Bí ẩn gia sản 'khủng' của gia tộc Marcos

Trong 2 thập niên ông Ferdinand Marcos Sr, phụ thân quá cố của Tổng thống đắc cử Ferdinand Marcos Jr, cai trị Philippines, mức lương tổng thống chính thức của ông dường như chưa tới 10.000USD/năm. Phu nhân ông là bà Imelda kiếm được thậm chí còn ít hơn khi làm bộ trưởng. Thế nhưng, người ta cho rằng gia tộc Marcos có thể bỏ túi ít nhất 13,5 tỉ USD trong thời gian cầm quyền.

Ông Marcos Jr tuyên bố giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Philippines. Ảnh: ABC News

Vơ vét tài sản

Vào thời điểm gia đình ông Marcos Sr bị cuộc "Cách mạng Quyền lực Nhân dân" lật đổ năm 1986, vợ chồng nhà độc tài này được cho đã tích lũy lượng tài sản đáng kinh ngạc. Riêng bộ sưu tập giày của bà Imelda ước tính gần 3.000 đôi - biểu tượng của sự xa hoa thái quá của vị đệ nhất phu nhân.

Tuy nhiên, bộ sưu tập giày khủng không là gì so với hàng tỉ USD được vợ chồng bà cất giữ trong các tài khoản ngân hàng bí mật trên khắp thế giới hoặc được chi cho bất động sản cao cấp, đồ trang sức, tác phẩm nghệ thuật và cổ phiếu. Chỉ sau khi chế độ ông Marcos Sr sụp đổ, công chúng mới vỡ lẽ ra nguồn gốc thực sự của số tài sản đó. BBC cho biết, gia tộc Marcos đã tước đoạt số tiền từ kho bạc nước này lên tới 13,5 tỉ USD để phục vụ cho lối sống xa hoa của họ. Không những vậy, ông Marcos Sr và các "tay chân" còn bị phát hiện vơ vét mọi thứ, từ viện trợ nước ngoài đến các khoản vay của Ngân hàng Thế giới (WB), thâu tóm các công ty lớn và hối lộ để có được các hợp đồng béo bở của chính phủ.

Ngay cả trong lúc hỗn loạn chuẩn bị trốn khỏi Manila, gia tộc Marcos vẫn "hốt" được những vật phẩm có giá trị hàng triệu USD, gồm tiền mặt, đồ trang sức, vàng và tác phẩm nghệ thuật. Ước tính, khoảng 300 thùng hàng đã được chất lên 2 máy bay của Mỹ chở các thành viên gia đình ông Marcos Sr tới Hawaii, trong đó chứa chứng từ tiền gửi ngân hàng cũng như chứng thư mua tài sản ở nước ngoài. Giới chức Mỹ thời điểm đó cho biết, đồ trang sức của bà Imelda đã được nhét trong hộp tã lót cùng với vàng thỏi trị giá 200.000USD và gần 1 triệu peso.

Gian nan thu hồi

Năm 1986, thời điểm gia tộc Marcos lưu vong, WB ước tính khối tài sản của họ lên tới 13,5 tỉ USD trong khi thu nhập trung bình của người dân Philippines khi đó chỉ là 1.017USD/năm. Chính phủ sau đó đã tiến hành hàng loạt vụ kiện để thu hồi trang sức, tranh hội họa, bất động sản và hàng trăm triệu USD được giấu trong các tài khoản nước ngoài. Song đây không phải là nhiệm vụ đơn giản, bởi đôi vợ chồng độc tài này đã mất tới 21 năm bòn rút tiền từ kho bạc của Philippines và giấu chúng khắp thế giới, chủ yếu thông qua các công ty bình phong hoặc dưới tên giả.

Một trong những thành công lớn nhất của Chính phủ Philippines sau này là thu hồi được 927 triệu USD tiền mặt từ các ngân hàng Thụy Sĩ. Trải qua nhiều thập niên, giới chức Philippines cũng đã thu hồi được hàng chục triệu USD tiền từ bất động sản, đồ trang sức và tác phẩm nghệ thuật và cổ phiếu của gia tộc Marcos. Theo một cựu quan chức chống tham nhũng Philippines, ước tính đến nay gần 1/3 số tài sản bất minh của gia tộc Marcos đã được thu hồi.

Dẫu vậy, hơn 36 năm sau khi gia tộc Marcos sụp đổ và buộc phải sống lưu vong, chưa một ai đã phải "bóc lịch" vì khối tài sản được thu gom một cách bất hợp pháp trên. Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Marcos Jr cho rằng khối tài sản khổng lồ của gia tộc ông là hợp pháp. Trong các chiến dịch tranh cử, ông bác bỏ những chỉ trích về cách gia đình ông làm giàu. Khi được hỏi trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 1 về nỗ lực thu hồi tài sản gia tộc Marcos, ông nói rằng gia đình ông "không còn liên quan gì", đồng thời nhấn mạnh "những gì tòa án ra lệnh, chúng tôi sẽ tuân theo". Thế nhưng, theo Hãng tin Reuters, ông Marcos Jr và gia đình đã bất chấp các lệnh của tòa án và ra sức kháng cáo các phán quyết yêu cầu họ giao nộp tài sản. Ðến nay, gia tộc Marcos vẫn là bị cáo trong ít nhất 40 vụ án dân sự liên quan đến khối tài sản của họ.

Dưới thời Marcos cha cầm quyền, Marcos con trở thành phó thống đốc tỉnh quê nhà Ilocos Norte năm 23 tuổi và sau đó là thống đốc. Ông Marcos Jr cùng gia đình rời khỏi Philippines năm 29 tuổi. Khi trở về đất nước những năm 1990, ông gầy dựng lại sự nghiệp chính trị và trở thành thống đốc tỉnh Ilocos Norte, hạ nghị sĩ rồi thượng nghị sĩ.