'Bầu' Hiển 'rót' vốn vào Vinafood II: Lấn sang nông nghiệp hay nhắm đến đất đai?

Vinafood II vẫn được "bầu" Hiển nhắm đền dù thua lỗ nặng nề

Tháng 1/2018, Chính phủ đã có văn bản yêu cầu Vinafood II này tiến hành cổ phần hóa, chỉ giữ lại 51% vốn góp Nhà nước, 25% sẽ bán cho nhà đầu tư chiến lược, 22,97% vốn điều lệ sẽ được bán đấu giá công khai cho nhà đầu tư thông thường, 0,99% vốn điều lệ được bán cho người lao động thường xuyên và 0,04% được bán ưu đãi cho tổ chức công đoàn tổng công ty.

Trong quá trình kêu gọi nhà đầu tư chiến lược, Vinafood II nhận được duy nhất hồ sơ từ Tập đoàn T&T của “ông bầu” Đỗ Quang Hiển. Với giá khởi điểm 10.100 đồng/cổ phần, số tiền tối thiểu Tập đoàn T&T phải chi ra để trở thành cổ đông chiến lược của tổng công ty Lương thực miền Nam không dưới 1.260 tỷ đồng. Chưa kể tập đoàn này có thể tham gia đấu giá cả 22,97% số vốn được đấu giá công khai.

Trong giới doanh nhân, ông Đỗ Quang Hiển là một doanh nhân giàu có khi sở hữu hàng loạt công ty, tập đoàn lớn.

Vinafood II tiền thân là Tổng công ty Lúa gạo miền Nam, từng được đánh giá là một doanh nghiệp “đầu đàn” của ngành lương thực. Thành lập năm 1976, công ty có quy mô gồm 14 đơn vị thuộc khối mẹ và một đơn vị văn phòng tổng công ty, 12 công ty cổ phần chi phối, 8 công ty liên kết với tổng số gần 2.600 cán bộ, công nhân viên. Với động thái “đặt cược” vào Vinafood II, có thể thấy T&T đã tỏ rõ quyết tâm lấn sân sang lĩnh vực nông nghiệp.

Những năm về trước, doanh thu của Vinafood II đều khả quan và có lợi nhuận đều. Tuy nhiên, một thực tế rằng nếu trở thành cổ đông chiến lược của Vinafood II, Tập đoàn T&T sẽ phải gánh một di sản khá nặng nề do tình hình kinh doanh bết bát cũng như những sai phạm, nợ đọng của Vinafood II.

Doanh thu lớn nhưng kinh doanh của Vinafood II trong những năm gần đây thua lỗ nặng nề. Cụ thể, năm 2013 Tổng công ty lỗ 216 tỷ đồng và đến năm 2014 thì số lỗ tăng vọt lên 873 tỷ đồng. Trong hai năm 2015 và 2016, tình hình kinh doanh cải thiện với khoản lãi 156 tỷ đồng và 161 tỷ đồng, nhưng sau đó hiệu quả kinh doanh lại giảm sút và sáu tháng đầu năm 2017 lại lỗ tiếp 118 tỷ đồng. Đến giữa năm ngoái, Vinafood II vẫn còn lỗ lũy kế tới 912 tỷ đồng.

Vinafood II còn có những khoản đầu tư sai lầm dẫn đến thua lỗ lớn, đặc biệt trong lĩnh vực thủy sản. Theo đó, Tổng công ty có 11 dự án đầu tư không hiệu quả với tổng mức đầu tư được phê duyệt sau cùng là gần 770 tỷ đồng.

Trong số đó, có những dự án đã tạm ngừng hoạt động như Nhà máy Chế biến thức ăn thủy sản, dự án Nhà máy Chế biến và bảo quản thủy sản thực phẩm, dự án Nhà máy Chế biến thủy sản Cầu Quan. Hai dự án đầu tư không hiệu quả của doanh nghiệp này đã được bán trong năm 2015 là dự án Nuôi trồng thủy sản Cồn Cỏ và dự án Nuôi trồng thủy sản Cồn Thủy Tiên.

T&T là tập đoàn đa ngành, hoạt động trong lĩnh vực trụ cột là công nghiệp, tài chính - ngân hàng, bất động sản, thương mại, thể thao - dịch vụ. T&T là cổ đông chiến lược của nhiều định chế tài chính lớn như ngân hàng SHB, Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội và Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội.

Mới đây nhất, ngày 22/1/2018, T&T đã chính thức ra mắt thương hiệu nông nghiệp T.Vita. T&T có tham vọng tổ chức vận hành sản xuất và phân phối theo chuỗi khép kín, tích hợp công nghệ cao trong trồng trọt và chế biến, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và gia tăng giá trị nông sản Việt.

Bên cạnh đó, T&T đã rót vốn đầu tư vào một loạt công ty trong lĩnh vực nông nghiệp như sở hữu cổ phần tại Tổng công ty Vật tư nông nghiệp; Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam, Tổng công ty Rau quả, nông sản và Công ty Xuất nhập khẩu và đầu tư Hà Nội thuộc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội.

T&T cũng có trong tay một số đơn vị có khả năng sản xuất, chế biến đa dạng các sản phẩm nông sản từ rau củ quả, cà phê, chè, sắn cho đến sắp tới là gạo.

Có thể nói, doanh thu xuất khẩu nông sản của T&T lên đến hàng trăm triệu USD mỗi năm và nếu trở thành cổ đông chiến lược của Vinafood II, T&T tiến xa hơn nữa trong lĩnh vực nông sản.

