Bi kịch của 'ông tổ' voi trong ngành công nghiệp xiếc thú

Những gánh xiếc hiện đại ra đời ở Anh nhưng ý tưởng đưa voi vào ngành công nghiệp giải trí này được nảy ra bởi một người Mỹ mang tên Hachaliah Bailey. Ông sinh ra tại Somers, New York (Mỹ), trong một gia đình làm nông. Công việc chủ yếu của Bailey là chăn nuôi gia súc và vận chuyển tới những cơ sở khác trong thành phố. Ảnh: London Circus.

Năm 1808, Hachaliah Bailey mua một con voi cái châu Phi và đặt tên là Old Bet. Theo Track Tour, tại thời điểm ấy, Old Bet là con voi thứ hai được nhập khẩu vào Mỹ (con đầu tiên đến Mỹ vào năm 1796). Tên của Old Bet (Bet lớn) được đặt theo tên của Betty (Bet nhỏ), con gái ông ta. Ban đầu, Bailey nghĩ sẽ sử dụng Old Bet cho việc làm nông bởi sức của con voi chắc chắn khỏe hơn nhiều loại gia súc khác như trâu, bò, ngựa... Tuy nhiên, câu chuyện đã xoay ngoắt 360 độ khi Bet "lớn" ăn quá nhiều và trở nên dễ thương hơn. Ảnh: Track Tour.

Nhận ra cơ hội làm ăn "sáng cửa", Bailey không bắt Old Bet làm việc đồng áng nữa. Thay vào đó, ông đem con voi đi biểu diễn lấy tiền. Hachaliah Bailey thu 25-50 xu của những người muốn chiêm ngưỡng con voi bằng xương bằng thịt. Ai không trả tiền sẽ không thấy được bởi ông đã căng một tấm màn che hết người Old Bet. Sự kiện này có thể xem như khởi đầu cho những rạp xiếc thú ở Mỹ. Ảnh: Bowery Boys.

Thành công của Old Bet mở đường cho Bailey phát triển gánh xiếc riêng. Bắt đầu từ con voi, ông nhập thêm nhiều loài khác để đem đi lưu diễn và đã thu được khoản lợi nhuận khổng lồ. Tới năm 1820, Hachaliah có đủ tiền để xây dựng khách sạn Voi ở Somers. Ngày nay, khách sạn được cải tạo để trở thành Tòa thị chính Somers. Ớ lối vào, du khách vẫn có thể thấy cánh cổng có hình con voi đứng trên cột. Năm 2005, nơi này chính thức được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia. Ảnh: The Met.

Từ năm 1809-1816, Bailey cùng Old Bet đã thực hiện nhiều chuyến lưu diễn từ thị trấn này sang thị trấn khác. Họ luôn di chuyển trong đêm để tránh ai đó có thể nhìn thấy con voi mà không cần trả tiền. Tháng 7/1816, Old Bet bị bắn chết khi đang đi tour gần thị trấn Alfred (Mỹ). Kẻ giết con voi là một người ông dân cuồng giáo, tên Daniel Davis. Ông ta nghĩ việc những người nghèo phải bỏ tiền đi xem một con vật là thứ tội lỗi khủng khiếp. Tuy nhiên, không ít ý kiến cho rằng Daniel Davis đơn giản chỉ ghen tỵ với Bailey. Tới năm 1845, Bailey cũng qua đời sau khi bị những con ngựa tấn công. Ảnh: Brief History.

Thời điểm Old Bet chết, bảo tàng Mỹ của PT Barnum đã mua lại bộ xương để trưng bày. Tuy nhiên, đến năm 1865, bảo tàng này đã hoàn toàn bị xóa sổ sau vụ hỏa hoạn kinh hoàng. Nhiều con vật được nuôi nhốt ở đây đã nhảy từ trên tầng cao xuống, số khác không thoát khỏi lồng bị ngọn lửa thiêu rụi. Năm 1992, con voi mang tên John L. Sullivan đã đi quãng đường dài 83 km để đặt vòng hoa tưởng niệm Old Bet tại khách sạn Voi ở Somers. Ảnh: Bowery Boy History.

Ngôi làng dạy voi từ 2 tuổi để mua vui cho khách ở Thái Lan Hầu hết người làng Ban Ta Klang (Thái Lan) sống bằng nghề quản tượng. Họ đào tạo voi từ 2 tuổi tới lúc trưởng thành và phân phối khắp cả nước để phục vụ khách du lịch.

Anh Tú
Tổng hợp