Bất cập trong quản lý đất đai: Nhìn từ một vụ tranh chấp

Khu đất xảy ra tranh chấp.

Không đủ căn cứ xác định là đất của gia đình

Vụ việc tranh chấp của ông Vũ Minh Đức xuất phát từ việc đầu năm 2018 Công ty CP Nông trường Đông Triều ký hợp đồng giao khoán thửa đất tại bãi lầy Thanh Y, xã Tràng Lương cho ông Lê Văn Quý để trồng cây lâu năm. Khi ông Lê Văn Quý tiến hành sản xuất thì ông Vũ Minh Đức ngăn cản,với lý do thửa đất đó do bố mẹ ông là ông Vũ Văn Thược và bà Đinh Thị Quý khai hoang, sử dụng ổn định canh tác nông nghiệp từ năm 1978 để cấy lúa và trồng lạc, đến năm 2016 thì gia đình trồng cây địa liền. Tuy nhiên ông Đức không cung cấp được giấy tờ về quyền sử dụng đất cũng như chứng từ thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.

Theo kết quả xác minh của Sở TN&MT, thửa đất có diện tích khoảng 1 ha nằm ở phía Đông của bãi lầy Thanh Y (bãi lầy có diện tích khoảng 8ha).

Theo báo cáo của Công an xã Tràng Lương, bố, mẹ đẻ của ông Vũ Minh Đức đăng ký tạm trú tại Công an xã Tràng Lương từ năm 1974. Hiện tại, ông Vũ Văn Thược đã mất, bà Đinh Thị Quý đang ở cùng con trai là ông Vũ Văn Khải tại thôn Trung Lương, xã Tràng Lương và cách vị trí thửa đất đang có tranh chấp khoảng 500m.

Theo báo cáo số 102/BC-UBND ngày 12/11/2019 của UBND xã Tràng Lương, từ khoảng năm 1979 đến năm 1982, ông Vũ Văn Thược có khai hoang, canh tác tại bãi lầy Thanh Y, có nộp thuế năm 1982, nhưng không phải tại vị trí đang có tranh chấp. Từ 1983 đến 2006, Đội sản xuất Triều Sơn (thuộc Nông trường Đông Triều) quản lý thửa đất và tổ chức giao khoán cho các hộ trong vùng sản xuất theo năm, trong đó có cả ông Vũ Minh Đức nhưng không có hợp đồng giao khoán. Từ 2006 đến 2008, khu vực đất bỏ hoang, không canh tác.

Bất cập trong quản lý sử dụng đất

Theo Công ty CP Nông trường Đông Triều, trước năm 2008, thửa đất đang có tranh chấp là khu sản xuất tập trung của nông trường, tuy nhiên, đơn vị chưa cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan tới việc giao khoán đất năm 2008. Sở TN&MT đã có văn bản đề nghị Công ty cung cấp bổ sung và làm rõ quá trình sử dụng đất từ năm 2008 trở về trước, nhưng đơn vị không thực hiện.

Do Công ty không có hồ sơ, tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất của các cá nhân, tổ chức tại khu vực đang tranh chấp từ thời điểm trước khi công ty được thuê đất năm 2013 nên Sở TN&MT đã đề nghị UBND xã Tràng Lương xác minh, làm rõ. Theo báo cáo số 102/BC-UBND của UBND xã Tràng Lương thì thửa đất đang có tranh chấp do một số hộ người Dao Thanh Y (xã Thượng Yên Công, TP Uông Bí) khai hoang và canh tác năm từ năm 1980 -1983 thì Nông trường Đông Triều thu hồi diện tích trên và giao cho Đội Triều Sơn quản lý, tổ chức giao khoán cho các hộ sản xuất theo năm nhưng không có hợp đồng khoán, không có tài liệu về việc thực hiện nghĩa vụ khoán. Từ năm 2006 khu vực trên bỏ hoang đến 2008.

Từ năm 2008 đến năm 2013, Công ty giao khoán diện tích này cho Công ty CP SECOIN Quảng Ninh, nhưng Công ty này đã bỏ hoang không sản xuất nên đã được thu hồi lại năm 2013.

Như vậy, Công ty CP Nông trường Đông Triều quản lý thửa đất đang có tranh chấp từ năm 1983. Tuy nhiên, công ty không có hồ sơ, tài liệu thể hiện quyền quản lý thửa đất, không có hồ sơ giao khoán, chứng từ thực hiện nghĩa vụ tài chính trong giai đoạn này. Đất đai vẫn do người dân sử dụng, canh tác từ 1983 đến năm 2006, sau đó thì bỏ hoang đến năm 2013.

Năm 2013, Công ty được UBND tỉnh cho thuê đất, trong đó có thửa đất đang tranh chấp. Từ khi được cho thuê đất, Công ty đã giao khoán thửa đất đang có tranh chấp cho 3 cá nhân. Tuy vậy, trên thực tế, thửa đất bị bỏ hoang do không sản xuất và do bị tranh chấp cho tới nay, thuộc trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.

Mặt khác, kết quả kiểm tra hồ sơ thuê đất và kiểm tra thực địa cho thấy, thời điểm năm 2013, Công ty đo vẽ bản đồ xin thuê đất không đúng với hiện trạng tại thửa đất có tranh chấp. Quá trình thẩm tra bản đồ, thẩm định hồ sơ xin thuê đất của cơ quan chức năng tại vị trí đất đang tranh chấp chưa đảm bảo theo đúng quy định pháp luật.

Từ các căn cứ trên, UBND tỉnh nhận định, việc bố mẹ ông Vũ Minh Đức có sử dụng đất tại bãi lầy Thanh Y từ năm 1979 là có cơ sở nhưng không phải tại vị trí đang có tranh chấp. Trước năm 2006, ông Vũ Minh Đức có nhận khoán của Đội sản xuất Triều Sơn để sản xuất tại khu vực thửa đất đang có tranh chấp. Tuy nhiên, thửa đất trên được giao khoán cho nhiều hộ cùng sản xuất và không có hợp đồng khoán. Ông Đức không cung cấp được giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sử dụng đất tại thửa đất đang có tranh chấp. Do đó, nội dung tranh chấp của ông Vũ Minh Đức đòi quyền sử dụng thửa đất tại bãi lầy Thanh Y, thôn Trung Lương, xã Tràng Lương không có cơ sở.

Ngày 11/2/2020, UBND tỉnh đã có Quyết định 453/QĐ-UBND không chấp nhận nội dung tranh chấp đất đai của ông Vũ Minh Đức với Công ty CP Nông trường Đông Triều. Hiện UBND tỉnh cũng giao Thanh tra tỉnh thanh tra công tác quản lý sử dụng đất của công ty CP Nông trường Đông Triều.

Trần Thanh