Bê bối tham nhũng rung chuyển ngành y tế Belarus

Theo đó, có tới 37 quan chức y tế bị bắt giữ, 60 người đại diện địa phương của các hãng dược phẩm bị điều tra hình sự. Trong đó có cả thứ trưởng Bộ y tế, các bác sĩ danh tiếng và doanh nhân trong ngành sản xuất và nhập khẩu dược phẩm. Tuy nhiên những vụ khám xét sẽ vẫn còn tiếp diễn. Những người bị bắt không phải những người đứng đầu, những người giật dây toàn bộ quy trình này, những người nhận tiền nhiều nhất, những người chịu hoàn toàn trách nhiệm vẫn còn đang ngoài vòng pháp luật.

Phát biểu trên truyền hình, người phụ nữ Belarus khoảng 60 tuổi nói: tình trạng hiện giờ của chúng tôi là trả tiền cho thuốc mới nhưng lại phải dùng thuốc cũ, phải nhờ người đi Nga và châu Âu mua hộ thuốc chứ không thể trả ngần ấy tiền, gấp hai gấp ba ở Belarus đặc biệt là với những người già như tôi, lương hưu ít, lại thường phải chịu nhiều căn bệnh kéo dài dai dẳng, bao nhiêu tiền thì cũng chỉ đủ chi trả cho tiền thuốc.

Điều này càng được minh chứng rõ ràng hơn khi thống kê cho thấy, từ tháng 1 đến tháng 6/2018, Belarus là nước dẫn đầu tuyệt đối về tỷ lệ nhập khẩu thuốc từ các nước EEA- Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (70%). Phân phối của các tập đoàn Pharmland và Pharmsintez của Belarus đã tăng gấp 25 và 9 lần, theo tỉ lệ nhập khẩu và xuất khẩu.

Valery Vakulchik, người đứng đầu của cơ quan an ninh quốc gia Nga KGB, trong các bình luận trên truyền hình tháng 7/2018 đã tố cáo những gì ông gọi là một hệ thống mua sắm thuốc và thiết bị y tế với giá tăng cao. Giá thuốc đã tăng lên đến 60 phần trăm và trong một số trường hợp thậm chí tăng gấp đôi, ông nói. Người đứng đầu KGB thừa nhận rằng thói quan liêu, bao cấp duy trì ở Belarus, được cai trị bởi nhà lãnh đạo Alexander Lukashenko, đã góp phần thúc đẩy tham nhũng. "Hệ thống mua sắm thiết bị y tế và dược phẩm hiện tại của Belarus đã trở thành điều kiện lí tưởng cho tham nhũng hoành hành. Các nhà cung cấp hàng đầu không thể đưa ra những mức giá tốt nhất, trong khi các giao dịch mua sắm không được thực hiện trực tiếp từ các nhà sản xuất mà "thông qua nhiều công ty tài chính trung gian”. Người đứng đầu KGB còn tiết lộ: hối lộ trả cho các quan chức tham nhũng lên đến hàng triệu đô la.

Một trong những doanh nhân bị bắt là Sergei Shakutin, giám đốc nhóm Iskamed, được biết là anh trai của một trong những người cộng sự thân thiết của Lukashenko. Hãng tin Belta đã công bố hình ảnh các tìm kiếm tại nhà của một giám đốc trung tâm y tế đã phát hiện 500.000 đô la tiền mặt. Các nhân viên an ninh cũng tìm thấy 620,000 đô la trong nhà để xe của giám đốc một doanh nghiệp Nhà nước phụ trách nhập khẩu thiết bị y tế.

Sergei Satsuk, biên tập viên của trang tin Yezhednevnik, người đã theo đuổi vụ án trong thời gian dài chia sẻ: “Sẽ có nhiều vụ bắt giữ hơn nữa vì những người bị bắt giữ từ trước đến nay chỉ là những người trực tiếp thực hiện. Những người hưởng lợi chính trong các đề án này là các quan chức thực thi pháp luật đã nghỉ hưu, những người thành lập công ty để tham gia vào thị trường thiết bị y tế. Trong 10 năm, họ đã bòn rút hết phần tinh túy khỏi hệ thống y tế của đất nước.”

Vẫn biết tham nhũng đã không còn là chuyện hiếm ở Belarus lẫn nhiều quốc gia trên thế giới. Nhưng gian lận và bòn rút lợi nhuận từ túi của những bệnh nhân bằng hoạt động nhập khẩu- phân phối dược phẩm, thiết bị y tế thì quả là táng tận lương tâm. Dù quy mô khác nhau, hình thức khác nhau song vụ bê bối dược phẩm ở Belarus và việc sản xuất thuốc chống ung thư giả, hay vụ nhập máy móc chạy thận chất lượng kém ở Việt Nam thời gian qua đều có chung tính chất. Một bộ phận những người chịu trách nhiệm chính của ngành y tế đã can tâm đạp lên tính mạng và sức khỏe của cộng đồng để trục lợi cá nhân. Bệnh thì chưa biết có khỏi không, nhưng nhiều bệnh nhân đã phải nản lòng bỏ cuộc vì chi phí chữa bệnh quá đắt đỏ.

Thanh Lam