Bệnh không lây nhiễm là nhóm bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: PA

10 người tử vong thì có 7 người mắc bệnh không lây nhiễm

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, bệnh không lây nhiễm (BKLN) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, là một trong những thách thức chủ yếu trong thế kỷ 21.

Trong năm 2016, BKLN gây ra 71% (41 triệu) trong tổng số 57 triệu tử vong trên toàn cầu. Các BKLN chính gây ra các tử vong này là bệnh tim mạch (chiếm 44% trong tổng số tử vong do BKLN và 31% tử vong toàn cầu); ung thư chiếm 22% tổng số tử vong do BKLN, 16% tử vong toàn cầu; bệnh phổi mạn tính chiếm 9% tổng số tử vong do BKLN, 7% tử vong toàn cầu; và đái tháo đường chiếm 4% tử vong do BKLN và 3% tử vong toàn cầu.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn, toàn cầu hóa và đô thị hóa, sự thay đổi môi trường như là những tác nhân làm tăng lối sống không lành mạnh, như hút thuốc lá, lạm dụng uống rượu, bia, ăn uống không hợp lý, ít vận động thể lực và chính những yếu tố nguy cơ này làm phát triển các BKLN.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 80% bệnh tim mạch giai đoạn đầu, đột quỵ và đái tháo đường tuýp 2 và trên 40% ung thư có thể được phòng ngừa được thông qua ăn uống hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn, không hút thuốc lá. Trên thực tế, những yếu tố nguy cơ gây ra BKLN vẫn đang có tỷ lệ cao và ngày càng tăng ở nhiều quốc gia và nhiều khu vực trong vùng.

Chia sẻ tại Hội nghị, bà Nguyễn Thị Xuyên, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Y học Đông Nam Á, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam nhấn mạnh, BKLN đang trở thành nhóm bệnh có số lượng tử vong cao nhất trên thế giới với khoảng 40 triệu người tử vong hàng năm (chiếm 70 - 75% số lượng tử vong trên toàn cầu) và vẫn đang tiếp tục tăng lên.

Ở Việt Nam, BKLN cũng là nhóm bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất, cứ 10 người tử vong thì có 7 người mắc và tập trung ở các bệnh như: Tim mạch, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi mạn tính.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: PA

Ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp, 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần - thường gặp nhất ở người cao tuổi là trầm cảm - sa sút trí tuệ là rối loạn nặng nề nhất, tỷ lệ trẻ em mắc tự kỷ hàng năm tăng; các BKLN gây ra 73% các trường hợp tử vong hàng năm và trong số đó có đến 40% tử vong trước 70 tuổi.

Người dân chưa có ý thức phòng bệnh

Các BKLN còn gây tàn phế nặng nề và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị, theo dõi, chăm sóc lâu dài theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Nguyên nhân của tình trạng này là do nhiều người dân chưa có ý thức phòng ngừa bệnh: Vẫn còn 45% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu, chế độ dinh dưỡng không phù hợp, số người thừa cân béo phì không ngừng tăng.

Bên cạnh đó, người dân Việt Nam sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của WHO (9,4gram/ngày). Tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, nguy cơ tim mạch, ung thư, tâm thần được phát hiện sớm và quản lý điều trị còn thấp, chỉ dưới 50%...

Để khống chế và đẩy lùi các BKLN, ngày 20/3/2019 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 376/QĐ-TTg “Phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh ung thư, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các BKLN giai đoạn 2015 - 2020".

“Với chỉ đạo mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước, Bộ Y tế và các bộ, ngành, cơ quan liên quan, Việt Nam đang trong tiến trình thực hiện tốt Kế hoạch hành động toàn cầu về BKLN, đạt được 9 trong 19 chỉ số đánh giá tiến độ và năng lực đáp ứng quốc gia về phòng chống BKLN, Chương trình Sức khỏe Việt Nam đã được công bố vào tháng 2/2019, trong đó BKLN là một ưu tiên chính. Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ các nghị quyết, chương trình hành động, đề án về tăng cường y tế cơ sở để đáp ứng với BKLN…”, đại diện Bộ Y tế cho biết.

Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ VIII năm 2019 với chủ đề “Quản lý các bệnh không lây nhiễm tại y tế cơ sở ở các nước Đông Nam Á” năm nay có 18 báo cáo khoa học của 6 chuyên ngành bao gồm: Tim mạch, nội tiết đái tháo đường, hô hấp, ung thư, tâm thần và nhi khoa được các báo cáo viên trình bày để các đại biểu tham dự cùng thảo luận. Trong đó có 4 báo cáo của 4 Hội Y học các nước Đông Nam Á đó là: Thái Lan, Singapore, Myanmar, Indonesia chia sẻ kinh nghiệm quản lý các BKLN.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận vào các giải pháp phòng nguy cơ của các BKLN; hướng tới tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe trong cộng đồng và quản lý các BKLN ngay từ y tế cơ sở. Bên cạnh đó, Bộ Y tế và Tổng hội Y học Việt Nam cũng tiếp tục phối hợp tập huấn và đào tạo cho hệ thống y tế trên cả nước.

Phương Anh