Trong phương án cổ phần hóa,Vinafood II cũng nhận xét rằng Tập đoàn T&T đã đáp ứng được các quy định về nhà đầu tư chiến lược, trong đó T&T có định hướng phát triển hướng tới các lĩnh vực nông lâm nghiệp; đã có kinh nghiệm có ngành nghề kinh doanh liên quan đến ngành nghề kinh doanh chính của Vinafood II. Tập đoàn T&T có năng lực tài chính với vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng, kết quả kinh doanh trong giai đoạn từ 2013 đến 2016 có lãi; có đầy đủ các cam kết khi tham gia làm nhà đầu tư chiến lược.

Có hẳn là muốn lấn sân sang lĩnh vực nông nghiệp?

Tuy nhiên, giới đầu tư cho rằng, mục tiêu thâu tóm Vinafood II của "bầu" Hiển chưa hẳn là vì muốn lấn sân sang lĩnh vực nông nghiệp, mà còn có một lý do khác.

Theo tìm hiểu, ngoài hoạt động kinh doanh, Vinafood II hiện đang sở hữu những quỹ đất khủng tại nhiều vị trí khá đắc địa tại các thành phố lớn như TP. HCM, Cần Thơ, Long An, Bến Tre với tổng 146 cơ sở nhà đất, tổng diện tích đất 3.405.950m2. Riêng tại TP. HCM, hiện tổng công ty này đang quản lý và sử dụng 17 cơ sở nhà, đất với tổng diện tích 89.842m2

Theo phương án sử dụng đất của Vinafood II sau cổ phần hóa, doanh nghiệp này sẽ giữ lại để tiếp tục sử dụng sau cổ phần hóa 114/132 cơ sở nhà, đất (gồm 147/174 thửa) với tổng diện tích 2.016.542 m2.

Bên cạnh đó, công ty chuyển giao trả địa phương 6 cơ sở nhà, đất (gồm 8 thửa) và một phần diện tích của một cơ sở nhà, đất của Công ty Lương thực thực phẩm An Giang, của Công ty Lương thực Bạc Liêu với tổng diện tích là 40.833 m2.

Được biết, trước đây Vinafood II cũng từng sử dụng đất để hợp tác đầu tư nhiều dự án bất động sản như khu đất số 132 Bến Vân Đồn, TP. HCM hay khu đất số 36 - 42 Chu Mạnh Trinh.

Trước đó, từ năm 2009, T&T đã âm thầm mở rộng quỹ đất trên khắp cả nước để chuẩn bị cho thời kỳ bùng nổ phát triển bất động sản, bằng những thương vụ hợp tác đầu tư như 584 Lilama SHB, Công ty Best &T, Công ty T&T – MCK. Tập đoàn này hiện hiện đang tham gia triển khai hàng loạt dự án bất động sản lớn như tại Hà Nội, Nghệ An, Đà Nẵng và Long An. Tuy vậy, lĩnh vực kinh doanh này lại không đem lại nhiều thành công và tiếng tăm cho bầu Hiển như nhiều doanh nhân nổi tiếng khác.

Ngoài ra, bầu Hiển còn lập ra T&T Land, và được biết đến với rất nhiều dự án TTTM, nhà ở tại nhiều tỉnh, thành như Phú Thọ, Nghệ An và Hưng Yên, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng,…mua lại và sở hữu nhiều khu đất vàng tại Hà Nội như tòa văn phòng số 45 Lý Thường Kiệt, tòa văn phòng 23 Láng Hạ, khu tổ hợp 273 Tây Sơn, chung cư 120 Định Công.

Đầu năm 2017 vừa qua, T&T Group cũng đã được Hà Nội giao xây dựng bãi đỗ xe ngầm và quản lý, sử dụng, đầu tư sửa chữa, vận hành sân vận động Hàng Đẫy.

Với việc định hướng bất động sản là một trong những trụ cột kinh doanh chính, bầu Hiển khó có thể bỏ qua quỹ đất lớn mà Vinafood II đang sở hữu.

Vinafood 2 từng bị phanh phui sai phạm nghìn tỷ

Trước đó, tháng 7/2017, bộ NN-PTNT đã ban hành kết luận thanh tra về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao tại Vinafood 2 giai đoạn 2014-2015.

Kết luận nêu rõ công ty này đã vướng nhiều sai phạm trong quản lý tài sản; các công ty con kinh doanh kém, gây thất thoát cả nghìn tỷ đồng.

Năm 2014, tổng công ty đã bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất sai quy định của Thủ tướng với lô đất gần 700m2 (tại ấp Tân Phú 2, xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang); bán 3 cồn nuôi trồng thủy sản và tài sản đi kèm cho công ty Nông sản thực phẩm Trà Vinh, bán 2 căn nhà (đường Điện Biên Phủ, thành phố Trà Vinh)... tổng trị giá gần 115 tỷ đồng.

Cơ quan thanh tra ngành nông nghiệp cũng phát hiện sai phạm của Vinafood 2 khi để thất thoát của Nhà nước 54 tỷ đồng trong dự án khách sạn, văn phòng, trung tâm thương mại tại 34,36,42 Chu Mạnh Trinh và 33 Nguyễn Du (TP.HCM).

Ngoài ra, đa số các đơn vị thành viên của tổng công ty đều kinh doanh thua lỗ trong năm 2014, 2015 và 3 tháng đầu năm 2016.

Với những sai phạm trên, Thanh tra Bộ yêu cầu Vinafood 2 phải tiếp tục triển khai thực hiện cổ phần hóa tổng công ty theo đúng kế hoạch, tiến độ và quy định của pháp luật. Doanh nghiệp này cũng phải kiểm điểm và xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân có những tồn tại, khuyết điểm và sai phạm đã nêu trên.

Thu Hà