Bị hại vụ Alibaba nhận tiền bồi thường như thế nào?

Sau nhiều ngày xét xử Vụ án Alibaba đang vào phần nghị án. Đây là vụ án nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận bởi số bị hại kỷ lục - 4.550 người.

Nhiều người bị hại theo dõi phần xét hỏi của tòa. Ảnh: NGUYỆT NHI

Được biết, trong vụ án này, các cơ quan có thẩm quyền cũng đã kê biên nhiều tài sản như đất, xe cộ...phong tỏa nhiều tài khoản để đảm bảo cho việc THA.

Vậy quá trình THA sẽ diễn ra như thế nào? Các bị hại sẽ nhận tiền bồi thường từ ai sau phiên xử, họ cần làm gì để nhận được số tiền bồi thường?

Luật sư Phạm Tuấn Anh (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng hồ sơ vụ án thể hiện đây đều là các dự án không có thật, các hợp đồng mua bán đất đều không đủ điều kiện để phân lô tách thửa, hợp đồng là đất thổ cư nhưng thực tế là đất nông nghiệp. Do hợp đồng giao dịch trái pháp luật, không đủ điều kiện mua bán nên yêu cầu bồi thường bằng đất là không có căn cứ.

Theo LS Tuấn Anh, về thẩm quyền THA căn cứ Điều 35 Luật Thi hành án Dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014 (Luật THADS) thì vụ án này thuộc thẩm quyền THA của Cục THADS TP.HCM. Và căn cứ theo Điều 36 Luật THADS thì đây là trường hợp THA theo đơn yêu cầu. Vì vậy, sau khi bản án có hiệu lực các bị hại trong vụ án có thể làm đơn yêu cầu THA gửi cho Cục THADS TP.HCM.

Đồng tình, TS Nguyễn Văn Tiến (Trường Đại học Luật TP.HCM) cho rằng các bị hại phải đưa ra yêu cầu cụ thể và yêu cầu này phải có khả năng THA. Một số bị hại yêu cầu nhận đất chứ không nhận tiền nhưng yêu cầu này sẽ khó được chấp nhận. Lý do là các bị hại ký kết hợp đồng mua đất thổ cư nhưng trên thực tế các dự án chỉ là đất nông nghiệp. Tại tòa, đại diện VKS đã nhiều lần khẳng định những khu đất mà khách hàng mua đều là đất nông nghiệp và không có dự án.

Do đó, theo TS Tiến đất mua bán trên hợp đồng này không đúng với thực tế nên không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng để giao đất. Mặt khác, đất này là đất nông nghiệp, nếu sau này cơ quan THA có bán để thi hành thì cũng chỉ là bán đất nông nghiệp, không thể giao đất ở cho họ. Điều 47 Luật THADS về phương án thanh toán tiền, trả tài sản THA trong trường hợp có nhiều người được THA (cùng một hàng ưu tiên có nhiều người được thi hành án) thì được thực hiện như sau: số tiền THA (sau khi trừ các chi phí THA, án phí...) sẽ được chia theo tỷ lệ số tiền mà họ được THA.

Tuy nhiên, trường hợp bán tài sản mà bản án, quyết định tuyên kê biên để bảo đảm thi hành một nghĩa vụ cụ thể thì số tiền thu được từ việc bán tài sản sẽ được ưu tiên thanh toán cho bên có nghĩa vụ được bảo đảm. Sau đó, khoản tiền còn lại mới được chia theo tỷ lệ.

Theo TS Tiến, trong vụ án này, có 4.450 bị hại với số tiền chiếm đoạt hơn 2.400 tỉ đồng. Các cơ quan có thẩm quyền cũng đã kê biên nhiều tài sản để đảm bảo THA. Tuy nhiên, nhiều khả năng tài sản bị kê biên (do là đất nông nghiệp nên thường giá trị sẽ không cao) sẽ không đủ để bồi thường số tiền mà bị cáo đã chiếm đoạt của tất cả các bị hại. Do đó, căn cứ Điều 47 nêu trên thì sẽ THA chia theo tỷ lệ.

Sau khi chia theo tỷ lệ nếu vẫn còn thiếu thì trong trường hợp này cơ quan THA sẽ tìm các tài sản khác nếu có. Tuy nhiên, theo TS Tiến hầu như sau khi chia xong các tài sản đã kê biên thì cơ hội cho bị hại nhận được tiền bồi thường là khó, vì lúc này các bị cáo đang chấp hành hình phạt tù theo bản án hình sự.

Cũng theo TS Tiến, cơ quan THA sẽ tiến hành đấu giá các quyền sử dụng đất đã kê biên. Khi đấu giá nếu bị hại có nhu cầu có thể tham gia để mua phần đất này. Tuy nhiên, việc đấu giá phải phù hợp với quy định, nhất là về diện tích tối thiểu tách thửa.

YẾN CHÂU