Bị thủy điện chẹn dòng, nước ngọt Đà Nẵng hóa nước mặn

Người dân Đà Nẵng đối mặt với tình trạng thiếu nước sinh hoạt suốt 10 ngày qua

"Điệp khúc đòi nước"

Liên tục nhiều năm nay, khi thượng lưu sông Vu Gia, Thu Bồn xuất hiện dày đặc các thủy điện thì cũng là lúc hạ du thiếu nước. Tình trạng khô hạn thường xuyên xảy ra, nhất là tình trạng thiếu nước sinh hoạt vùng hạ du, do bị nhiễm mặn nghiêm trọng mỗi khi thủy điện chặn dòng tích nước.

Và cứ mỗi lần như vậy, UBND TP Đà Nẵng lại có văn bản yêu cầu các nhà máy thủy điện ở Quảng Nam điều tiết, mở cửa xả nước về hạ du, để đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt và hoạt động sản xuất.

Rồi để "đòi nước", Đà Nẵng gửi văn bản khẩn, yêu cầu tất cả các cơ quan chức năng liên quan vào cuộc, kiểm tra, đánh giá, báo cáo trình UBND TP ký gửi Chủ đầu tư các nhà máy thủy điện tại tỉnh Quảng Nam; Đề nghị các chủ đầu tư này điều tiết nước về hạ lưu.

Điệp khúc này gần như năm nào cũng lặp lại!

Gần nhất là vào tháng 8/2018, trước những nguy cơ thành phố "khát nước" vào mùa hè, UBND TP Đà Nẵng đã phải gửi văn bản kiến nghị các bộ ngành TƯ vào cuộc, đề nghị yêu cầu các nhà máy thủy điện mở dòng, tăng lưu lượng xả nước về hạ du; để khẩn cấp giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt cũng như sản xuất khi độ mặn tại cửa thu Nhà máy nước Cầu Đỏ - nơi cung cấp nước cho toàn TP Đà Nẵng bị nhiễm mặn liên lên mức 2.000 mg/l, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn.

Trong lúc chờ các thủy điện xả nước thì Đà Nẵng phải huy động toàn lực các trạm bơm phòng mặn, cũng như các nhà máy cấp nước khác khắc phục tình hình nhiễm mặn, đảm bảo cấp nước cho gần 1 triệu dân thì những nỗ lực này cũng chỉ mang tính tạm thời.

Và những tưởng chuyện “đòi nước” của Đà Nẵng đã được đáp ứng khi Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ TN-MT) gửi văn bản, yêu cầu các Công ty quản lý vận hành các hồ chứa thủy điện A Vương, Đăk Mi 4, Sông Bung 4, Sông Tranh 2 vận hành điều tiết lưu lượng nước đến và lưu lượng xả nhằm đảm bảo điều tiết nước cho hạ du.

Song "điệp khúc" ấy cứ vậy tiếp diễn, dai dẳng. Hôm nay, Đà Nẵng lại chứng kiến “cơn khát” ngay giữa mùa mưa.

Hệ lụy nhãn tiền

Gần tuần nay, khi lượng nước thô tại đầu vào của Nhà máy nước Cầu Đỏ bị nhiễm mặn nghiêm trọng thì cũng là lúc người dân TP Đà Nẵng sống lay lắt trong tình cảnh thiếu nước sinh hoạt.

Mọi hoạt động bị đảo lộn vì nước, và dĩ nhiên người dân bức xúc!

Nhiều gia đình tại trung tâm TP phải thốt lên: “Sống ở thành phố trực thuộc Trung Ương, Đô thị loại 1, TP đáng sống mà nước không có tắm, thậm chí không có nước đi vệ sinh”.

Liên quan đến vấn đề này, ông Hồ Hương - Tổng Giám đốc Cty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) cho hay, từ ngày 20/10 đến nay, tình trạng nhiễm mặn xảy ra liên tục tại cửa thu nhà máy nước Cầu Đỏ. Độ mặn cao có ngày lên đến 4374mg/l, cao 17,5 lần so với tiêu chuẩn cho phép.

“Tôi xin chia sẻ với nỗi bức xúc của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn TP trong thời gian mấy ngày vừa qua về việc dẫn đến tình trạng thiếu nước sinh hoạt gây bức xúc” - ông Hương nói.

