Bí mật nơi che giấu nhạc phụ và 3 con của Hoàng thân Souphanouvong ở Bình Định

Tin nên đọc

Bí mật nhà nước cấp độ 'Tuyệt mật' được bảo vệ 30 năm

Hé lộ cuộc gặp bí mật của con rể Tổng thống Trump và Triều Tiên

Bí mật căn hộ nơi 9 người trầm cảm bị sát hại dã man

Vụ bệnh nhân tử vong sau phẫu thuật gãy xương tay: Những bí mật "động trời" dần được hé lộ

“Địa chỉ đỏ”

Căn nhà của cụ Trần Nhiên nằm sát đường tỉnh lộ 639 giờ cũ kỹ, xuống cấp, loang lổ rêu phong theo thời gian.

Bây giờ, ông Trần Vĩnh Khiêm (66 tuổi, cháu gọi cụ Nhiên bằng bác ruột) là người trông coi và giữ các tài liệu liên quan như: tờ khai sơ yếu lý lịch của cụ Trần Nhiên, thư thăm hỏi của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn Đồng, thư của Chủ tịch UBND tỉnh Nghĩa Bình (Bình Định và Quảng Ngãi bây giờ)...

Ông Khiêm và Bà Điểu.

Theo đó, cụ Trần Nhiên sinh năm 1911, là Chủ tịch đầu tiên Ủy ban Hành chính thôn An Xuyên, năm 1947 - 1948 là Chủ tịch Mặt trận Liên hiệp Quốc dân xã Mỹ Chánh.

Lúc này, ông Khiêm chưa ra đời nên chuyện cụ Nhiên chăm nuôi, bảo vệ cho nhạc phụ và 3 con của Hoàng thân Souphanouvong ông chỉ được nghe kể lại.

Theo lời kể, lúc đó, cụ Nhiên là người có uy tín ở địa phương nên mọi hoạt động bí mật của cách mạng ở địa bàn, cấp trên đều giao cho cụ.

Một ngày năm 1947, cụ Nhiên đón tiếp 5 vị khách đặc biệt, người dẫn đầu là đồng chí Phạm Văn Đồng, 4 người còn lại là ông Nguyễn Văn Sung - nhạc phụ của Hoàng thân Souphanouvong và 3 người con của Hoàng thân tên Xây, Đường và Nga Hoàng.

Thời gian sau đó, tại ngôi nhà này, người nhà của Hoàng thân Souphanouvong được gia đình cụ Nhiên chăm sóc chu đáo và đảm bảo tuyệt mật.

Thời ấy, cách nhà cụ Nhiên chừng một cây số là nhà cụ Đặng Thị Tình (mẹ cụ Nhiên), nép bình bên bờ sông La Tinh. Nơi đây được bao bọc bởi những hàng cây rậm rạp, có hồ nuôi cá là nguồn thức ăn cho cả gia đình. Mỗi khi có báo động, mọi người cùng nhau đến đây trú ẩn, chỉ mình cụ Nhiên là ở lại nhà để đối phó với giặc.

“Nghe bác tôi kể lại, có lần nhận được tin cấp báo, mọi người rồng rắn kéo qua nhà nội tôi trú ẩn. 30 phút sau, lính Pháp càn tới, đốt nhà bác. Sau khi mọi chuyện đi qua, bác tôi lại dựng nhà đón người nhà của Hoàng thân Souphanouvong về ở”, ông Khiêm kể.

Bây giờ, trong trí nhớ của bà Trần Thị Điểu (79 tuổi, chị gái ông Khiêm) hình ảnh về những đứa trẻ - con Hoàng thân Souphanouvong vẫn còn vẹn nguyên.

“Hồi đó tôi mới 8 tuổi, còn 3 người cháu cụ Sung là cậu Xây 7 tuổi, cậu Đường 5 tuổi, cô Nga Hoàng 3 tuổi. Cậu Đường với cô Nga Hoàng nhỏ hơn nên tôi ít tiếp xúc, còn cậu Xây thì ngày nào cũng chơi với nhau, có khi còn đánh nhau. Hồi đó hồn nhiên lắm vì là con nít mà, có biết gì đâu”, bà Điểu bồi hồi nhớ về quá khứ trẻ thơ của mình.

“Điều đặc biệt, bác gái tôi nấu ăn rất ngon, rất hợp khẩu vị với cụ Sung. Tôi nhớ có lần nhà bác đang ăn cơm, tôi đứng ở bên nhà nhìn qua và được cụ Sung qua dắt tay vào ngồi ăn cùng. Cụ ấy không những tốt bụng, hiền hậu mà còn nhiều chữ nghĩa nên rảnh rỗi là dạy chúng tôi học chữ”, bà Điểu bộc bạch.

Theo lãnh đạo xã, lịch sử Đảng bộ xã Mỹ Chánh chỉ sơ lược ngắn gọn chưa đầy 1 trang về sự kiện này nên lâu nay địa phương cũng không quan tâm.

Tuy nhiên, mới đây trong danh sách thống kê di tích của Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bình Định tháng có di tích này nhưng chưa được xếp hạng.

“Chúng tôi rất mong ngành chức năng các cấp quan tâm xem xét đến di tích tại nhà cụ Trần Nhiên ở thôn An Xuyên 1, từ đó có định hướng trong việc tu bổ, giữ gìn di tích.

Đây là một “địa chỉ đỏ” cần được bảo tồn; đồng thời là nơi để giáo dục truyền thống cách mạng yêu nước cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau”, ông Thành cho biết.

“Địa chỉ đỏ” giờ chỉ là căn nhà loang lổ rêu phong.

