Băn khoăn từ việc Grab mua Uber

Thương vụ sáp nhập lớn

Ngày 26-3, ứng dụng đặt xe Grab công bố thông tin, Grab đã mua toàn bộ hoạt động kinh doanh của Uber tại khu vực Đông-Nam Á và khẳng định đây là thỏa thuận sáp nhập lớn nhất từ trước tới nay tại khu vực. Theo đó, Grab sẽ tích hợp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực đặt xe công nghệ và giao nhận thức ăn của Uber tại Đông-Nam Á vào nền tảng công nghệ tài chính và di chuyển đa phương thức hiện có của Grab. Với việc sáp nhập hoạt động kinh doanh, Grab sẽ tiếp tục phát triển thành nền tảng di động O2O (Online-to-Offline) tại Đông-Nam Á và là một nền tảng quan trọng trong lĩnh vực giao nhận thức ăn. Grab đang cung cấp các dịch vụ di chuyển, giao nhận hàng hóa và thức ăn, thanh toán điện tử và các dịch vụ tài chính. Grab sẽ tiếp tục củng cố vị trí của mình với vai trò là nền tảng hiệu quả tại khu vực Đông-Nam Á sau khi tiếp nhận toàn bộ hoạt động kinh doanh của Uber ở Cam-pu-chia, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Mi-an-ma, Phi-li-pin, Xin-ga-po, Thái-lan và Việt Nam. Là một phần của thỏa thuận thu mua, Uber sẽ giữ 27,5% số cổ phần trong Grab, Giám đốc điều hành Uber sẽ tham gia ban lãnh đạo của Grab.

Để giảm thấp nhất những gián đoạn có thể xảy ra, Grab và Uber đang phối hợp chặt chẽ để nhanh chóng tích hợp đối tác lái xe Uber, khách hàng Uber Eats, đối tác kinh doanh và giao nhận của Uber vào nền tảng ứng dụng Grab. Ứng dụng Uber tại Đông-Nam Á sẽ tiếp tục hoạt động trong vòng hai tuần tới để bảo đảm hoạt động bình thường, ổn định cho các đối tác lái xe Uber. Còn Uber Eats sẽ tiếp tục hoạt động đến cuối tháng 5 tới, sau đó các đối tác giao nhận và nhà hàng của Uber sẽ chuyển qua nền tảng GrabFood. Hiện nay, đối tác lái xe Uber có thể đăng ký trực tuyến để tham gia vào nền tảng ứng dụng Grab. Tuy nhiên, thông tin tài khoản Uber của lái xe chỉ được chuyển sang Grab khi có sự đồng ý của lái xe.

Giám đốc Grab tại Việt Nam J.Lim khẳng định: Chúng tôi hiểu rằng đang có khá nhiều suy đoán và băn khoăn chung quanh sự việc này. Các đối tác lái xe, nhất là những người đang chỉ hoạt động trên nền tảng ứng dụng Uber có thể lo lắng về sinh kế của mình. Tuy nhiên, nền tảng công nghệ mở của Grab sẽ bảo đảm việc chuyển giao được suôn sẻ, trong đó, các đối tác tài xế và người sử dụng của Uber có thể dễ dàng được tích hợp vào nền tảng ứng dụng của Grab. Chúng tôi cũng tích cực chuẩn bị chào đón các đối tác lái xe của Uber ngay sau khi họ đồng ý tham gia, bảo đảm mọi hoạt động diễn ra bình thường cho cả lái xe lẫn khách hàng. Grab sẽ làm việc chặt chẽ với các hợp tác xã và đối tác vận tải để họ sẽ vẫn nhận được những lợi ích và chương trình thưởng như các đối tác hiện tại của Grab đang được hưởng.

Hành khách chịu nhiều thiệt thòi

Sự thiệt thòi dễ nhận thấy đối với hành khách sau thương vụ sáp nhập là bị hạn chế sự lựa chọn. Nhiều người tiêu dùng cũng như lái xe e ngại thị trường mất đi thế cạnh tranh khi chỉ còn một ứng dụng ta-xi công nghệ hoạt động. Trước đây, khi có cả Grab và Uber, sự cạnh tranh giữa hai đơn vị cùng hoạt động trong một loại hình tương tự khiến lái xe ít nhiều được hưởng chính sách ưu đãi hơn. Nay đã sáp nhập, rất dễ xảy ra tình trạng độc quyền vì tính cạnh tranh giảm xuống. Dịch vụ Uber for Business dành cho nhân viên các công ty địa phương và nước ngoài sẽ không được hỗ trợ cho các chuyến đi ở khu vực Đông - Nam Á kể từ sau ngày hợp nhất. Một thiệt thòi cho các hành khách trung thành của Uber nữa là khi sáp nhập hoàn tất, tài khoản Uber của hành khách sẽ không được bảo lưu ở khu vực Đông - Nam Á.

