Băn khoăn quy định Chỉ huy trưởng quân sự cấp xã chỉ là công chức

Thượng tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trình bày Tờ trình cho biết:

Luật Dân quân tự vệ (DQTV) được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 23-11-2009, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2010. Sau hơn 9 năm thực hiện đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo cơ sở pháp lý để xây dựng DQTV vững mạnh và rộng khắp, nâng cao chất lượng tổng hợp và khả năng sẵn sàng chiến đấu của DQTV, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân; củng cố và tăng cường tiềm lực quốc phòng, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương, cơ sở.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì phiên họp

Tuy nhiên, nhiều chủ trương, quan điểm mới của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến DQTV chưa được thể chế và cụ thể hóa. Một số quy định của Luật DQTV chưa thống nhất, đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quốc phòng và pháp luật có liên quan. Nhiều vấn đề mới phát sinh trên thực tiễn liên quan đến DQTV chưa được điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ, đã bộc lộ nhiều hạn chế, vướng mắc, bất cập về xây dựng, huấn luyện, đào tạo, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho DQTV. Do đó, việc xây dựng, ban hành Luật DQTV (sửa đổi) là cần thiết.

Theo Tờ trình, Dự thảo Luật gồm 8 chương, 50 điều (giảm 1 chương, 16 điều so với Luật Dân quân tự vệ năm 2009).

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Võ Trọng Việt trình bày khẳng định: Thường trực UBQPAN nhất trí về sự cần thiết phải sửa đổi Luật DQTV năm 2009 với những lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, lĩnh vực quốc phòng; khắc phục những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Luật DQTV, bảo đảm sự đồng bộ, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý về DQTV, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lực lượng này trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng

Về quy định Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thôn đội trưởng (Điều 20), một số ý kiến băn khoăn về quy định “trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, tình trạng chiến tranh Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã do sĩ quan QĐND Việt Nam đảm nhiệm” tại điểm a khoản 1, vì hiện nay theo Luật CAND thì Công an xã, thị trấn đang được xây dựng chính quy (Trưởng Công an xã có cấp bậc quân hàm cao nhất là Trung tá). Do đó, đề nghị nghiên cứu quy định Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là sĩ quan Quân đội đảm nhiệm ngay từ thời bình cho tương thích với Công an xã để kịp thời đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra; đồng thời bảo đảm công bằng về chế độ, chính sách giữa Công an xã và Ban chỉ huy quân sự cấp xã.

Tuy nhiên Thường trực UBQPAN thấy rằng, việc quy định Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là sĩ quan Quân đội ngay từ thời bình là vấn đề lớn, vì sẽ tăng biên chế, kinh phí bảo đảm…, nên đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu và báo cáo cụ thể về vấn đề này. Trường hợp cần quy định vấn đề này trong dự thảo Luật thì báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền.

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng, cần nghiên cứu kỹ vấn đề này để đảm bảo tương quan giữa hai lực lượng Công an và Quân đội; đồng thời khẳng định, lực lượng DQTV phải được xây dựng ngay từ thời bình chứ không đợi đến khi xảy ra chiến tranh, nhất là ở các xã vùng biên giới, hải đảo…

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, nếu có tình trạng khẩn cấp về quốc phòng xảy ra thì người chỉ huy là Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã. Do đó, cần cân nhắc quy định hiện nay Chỉ huy trưởng quân sự chỉ là công chức cấp xã, trong khi Trưởng Công an xã là sỹ quan CAND chính quy, nhằm tạo sự thống nhất để khi có tình huống xảy ra thì có thể huy động tốt các lực lượng. Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra cần nghiên cứu kỹ thêm.

Chủ tịch Quốc hội đồng tình với nhận định của nhiều đại biểu, hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị rất công phu, sau khi có báo cáo thẩm tra sơ bộ thì Bộ Quốc phòng cũng có báo cáo giải trình tiếp thu, phân tích rất rõ. Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã cụ thể hóa một bước đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; cũng như tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Tuy nhiên Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo Luật cần quán triệt, nghiên cứu thêm những chủ trương, nghị quyết của Đảng về tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, chế độ tiền lương, phụ cấp… để đảm bảo phù hợp. “Cần tiếp tục rà soát để tránh quy định chung chung hay có trùng lặp với các quy định trong các Luật hiện hành có liên quan như Luật Quốc phòng, Luật CAND, Luật Nghĩa vụ Quân sự…” – Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Qua thảo luận, UBTVQH thống nhất dự thảo Luật cần được rà soát lại chặt chẽ, hoàn chỉnh, báo cáo Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tới.

Quỳnh Vinh