát, giáo dục, giúp đỡ người được đặc xá trở về cộng đồng, xóa bỏ mặc cảm, làm ăn lương thiện, hạn chế tái phạm và vi phạm pháp luật.

Thứ ba, các cơ quan hữu quan, đặc biệt là cơ quan thông tấn, báo chí tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ về chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, Nhà nước, tạo sự đồng tình, ủng hộ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đặc xá, giúp người được đặc xá nói riêng và người mãn hạn tù nói chung nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng, trở thành người công dân có ích cho xã hội.

Thực hiện tốt công tác đặc xá năm 2022 đã một lần nữa khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của Đảng, Nhà nước ta đối với người phạm tội đã thực sự ăn năn, hối cải, tích cực phấn đấu học tập, cải tạo, qua đó có tác dụng động viên, khuyến khích người đang chấp hành án phạt tù yên tâm chấp hành bản án, thi đua học tập cải tạo tiến bộ để có đủ điều kiện được hưởng chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Nguyễn Ngọc Tuyến (Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, Bộ Công an)