Cần được bảo tồn

Theo tài liệu lịch sử, hoàng tử của Hoàng gia Lào Souphanouvong là người chiến sĩ cách mạng đầy nhiệt huyết. Với biệt danh “Hoàng thân Ðỏ”, ông Souphanouvong là Chủ tịch đầu tiên của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và được Ðảng, Nhà nước Lào trao giữ nhiều trọng trách khác.

Tháng 7/1937, ông Souphanouvong nhận công tác tại Sở Công chính An Nam (Trung kỳ, đóng tại Nha Trang). Tại khách sạn Bon Air, Souphanouvong đã gặp tiểu thư Nguyễn Thị Kỳ Nam, con gái của ông chủ Nguyễn Văn Sung.

Tiểu thư Kỳ Nam là nữ sinh trường Ðồng Khánh (Huế), từng là hoa khôi Trung bộ, được nhiều quan chức Pháp theo đuổi. Tuy nhiên, khi gặp Souphanouvong, tiểu như Kỳ Nam nhanh chóng chuyển từ tình bạn sang tình yêu.

6 tháng sau cuộc gặp đầu tiên, họ trở thành vợ chồng. Sau đó, Souphanouvong đặt cho vợ mình tên mới là Viêng Khăm Souphanouvong - nghĩa là bức thành vàng quý giá của dòng họ Soupha.

Ông bà có tất cả 10 người con, trong đó có 3 người được cụ Nhiên chăm nuôi trong những năm 1947 - 1948. Bây giờ, những người như bà Điểu, ông Khiêm không lý giải được lý do tại sao trong khoảng thời gian ấy, đồng chí Phạm Văn Đồng lại gửi gắm cho cụ Nhiên chăm nuôi người thân của Hoàng thân Souphanouvong.

Có lẽ đó là vì nhiệm vụ cách mạng phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người thân của Hoàng thân Souphanouvong. Sau những ngày tháng trú ngụ nơi đây, tất cả họ đều được an toàn trở về bên người thân, gia đình.

Để có được điều ấy, công lao của cụ Nhiên và gia đình không hề nhỏ. Đó còn là niềm vinh dự, niềm tự hào của gia đình.

Ghi nhận công lao của gia đình cụ Trần Nhiên, nhân dịp Tết Nguyên đán Quý Hợi năm 1983, ngày 29/1/1983, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn Đồng có thư gửi ông bà cụ Trần Nhiên.

Nội dung bức thư như sau: “Nhân dịp Tết Nguyên đán (năm Quý Hợi), tôi thân mến gửi lời thăm và chúc cụ ông, cụ bà năm mới có đầy đủ sức khỏe mới, giúp đỡ con cháu tiến bộ mới.

Tôi vẫn nhớ ông bà cụ có công nuôi cụ nhạc phụ và 3 cháu con cụ Hoàng thân Souphanouvong năm 1947 và 1948 tại An Xuyên, Phù Mỹ, Nghĩa Bình. Cuối thư xin cảm ơn hai cụ, một lần nữa chúc hai cụ và gia đình mạnh khỏe có nhiều tiến bộ mới”.

Đến ngày 8/2/1983, Chủ tịch UBND tỉnh Nghĩa Bình Tô Đình Cơ gửi thư cho đồng chí Phạm Văn Đồng, báo cáo đã chuyển thư cùng quà tặng là rượu lúa mới và trà Thanh Hương đến cụ Trần Nhiên.

Ngôi nhà của cụ Trần Nhiên như một “địa chỉ đỏ”, in dấu quan hệ hữu nghị Việt - Lào bền chặt suốt chiều dài lịch sử đấu tranh bảo vệ và dựng xây đất nước.

Như lời Chủ tịch Souphanouvong sinh thời từng nói: “Tình hữu nghị anh em giữa nhân dân Lào và nhân dân Việt Nam thật là vĩ đại mà bất cứ bài ca, bản nhạc nào, bất cứ bài thơ nào hay nhất cũng không sao diễn tả trọn vẹn được.

Tình hữu nghị đó cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, đẹp hơn trăng rằm, ngát hương hơn bất cứ đóa hoa nào thơm nhất. Tình hữu nghị cao đẹp đó đã được vun trồng, xây đắp với tất cả tấm lòng thành thật của chúng ta.

Do đó, không thể có hung thần nào, không thể có kẻ thù nào phá vỡ nổi”. “Địa chỉ đỏ” này rất cần được bảo tồn, gìn giữ, trở thành một di tích cách mạng để giáo dục truyền thống cho thế hệ mai sau.

Tuy nhiên, hiện nay ngôi nhà này đã xuống cấp trầm trọng dù sau năm 1975 đã được xây dựng lại. Hiện ông Khiêm chỉ trông coi ngôi nhà chứ không có kinh phí sửa chữa, tu bổ. Nhiều năm không có người ở nên bên trong bụi phủ lấp, những cột, kèo cũng đã mục gãy.

“Ở địa phương, ít người biết về sự kiện này lắm. Ngay cả cán bộ xã bây giờ cũng chẳng mấy người biết vì họ là lớp trẻ, còn thế hệ lớn thì đã mất hết rồi. Gia đình bác tôi nay chẳng còn ai cả nên tôi có nhiệm vụ trông coi nơi này.

Tuy nhiên, ngôi nhà xuống cấp trầm trọng lắm rồi. Gia đình tôi mong muốn ngành chức năng quan tâm để bảo tồn, giữ gìn nó như một “địa chỉ đỏ” của tình hữu nghị hai nước Việt - Lào”, ông Khiêm cho biết.

Đình Phùng