Bí ẩn ĐẶNG

Là người có thiên hướng bẩm sinh về kinh doanh, những tập quán thuộc địa của nền kinh tế Tân Đảo lúc đó nằm trong tay một nhóm đại gia. Thành công của ông đã gây ra lòng ghen tỵ của một số người. Vì chơi thân với người lãnh đạo phong trào đấu tranh cho nền độc lập Tân Đảo, nên năm 1984, khi cuộc xung đột giữa người Kanak và người da trắng lên cao, André Đặng buộc phải sống lưu vong tại Australia. Từ khi có Hiệp định Matignon ký năm 1988, ông “người Việt” này là người được “Trời” ban cho người Kanak. Kiên quyết chống chủ nghĩa thực dân trong vòng hai thập kỷ, André Đặng đã đưa người Kanak trở thành một trong những “đại gia” về niken. André Đặng - một con người bí ẩn, có sức quyến rũ nhưng cũng gây nên phiền toái cho người khác, thậm chí làm người ta phải lo lắng vì dường như không có gì ngăn cản ông kiên quyết thực hiện dự định của mình. Thực tế, từ hai bàn tay trắng, ông đã biết làm cho cuộc đời mình đi theo một quỹ đạo khiến mọi người phải ngỡ ngàng. Đó là dấu ấn của một con người khác thường. Khác thường về nguồn gốc. Là con một gia đình nông dân nghèo xứ Bắc Kỳ, làm việc kiệt sức ở mỏ niken tại Tân Đảo, ông đã phá vỡ quy cách làm ăn nhỏ để tự mình đứng ngang hàng với các “đại gia” châu Âu. Khác thường về mối quan hệ thân thiện với người dân bản xứ da đen (Kanak). Cùng với họ, ông cũng phải chịu chung cảnh phân biệt đối xử và cùng chia sẻ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Khác thường về cách thức kinh doanh. Tuy đã trở thành người đứng đầu một doanh nghiệp lớn, ông vẫn là một con người khiêm nhường và kín đáo. Trong đàm phán thương mại, ông là một con người kiên quyết không nhân nhượng. Khác thường ở những cuộc gặp gỡ may mắn với những người đã che chở giúp đỡ ông và ông đã biết cách khai thác những khả năng của họ. Khác thường ở chỗ ông đã gây nên lòng oán thù của những thế lực thù địch. Và một vẻ bí ẩn luôn bao phủ ông. Trong một thời gian dài, ông đã bị nghi ngờ là người của cộng sản, bị buộc tội là người cung cấp tài chính cho phong trào đấu tranh vì độc lập của người bản xứ. Khác thường ở sức chịu đựng phi thường, kiên nghị vượt qua khó khăn trở ngại, ông đã làm việc không mệt mỏi, không lùi bước trước bất cứ một đối thủ nào. Với những đức tính đó, André Đặng xứng đáng là một trong những con người đã tại được dấu ấn trong lịch sử hiện đại của Tân Đảo. … … … “Một con người dù người ta có nói xấu đến đâu cũng phải có những mặt tốt. Một con người muốn đạt đỉnh cao cũng phải chịu đựng một số điều” - Câu châm ngôn của Jacques Attali thật đúng một cách kỳ lạ với nhân vật này - André Đặng. Đó là lời nhận định của tác giả Anne Pitoiset (nữ phóng viên báo Express, Expansion và Eschos tại Tân Đảo) và Claudine Wéry (nữ phóng viên của Agence France Presse, báo Monde và Đài Phát thanh Nouvelle Zélande tại Tân Đảo) khi chấp bút viết “Bí ẩn Đặng” - Để hiểu rõ con người bí ẩn này, chúng tôi đã đến Canada, Australia, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc. Chúng tôi đã tìm cách tiếp xúc với các bạn bè thời thơ ấu của ông, gia đình ông, những người cộng tác với ông, những nhà hoạt động chính trị trong nước, đối tác kinh doanh, các viên chức cao cấp và cả những kẻ đã gièm pha ông. Tất cả đều sẵn lòng tiếp chúng tôi dù một số người muốn giấu tên. Rất ít người cự tuyệt hay từ chối… Những tâm sự của họ đã giúp chúng tôi hiểu thêm về ông André Đặng và hiểu thêm nhiều điều mới lạ về đất nước Tân Đảo ngày nay. (*) Nouvelle - Calédonie (Tân Đảo) là một hòn đảo rộng gấp hai lần đảo Corse, nằm cách nước Pháp 18.000km, là thuộc địa của Pháp từ năm 1853, với dân số là 250.000 người từ nhiều quốc gia khác nhau. Tân Đảo có một phần tư trữ lượng niken thế giới và thu hút những công ty luyện kim khổng lồ thế giới đến đầu tư.