Thậm chí, không ít ý kiến bày tỏ băn khoăn, lo ngại trong tương lai, giá cước của loại hình ta-xi công nghệ sẽ tăng. Chị Nguyễn Bích Thủy, ở Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết: Tôi chỉ cài đặt ứng dụng gọi xe Uber và chỉ sử dụng Uber mỗi khi di chuyển, được đánh giá 5 sao. Bây giờ, dịch vụ Uber không còn, nhiều thông tin của hành khách như tài khoản ngân hàng, thẻ ghi nợ,... ở Uber liệu có được bảo mật không? Khi chuyển sang ứng dụng gọi xe Grab, quyền lợi tích lũy trong bao lâu của tôi bị hủy bỏ, tôi lại trở về vạch xuất phát ban đầu, trở thành khách hàng mới của Grab.

Anh Nguyễn Ngọc Thiện, một lái xe Uber ở Ngọc Lâm (Long Biên, Hà Nội) lo lắng: Tôi rất lo sau khi chuyển đổi có được bảo lưu quyền lợi đang có như ở Uber không? Ngay sau khi Uber rút khỏi thị trường Đông - Nam Á, khá đông lái xe Uber tỏ ra hoang mang, tìm đến trụ sở Uber tại Hà Nội để hỏi về cách thức chuyển đổi sang Grab, cũng như một số điều kiện mới, cách tính chiết khấu,... nhưng trụ sở Uber đã đóng cửa, chỉ còn lại một số bảo vệ trông giữ. Nhiều câu hỏi được đặt ra, nhưng không biết tìm ai để có lời giải đáp. Với ứng dụng Uber, lái xe có mức chiết khấu 20%, trong khi Grab phải chịu chiết khấu 25% hoặc hơn. Những lái xe từng chạy Grab bị khóa tài khoản, chuyển sang Uber, giờ quay lại cũng rất lo không biết có được tiếp nhận lại không.

Hiện Uber chưa có thêm bất kỳ thông báo nào hướng dẫn cho đối tác của mình về quy trình chuyển đổi sang ứng dụng mới. Grab phát đi thông báo cho biết, thông tin tài khoản Uber sẽ được chuyển đổi khi có sự đồng ý của lái xe, Grab sẽ thông báo cách thức đăng ký để trở thành đối tác lái xe của Grab, tuy nhiên quy trình cụ thể ra sao vẫn chưa được Grab hướng dẫn. Các quy trình tích hợp cụ thể chưa được thông báo, trong khi thời gian ấn định để ứng dụng Uber ngừng hoạt động tại Việt Nam chỉ còn chưa đầy hai tuần.

Yêu cầu Grab báo cáo việc mua lại Uber trước ngày 3-4

Cục Quản lý cạnh tranh đã có công văn hỏa tốc yêu cầu Grab cung cấp thông tin và toàn bộ hợp đồng hãng này mua lại Uber tại Đông - Nam Á trước ngày 3-4 tới. Theo chức năng quản lý nhà nước được quy định của Luật Cạnh tranh, Bộ Công thương có nhiệm vụ kiểm soát hoạt động tập trung kinh tế (hay thâu tóm quyền lực) diễn ra trên thị trường.

Trong trường hợp Grab mua lại Uber tại Đông - Nam Á, cả hai ứng dụng này phải gửi thông báo đến cơ quan quản lý cạnh tranh của Việt Nam về tình trạng cạnh tranh trước và sau khi mua bán. Nếu Cục Quản lý cạnh tranh thấy không ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng không đáng kể hoặc ảnh hưởng đáng kể nhưng rơi vào một số trường hợp miễn trừ, thì thương vụ mới được phép tiến hành. Như vậy, tính pháp lý cho các hoạt động kinh doanh của Grab tại Việt Nam sau khi thâu tóm Uber vẫn là câu hỏi đang bỏ ngỏ.

Bài và ảnh: TRANG LY