Ban IV đề xuất Thủ tướng chỉ đạo các bộ ngành đối thoại ngay với doanh nghiệp để kịp giải quyết vướng mắc

Ngày 28/3/2023, Ban IV (Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ) vừa gửi tới Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính báo cáo tổng hợp phản ánh, kiến nghị của các doanh nghiệp hiệp hội quý I/2023.

Đây là báo cáo thực hiện nhiệm vụ được giao về tổng hợp tình hình, khó khăn, vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân và đề xuất sáng kiến, giải pháp cụ thể, đảm bảo căn cứ, khả thi nhằm hỗ trợ doanh nghiệp (DN) tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Tổng hợp thông tin từ hơn 30 Hiệp hội doanh nghiệp, Ban IV báo cáo: việc hoàn thuế chậm, mức thuế VAT cho một số ngành chưa hợp lý, một số chính sách thuế một số chính sách và thực thi chính sách chưa theo kịp diễn biến thị trường quốc tế, gây khó khăn và ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của các ngành và các DN nội địa.

Theo ước tính của các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu dăm gỗ và sản phẩm từ gỗ, số tiền chờ hoàn cộng dồn từ năm 2020 lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Ảnh minh họa

Trong đó, các doanh nghiệp ngành gỗ phản ánh: quy trình hoàn thuế VAT kéo rất dài và không có thời hạn cụ thể khiến DN bị động, số tiền chờ hoàn của các DN lên hàng nghìn tỷ đồng, trở thành điểm nghẽn, tạo ra áp lực về dòng tiền đối với DN, đặc biệt trong bối cảnh đơn hàng xuất khẩu sụt giảm, tiếp cận vốn khó khăn và lãi suất cao như hiện nay. Nếu tình trạng còn kéo dài, nhiều DN sẽ phải tuyên bố phá sản.

Theo Hiệp hội giấy và bột giấy Việt Nam, DN trong nước rất mong muốn đẩy mạnh hoạt động tái chế giấy đã qua sử dụng, hướng đến sản xuất tuần hoàn. Tuy nhiên, khi thu mua giấy và phế liệu từ những kênh thu gom trong nước thì hầu hết không có hóa đơn, do đó không đảm bảo chứng minh nguồn gốc. Điều này tạo ra khó khăn cho DN trong chứng minh xuất xứ và hoàn thuế VAT 10%.

Sau khi có kiến nghị của ngành giấy, Tổng Cục thuế cho phép làm các bảng kê nhưng tối đa không quá 100 triệu đồng. Đây là số tiền quá nhỏ so với nhu cầu thu mua tập trung của nhiều DN nên DN vẫn tiếp tục gặp khó khăn và tốn nhiều công sức làm chứng từ, bảng kê để đáp ứng các quy định hiện hành của pháp luật.

Hiệp hội Phân bón phản ánh bất cập liên quan đến xác định mức đánh thuế VAT với mặt hàng phân bón. Theo Luật số 71/2014/QH13 Sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về Thuế thì phân bón không chịu thuế VAT. Đây là chính sách hỗ trợ người nông dân thông qua việc giảm chi phí nguyên liệu đầu vào.

Nhưng ở góc độ DN, khi phân bón không chịu thuế VAT thì guyên liệu đầu vào cho sản xuất không được khấu trừ, các DN sản xuất phân bón trong nước sẽ buộc phải tính toàn bộ chi phí phát sinh về thuế VAT vào chi phí sản xuất. Theo đó giá thành tăng lên làm giảm sức cạnh tranh của phân bón sản xuất trong nước so với phân bón nhập khẩu.

Đồng thời, các dự án đầu tư cho sản xuất phân bón không được hoàn thuế VAT cho trang thiết bị công nghệ cấu thành tài sản cố định của dự án khiến suất đầu tư dự án cao, làm giảm động lực của DN đối với việc nghiên cứu phát triển các sản phẩm có chất lượng tốt, tính năng đặc thù dựa trên việc sử dụng công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Các DN logistic và kinh doanh vận tải, cảng biển phản ánh sự chậm điều chỉnh các quy định liên quan giá bốc xếp cảng biển, thời gian lái xe kinh doanh vận tải.

Trong đó, giá bốc dỡ container của Việt Nam chưa tương xứng với năng lực vận hành và nguồn lực đầu tư. Với quy định hiện nay, giá bốc dỡ container tại các khu vực cảng biển Việt Nam tính trung bình chỉ bằng 40-50% so với khu vực. Như vậy, với sản lượng container thông qua hệ thống cảng Việt Nam khoảng 25 triệu TEUs/năm, các doanh nghiệp Việt Nam thất thu khoảng 1 tỷ USD/năm.

Nếu giá bốc dỡ container không được điều chỉnh phù hợp bằng các văn bản pháp quy, các cảng Việt Nam sẽ không có cơ sở để đàm phán lại với các hãng tàu nước ngoài về tỷ lệ phân chia Phí điều hành bến bãi (Phí THC). Các hãng tàu nước ngoài đang hưởng nhiều lợi ích do giá bốc dỡ thấp khi họ đang chỉ phải trả cho các cảng Việt Nam trung bình khoảng 30% phí THC thu từ khách hàng xuất nhập khẩu.

Trong báo cáo này, Ban IV cho biết các DN xuất khẩu ngành thép, may mặc, da giày, nhựa... phản ánh việc gặp khó khăn về thông tin và thực thi, đặc biệt đối với các yêu cầu mới của các thị trường quốc tế về chuỗi cung ứng, về lao động, môi trường, quản trị DN. Nhiều hiệp hội phản ánh sự lúng túng trong thực thi các quy định mới liên quan đến giảm phát thải trong nước và quốc tế.

Ban IV cùng đại diện các Hiệp hội DN xin đề xuất với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ chuyên ngành đối thoại với DN ngay trong Quý II hoặc rà soát theo chuyên đề để báo cáo Chính phủ các chính sách, quy định hiện hành hiện gây khó khăn, vướng mắc trong thực thi, hoặc chưa theo sát với xu hướng chính sách, quy định quốc tế trong bối cảnh thị trường toàn cầu diễn biến phức tạp thời kì hậu Covid... Từ đó cân nhắc các kế hoạch điều chỉnh, sửa đổi tổng thể để tạo đà cho DN phục hồi, bứt phá, tiếp tục hội nhập.

Đối với các vấn đề có nhiều diễn biến mới trên quy mô toàn cầu (như xu hướng chuyển đổi xanh, giảm phát thải, hay các quy định ràng buộc về lao động, môi trường, quản trị DN...), đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành đầu mối (ví dụ Bộ Tài nguyên môi trường, hay Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hoặc Bộ Công thương) thiết lập các chuyên trang thông tin và/hoặc chương trình giao ban định kì (hàng tháng, hàng quý) với DN để trao đổi thông tin 2 chiều, nhằm giúp DN trong nước sớm định hình hướng đi, tận dụng mọi cơ hội, vượt qua các thách thức.

Hà Nguyễn