BÁO CÁO THẨM TRA DỰ ÁN LUẬT BIÊN PHÒNG VIỆT NAM

Nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật

Trước đó, Quốc hội đã nghe trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Biên phòng Việt Nam. Theo đó, việc xây dựng dự án Luật Biên phòng Việt Nam nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cơ quan, tổ chức, cá nhân, xây dựng lực lượng bảo vệ biên giới toàn dân rộng khắp, nhân dân là chủ thể, lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt, Bộ đội Biên phòng là lực lượng chuyên trách, cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số thành phần tiến thẳng lên hiện đại; xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, ổn định lâu dài trong nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ở khu vực biên giới vững chắc đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới. Phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hành động xâm phạm biên giới quốc gia; bảo vệ Đảng, chính quyền, nhân dân và các mục tiêu chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh ở khu vực biên giới; phòng, chống có hiệu quả tội phạm, giữ vững ổn định an ninh, trật tự ở khu vực biên giới. Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Quốc hội nghe báo cáo thẩm tra dự án Luật Biên phòng Việt Nam

Dự thảo Luật gồm 07 chương, 33 điều quy định về nhiệm vụ biên phòng, lực lượng và phối hợp thực thi nhiệm vụ biên phòng; hợp tác quốc tế về biên phòng, Lực lượng Bộ đội Biên phòng; Bảo đảm và chế độ, chính sách về biên phòng và Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân thực thi nhiệm vụ biên phòng.

Trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Biên phòng Việt Nam, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt nêu rõ, Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Biên phòng Việt Nam, nhằm thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng về biên giới quốc gia, trong đó có Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia (sau đây gọi là Nghị quyết số 33-NQ/TW), quy định của Hiến pháp về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; tiếp tục hoàn thiện pháp luật về tổ chức, hoạt động của Bộ đội Biên phòng nhằm khắc phục những hạn chế, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng, nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, lý do ban hành Luật nêu trong Tờ trình chưa quán triệt đầy đủ quan điểm tại Nghị quyết số 33-NQ/TW mà mới triển khai xây dựng dự án Luật Biên phòng Việt Nam. Vì vậy, cần tổng kết, đánh giá để kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Biên giới quốc gia, pháp luật khác có liên quan; quy định đầy đủ, cụ thể các chính sách mới và nội hàm của Luật Biên phòng Việt Nam cho phù hợp quan điểm của Đảng và yêu cầu thực tiễn.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt nhấn mạnh đây là một đạo luật mới nên cần đánh giá kỹ các nhóm chính sách được xác định trong Báo cáo đánh giá tác động để làm rõ mục đích, yêu cầu xây dựng luật; lấy ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động, đánh giá việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có liên quan và cung cấp thêm thông tin về pháp luật, kinh nghiệm của một số nước trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.

Cần rà soát, làm rõ để tránh trùng lắp với nội dung của Luật Biên giới quốc gia

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cũng cho biết, một số ý kiến cho rằng các quy định của dự thảo Luật về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới trùng lắp, chưa phân định rõ ràng với Luật Biên giới quốc gia, nên không bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tính khả thi. Do đó, đề nghị nghiên cứu các ý kiến trên, đồng thời rà soát, chỉnh lý dự thảo Luật cho phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng, quy định của Hiến pháp, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và tính khả thi.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Võ Trọng Việt trình bày báo cáo trước Quốc hội

Về bố cục của dự thảo Luật, một số ý kiến cho rằng, bố cục của dự thảo Luật chưa hợp lý, rõ ràng; nếu giữ tên “Luật Biên phòng Việt Nam” thì cần sắp xếp lại các chương, điều và chỉnh lý lại nội dung cho phù hợp, tránh mâu thuẫn, trùng lắp với quy định về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia tại các luật khác, nhất là Luật Biên giới quốc gia, đồng thời rà soát, chỉnh lý để bảo đảm tính logic, cân đối, thống nhất giữa các chương, điều, nội dung xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới và các lực lượng thực thi nhiệm vụ.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề nghị quy định cụ thể về nhiệm vụ biên phòng, lực lượng, biện pháp, việc phối hợp thực thi nhiệm vụ biên phòng, phân định rõ với Luật Biên giới quốc gia và các luật khác có liên quan; xây dựng một chương quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục, nội dung, điều kiện, biện pháp thực thi nhiệm vụ biên phòng. Có ý kiến đề nghị bổ sung các mục riêng quy định về từng lực lượng chuyên trách, nòng cốt như: Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, một số đơn vị thuộc Công an nhân dân (lực lượng Cảnh sát phòng, chống ma túy, lực lượng quản lý xuất nhập cảnh,…)

Có ý kiến đề nghị bổ sung một số quy định về Bộ đội biên phòng trên cơ sở thể chế hóa đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng, kế thừa Pháp lệnh Bộ đội biên phòng và luật hóa các quy định có liên quan đã thực hiện ổn định; bổ sung nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ Bộ đội biên phòng; quyền được nổ súng vào tầu, thuyền trên biển, vì Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ chưa quy định; quy định theo hướng viện dẫn chế độ, chính sách theo Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Quân nhân chuyên nghiệp và công nhân, viên chức quốc phòng và Luật Nghĩa vụ quân sự cho đầy đủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu các ý kiến trên, chỉnh lý cho phù hợp, bảo đảm cân đối giữa các nội dung quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới và các lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng.

Về tên gọi của dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh cho biết, việc xác định đúng tên Luật có ý nghĩa quyết định đến phạm vi điều chỉnh, nội dung của dự thảo Luật; nếu giữ tên “Luật Biên phòng Việt Nam” thì cần quy định một cách tổng thể tất cả các vấn đề liên quan đến biên phòng theo hướng công tác biên phòng là một bộ phận của công tác quốc phòng, bảo vệ an ninh, chủ quyền quốc gia. Mặt khác, nhiệm vụ này có sự tham gia của nhiều lực lượng ở khu vực biên giới và đã được quy định tại nhiều luật, đặc biệt là Luật Biên giới quốc gia, nên cần rà soát kỹ, đánh giá đầy đủ các chính sách, quy định của pháp luật về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới để tránh chồng chéo và bảo đảm tính khả thi.

Ngoài ra Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cũng đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu kỹ các ý kiến cụ thể của dự thảo Luật như về giải thích từ ngữ, nhiệm vụ biên phòng (Điều 5) và nhiệm vụ của Bộ đội Biên phòng, lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng, phối hợp thực thi nhiệm vụ biên phòng, quyền hạn của Bộ đội Biên phòng, bảo đảm và chế độ, chính sách về biên phòng, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân để quy định cho phù hợp và bảo đảm tính khả thi./.

Bảo Yến - Trọng Quỳnh