Bất cập xử phạt hành chính lĩnh vực đất đai

Công tác quy hoạch sử dụng đất ở nhiều địa phương còn nhiều hạn chế.

Lý do đưa ra đề xuất sửa đổi Nghị định 102, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, qua hơn 3 năm triển khai thực hiện Nghị định số 102, bộ này đã thực hiện 18 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 64 tổ chức sử dụng đất. Kết quả đã phát hiện nhiều tồn tại, sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai ở hầu hết các đối tượng được thanh tra, kiểm tra. Tuy nhiên kết quả xử phạt vi phạm hành chính về đất đai mới thực hiện 8 trường hợp với số tiền hơn 1,36 tỷ đồng. Còn tại ở các địa phương, chỉ tính riêng trong 2 năm 2016-2017 đã thực hiện 957 cuộc đối với 2.918 tổ chức, cá nhân sử dụng đất và đã xử phạt 376 tổ chức, cá nhân với số tiền hơn 8,4 tỷ đồng. “Như vậy việc xử phạt vi phạm hành chính về đất đai đã thực hiện ở các cấp trong 3 năm qua còn ít so với số lượng trường hợp vi phạm đã phát hiện” -Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng trên, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, báo cáo của 47 tỉnh địa phương và ý kiến phản ánh của một số cử tri, ĐBQH cho thấy quy định của Nghị định số 102 còn bất cập. Đơn cử như còn nhiều trường hợp vi phạm theo quy định của Luật Đất đai, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP và các văn bản pháp luật đất đai mới ban hành chưa có quy định xử phạt, như việc lấn, chiếm đất được Nhà nước giao quản lý; việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô, bán nền trong dự án xây dựng nhà ở không đủ điều kiện quy định tại Điều 41 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP; tổ chức được giao đất xây dựng nhà ở để bán không cung cấp đầy đủ giấy tờ cho người mua nhà ở tự nộp hồ sơ cấp Giấy chứng nhận.

Bên cạnh đó, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, một số hành vi vi phạm có mức phạt còn thấp chưa đủ sức răn đe, phòng ngừa. Từ thực tế trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất sửa đổi Nghị định 102. Theo đó, dự thảo Nghị định mới cơ bản giữ nguyên như bố cục của Nghị định số 102 gồm 4 chương với 45 điều (tăng thêm 7 điều so với trước).

Tuy nhiên, dự thảo Nghị định sẽ bổ sung các nội dung như: sửa đổi, bổ sung làm rõ hơn khái niệm “chiếm đất”; bổ sung nội dung giải thích hành vi “hủy hoại đất”; bổ sung quy định việc xác định hành vi vi phạm đã kết thúc và các hành vi vi phạm đang diễn ra để xác định thời hiệu xử phạt trong lĩnh vực đất đai; bổ sung quy định về việc xác định số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện từng hành vi vi phạm trong lĩnh vực đất đai; quy định bổ sung các biện pháp khắc phục hậu quả trong các trường hợp khác nhau; bổ sung thêm quy định xử phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai như hành vi chuyển mục đích sử dụng đất từ đất trồng lúa sang đất nông nghiệp khác, hành vi lấn, chiếm đất chưa sử dụng; hành vi hủy hoại đất.

Đặc biệt, dự thảo Nghị định này sẽ nâng mức xử phạt vi phạm hành chính đối với một số hành vi để nâng cao hiệu quả xử phạt, có tác dụng răn đe, phòng ngừa hành vi vi phạm. Đơn cử như bổ sung cụ thể hình thức xử phạt với hành vi lấn, chiếm đất chưa sử dụng; lấn, chiếm đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất; lấn, chiếm đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở; lấn, chiếm đất; lấn chiếm đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình và đất công trình có hành lang bảo vệ. Ví dụ, với mức phạt khi chuyển mục đích sử dụng sang đất phi nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt tại Nghị định 102 chỉ phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng cho diện tích dưới 5ha tới trên 10ha, thì dự thảo sửa đổi quy định từ 1 ha -10 ha với mức phạt từ 10 triệu đồng tới 500 triệu đồng.

H.Vũ