“Đây là lần đầu tiên xảy ra tại nhà máy nước Cầu Đỏ. Những năm trước, vấn đề nhiễm mặn xảy ra tại nhà máy nước Cầu Đỏ chủ yếu vào mùa hè, và thường chỉ xảy ra khoảng 2 - 3 ngày là chấm dứt. Nhưng năm nay, mặc dù đã vào mùa mưa, nhưng việc nhiễm mặn vẫn còn và kéo dài đến nay đã gần 17 ngày”- Tổng Giám đốc Dawaco chia sẻ.

Cũng theo Tổng Giám đốc Dawaco, doanh nghiệp đã chủ động liên hệ phối với các thủy điện đầu nguồn. Tuy nhiên hiện nay, nhà máy thủy điện A Vương mức nước xấp xỉ 340m. Trong khi đó, mức nước đón lũ là 370m, nên mức nước trong hồ thấp hơn mức nước đón lũ là 30m. Chính vì thế thủy điện A Vương không xả nước về hạ du để đẩy mặn.

Tương tự, tại nhà máy Đắk Mi 4 mức nước trong hồ xấp xỉ 240m, mức nước đón lũ là 251m. Nhưng trước tình hình nhiễm mặn ở cầu Đỏ, nhà máy Đắk Mi 4 đã vận hành xả về hạ du là 12,5m3/s để nhằm đảm bảo mực nước tại An Trạch trên 1,5m để trạm bơm tại đây có thể hoạt động.

Ông Hồ Hương - Tổng Giám đốc Cty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) trần tình về chuyện thiếu nước sinh hoạt ở Đà Nẵng

“Chính vì vậy, lượng nước thô tại cầu Đỏ đã đóng phao, nên lấy nước từ An Trạch. Nếu lấy từ An Trạch thì không đủ cho nhà máy Cầu Đỏ và nhà máy nước Sân Bay sản xuất. Vì hiện chỉ đáp ứng được khoảng 220.000m3/ngày đêm, trong khi nhu cầu sử dụng nước trên toàn TP là khoảng 270.000m3/ngày đêm.

Trước tình hình này, chúng tôi thường xuyên theo dõi mực nước tại An Trạch cũng như các mức nước trên nhà máy các thủy điện. Đồng thời, liên hệ nhà máy thủy điện Đắk Mi 4 thường xuyên xả nước để trạm An Trạch hoạt động”- ông Hương thông tin thêm.

Đâu là giải pháp căn cơ?

Theo Tổng Giám đốc Dawaco, để xử lý triệt để tình trạng thiếu nước trên thì cần phải đẩy nhanh xây dựng nhà máy nước Hòa Liên, vì theo thiết sẽ dùng đập ngăn mặn tại Nam Mỹ sẽ tránh được tình trạng nhiễm mặn. Đồng thời, thuê các đơn vị tư vấn nghiên cứu các giải pháp công trình nhằm đảm bảo nguồn nước thô cấp cho nhà máy sân bay và nhà máy nước cầu Đỏ. Hiện nay, doanh nghiệp này đã trình phương án xin các cấp xem xét quyết định.

Tuy nhiên, trong thời gian chờ triển khai dự án, theo đại diện Dawaco: Để khắc phục tình trạng thiếu nước, các năm qua, Dawaco đã liên tục nâng công suất nhà máy nước cầu Đỏ - từ 170.000m3/ ngày đêm lên 250.000m3/ngày đêm. Trong tháng 6 và 7/2018, Dawaco cũng đã tiếp tục triển khai cụm dây chuyền mới tại cầu Đỏ lên đến 60.000m3/ngày đêm và đạt khoảng 50%, dự kiến đầu quý II nhà máy mới đưa vào hoạt động. Bên cạnh đó, cũng khởi công nhà máy nước Hòa Trung 10.000m3/ngày đêm dự kiến đưa vào hoạt động năm 2019.

Liệu Nhà máy nước Hòa Liên có phải là giải pháp căn cơ, giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở Đà Nẵng

“Tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành dự án nhà máy nước nâng tổng công suất thiết kế lên đến 286.000 m3/ngày đêm và chạy ở tình trạng vượt tải ở mức 366.000 m3/ngày đêm thì cơ bản đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch của TP trong năm 2019. Và kịch bản và biện pháp cuối cùng nếu tình hình này vẫn xảy ra thì chúng tôi sẽ cấp nước từng khu vực theo thời gian nhất định, để đảm bảo khu vực nào cũng có nước sử dụng” - Đại diện Dawaco chia sẻ.

Hồ Xuân Mai /