Bảo vật quốc gia hư hỏng 30%, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM… rút kinh nghiệm sâu sắc
Sau khi làm vệ sinh, bức tranh Vườn xuân Trung Nam Bắc của danh họa Nguyễn Gia Trí đã bị hư hại 30%. Đó là kết luận của Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Triển lãm (Bộ VHTT-DL).
Bức tranh ‘Vườn xuân Trung Nam Bắc’ tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM - Ảnh: Tiểu Vũ
Sau khi kiểm tra thực tế việc làm vệ sinh bức tranh Vườn xuân Trung Nam Bắc tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, vừa qua Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Triển lãm (Cục MT-NA-TL) có văn bản kết luận về tình trạng của bức tranh.
Cụ thể, văn bản số 197/MTNATL của Cục MT-NA-TL do Cục trưởng Vị Kiến Thành ký nêu: "Bức tranh đã bị hư hại về tinh thần, không khí, phần linh hồn của tác phẩm khoảng trên 30%, trong đó 15% thuộc về vật chất do các mảng vỏ trứng bị mài mòn, mảng dát vàng bị mài mòn; nét và mảng hình tiếp giáp bị lộ, trơ".
Hư hỏng xảy về mặt vật chất do tác động vào bề mặt bức tranh dẫn đến “phần hồn” của tác phẩm mất đi sự uyển chuyển huyền ảo và tính liên kết giữa họa tiết trên các mảng sơn, mảng vỏ trứng, mảng dát vàng đã không còn như nguyên bản.
Một phần của bức tranh "Vườn xuân Trung Nam Bắc" sau khi làm vệ sinh - Ảnh: Tiểu Vũ
Cục MT-NA-TL cũng xác định Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đã giao việc bảo quản phòng ngừa vệ sinh tác phẩm cho ông Lưu Minh Phụng, một thợ sơn mài bình thường ở TP.HCM thực hiện việc làm vệ sinh bức tranh. Do người thợ không nắm hết những kỹ thuật về nghệ thuật hội họa sơn mài, đặc biệt là tranh của họa sĩ Nguyễn Gia Trí, nên đã đã sử dụng nước rửa chén và bột chu, giấy ráp 2000 can thiệp quá mức khi làm vệ sinh bề mặt bức tranh.
Qua đó Cục MT-NA-TL kiến nghị: Cần lưu giữ bảo quản tác phẩm Vườn xuân Trung Nam Bắc ở chế độ đặc biệt. Sở VH-TT TP.HCM chỉ đạo Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM lập dự án tu sửa tác phẩm Vườn xuân Trung Nam Bắc một cách thận trọng, khoa học, khắc phục sự hư hại hiện tại ở mức độ tốt nhất.
Bảo tàng cần xây dựng phương án và giải pháp tu sửa, làm thử nghiệm một số vị trí trên tranh; giao việc tu sửa phục hồi tác phẩm cho họa sĩ Nguyễn Xuân Việt (học trò của họa sĩ Nguyễn Gia Trí) hoặc mời các họa sĩ có chuyên môn, về tranh sơn mài để đưa ra hướng khắc phục.
Việc phục hồi bức tranh phải đặt dưới sự giám sát của Trung tâm bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật - Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Về trách nhiệm của Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, Cục MT-NA-TL đề nghị bảo tàng cần… rút kinh nghiệm sâu sắc trong công tác bảo quản, bảo dưỡng tác phẩm, đặc biệt là với bảo vật quốc gia.
