Bám mục tiêu, tạo thế đánh, lập công vang dội
Trước yêu cầu đòi hỏi của chiến trường và sự phát triển lớn mạnh của Bộ đội Đặc công, theo chỉ thị của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày 15-4-1968, Tư lệnh Binh chủng Đặc công ra quyết định thành lập Tiểu đoàn Đặc công Biệt động (ĐCBĐ) 1 (đơn vị tiền thân của Lữ đoàn ĐCBĐ 1), trực thuộc Binh chủng Đặc công.
Tiểu đoàn có nhiệm vụ: Xây dựng và huấn luyện lực lượng ĐCBĐ làm nhiệm vụ chiến đấu và công tác đặc biệt ở phía Tây; huấn luyện ĐCBĐ tăng cường cho chiến trường miền Nam; quản lý nuôi dưỡng lực lượng ĐCBĐ ở phía Tây về và ở miền Nam ra. Tiểu đoàn ĐCBĐ 1 ra đời là nhu cầu tất yếu của cuộc chiến đấu và đáp ứng đòi hỏi bức thiết của nhiệm vụ tác chiến ở mặt trận phía Tây. Khẳng định ĐCBĐ là một trong 3 lực lượng chiến đấu của Binh chủng Đặc công, đánh dấu bước phát triển về tổ chức lực lượng và nghệ thuật tác chiến đặc công trong giai đoạn mới.
Ngay sau lễ thành lập tại thôn Yên Duyên, xã Yên Sở, huyện Thanh Trì, TP Hà Nội (nay là phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội), chấp hành chỉ thị của Tư lệnh Binh chủng Đặc công, Tiểu đoàn ĐCBĐ 1 tổ chức tuyển quân và tổ chức huấn luyện trong điều kiện còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn về cơ sở vật chất và dụng cụ sinh hoạt cho bộ đội. Để thực hiện tốt nhiệm vụ Binh chủng giao, Tiểu đoàn đã tổ chức đợt sinh hoạt chính trị về Cuộc vận động “Nâng cao chất lượng, phát huy sức mạnh chiến đấu của các LLVT, quyết tâm đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược”; phát động Phong trào thi đua “Hướng ra chiến trường, lập công trên bãi tập”, tạo khí thế thi đua sôi nổi, hào hứng cho cán bộ, chiến sĩ trong huấn luyện và thực hiện nhiệm vụ.
Từ năm 1968 đến năm 1974, những phân đội, lực lượng do Tiểu đoàn tổ chức huấn luyện để tăng cường cho các chiến trường và hoạt động độc lập đã phát huy tốt tinh thần cách mạng, đoàn kết, thống nhất cao, chủ động sáng tạo vượt qua mọi khó khăn, thử thách; tích cực xây dựng hành lang, bàn đạp, cơ sở, luồn sâu vào hậu phương chiến lược của địch, tạo thế bám địch và đánh địch đúng thời cơ, tiến công kiên quyết, táo bạo. Tiểu đoàn chủ động phối hợp chiến đấu, phá thế kìm kẹp của địch, tiêu diệt nhiều sinh lực, đồn bốt địch trên khu vực phía Tây, phá hủy nhiều máy bay và phương tiện chiến tranh các loại tại các căn cứ của lực lượng không quân Mỹ.
Thiếu tướng Hoàng Minh Sơn, Tư lệnh Binh chủng Đặc công trao cờ thưởng của Bộ Quốc phòng tặng Lữ đoàn trong buổi lễ ra quân huấn luyện năm 2023. Ảnh: TRẦN TUẤN ANH
Xuất phát từ nhu cầu phát triển lực lượng và nghệ thuật tác chiến đặc công trên các chiến trường, ngày 5-6-1974, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam quyết định phát triển Tiểu đoàn ĐCBĐ 1 thành Đoàn ĐCBĐ 1. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, các phân đội của Đoàn ĐCBĐ 1 thường xuyên nắm chắc địch, bám chắc các mục tiêu, chuẩn bị tốt thế đánh, tiến công tiêu diệt sinh lực quan trọng và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh trong căn cứ không quân chiến lược của Mỹ ở phía Tây, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ năm 1978 đến năm 1984, Đoàn ĐCBĐ 1 đã huấn luyện và bổ sung các phân đội cho chiến trường phía Bắc, chiến trường phía Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế; tham gia chiến đấu ở hầu hết chiến dịch, các mặt trận, trên các hướng tại các quân khu; đánh nhiều trận với những chiến công vang dội trên các mặt trận 479, 579, 779... góp phần quan trọng vào việc bảo vệ Tổ quốc và giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Bước vào thời kỳ đổi mới, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển của Quân đội và Binh chủng Đặc công, Đoàn ĐCBĐ 1 được tổ chức thành Lữ đoàn ĐCBĐ 1 theo Quyết định số 1703/QĐ-BQP ngày 22-5-2013 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên, kế thừa, phát huy truyền thống và kinh nghiệm quý báu của các thế hệ đi trước, Lữ đoàn đã làm tốt công tác tham mưu, đề xuất với Đảng ủy, thủ trưởng Bộ tư lệnh về xây dựng và phát triển lực lượng ĐCBĐ 1 theo hướng tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại.
Lữ đoàn đã tập trung xây dựng Đảng bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của cán bộ, đảng viên. Duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu, xây dựng phương án và tổ chức bảo vệ các sự kiện chính trị quan trọng của Đảng, Nhà nước, Quân đội. Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, thực sự thực tế, đồng bộ và chuyên sâu, sát với nhiệm vụ, đối tượng và địa bàn tác chiến, tích cực tham gia các cuộc diễn tập, hội thi, hội thao do cấp trên tổ chức. Thường xuyên quan tâm đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; tích cực tham gia Phong trào “Quân đội chung tay xây dựng nông thôn mới”.
Với những chiến công trong chiến đấu cũng như trong xây dựng và phát triển, Lữ đoàn ĐCBĐ 1 đã được Đảng, Nhà nước và Quân đội trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Lữ đoàn được tuyên dương danh hiệu Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân trong thời kỳ đổi mới (tháng 3-2008), được tặng thưởng Huân chương Quân công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc các hạng: Nhất, Nhì, Ba. 4 tập thể và 4 cá nhân trong Lữ đoàn được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Nhiều năm, Lữ đoàn được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Quốc phòng tặng Cờ “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua”... Những thành tích xuất sắc và đặc biệt xuất sắc đã góp phần không nhỏ xây dựng và phát huy truyền thống "Đặc biệt tinh nhuệ, anh dũng tuyệt vời, mưu trí táo bạo, đánh hiểm thắng lớn" của Binh chủng Đặc công anh hùng.
Để giữ vững và phát huy truyền thống vẻ vang của đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn quyết tâm thi đua xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, Lữ đoàn vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, trước hết là vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống.
