Biến smartphone thành máy phát hiện nói dối bằng thuật toán Veritaps

Thuật toán Veritaps có thể xác định sự dối trá của người dùng bằng cách phân tích cách họ vuốt, nhấn màn hình smartphone. Theo đó, các tương tác không trung thực thường kéo dài với sự tham gia của nhiều cử động tay hơn tương tác trung thực. Khi phát hiện ra người dùng nói dối, Veritaps sẽ đánh dấu đỏ với thông tin nghi vấn. Ngược lại, dấu xanh sẽ xuất hiện với những lời nói thật. Ngoài ra thuật toán còn mang đến người các câu hỏi chứng thực trong trường hợp muốn biết thêm thông tin.

Cụ thể: Các nhà nghiên cứu sẽ đưa ra 3 bài kiểm tra để đánh giá độ không trung thực ảnh hưởng đến tương tác của người dùng với thiết bị di động. Với bài kiểm tra thứ nhất, người tham gia phải trả lời thật hoặc nói dối về màu sắc hiển thị trên màn hình điện thoại. Kết quả: Những người nói dối mất nhiều thời gian lâu hơn để trả lời. Ở bài kiểm tra thứ 2, người tham gia nhận được tiền cùng yêu cầu chia tiền với người thứ 2, đồng thời được lựa chọn để nói dối về số tiền đó. Kết quả: Người này mất nhiều thời gian để suy nghĩ hơn trước khi nhận số tiền sẽ cho đi. Điều đó có nghĩa ngay cả khi chưa cầm trên tay số tiền người này đã có ý định nói dối. Bài kiểm tra cuối cùng là chơi xúc xắc trên di động. Người chơi không được nói dối và phải tìm cách để đạt được nhiều điểm hơn. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những người trung thực sẽ tập trung vào màn hình và cảm thấy bị áp lực nhiều hơn, còn người chơi có nhiều mánh khóe lại sử dụng chuyển động bằng tay nhiều hơn.

Hiện tại, các nhà nghiên cứu đã tạo ra ứng dụng thử nghiệm chạy trên điện thoại Android, nhưng không phát hành rộng rãi. Aske Mottelson - một trong những người tham gia nhóm nghiên cứu - cho biết: Thuật toán Veritaps có khả năng phát hiện nói dối tương đương với máy phát hiện nói dối Polygraph ra đời năm 1921. Dù vẫn còn tồn tại một số giới hạn, nhưng các nhà nghiên cứu kỳ vọng với công nghệ AI và máy học, độ chính xác của thuật toán Veritaps sẽ được nâng lên trong thời gian tới.

Các nhà nghiên cứu kỳ vọng thuật toán Veritaps có thể ứng dụng trong các lĩnh vực như khai thuế, yêu cầu bảo hiểm và các thị trường trực tuyến. Chẳng hạn: Veritaps có thể sử dụng để đánh giá xác suất mô tả tình trạng của chiếc xe xuất hiện trong quảng cáo bán hàng có gian lận trong báo cáo thuế hay yêu cầu bảo hiểm không.

Tuy nhiên, không ít ý kiến tỏ ra nghi ngại thuật toán Veritaps có thể làm nảy sinh các vấn đề về xâm phạm quyền riêng tư cũng như thông tin cá nhân đang trở thành mối quan ngại của thế giới sau sự cố rò rỉ 87 triệu thông tin cá nhân của người dùng facebook. Chẳng hạn: Veritaps có thể thu thập dữ liệu về nhịp tim và huyết áp của người dùng mà chưa được sự đồng ý của họ.

Xét trên phương diện tình cảm, Veritaps có thể làm rạn nứt tình cảm giữa bạn bè và người thân khi họ có dấu hiệu nghi ngờ về tin nhắn. Không những thế, thuật toán Veritaps có thể gia tăng những nghi ngờ không chính đáng liên quan đến các giao dịch trực tuyến. Vì vậy, những người có quan điểm này cho rằng: Các nhà nghiên cứu chỉ nên phát triển Veritaps theo hướng xác minh thông tin thay vì phát hiện nói dối.

Máy phát hiện nói dối đầu tiên trên thế giới Polygraph ra đời năm 1921

Phát hiện nói rối là mong muốn của con người từ lâu đời. Đó là lý do dẫn đến sự ra đời của máy phát hiện nói dối Polygraph. Đây là thiết bị được đánh giá là tin cậy thông qua việc kiểm tra sự thay đổi của nhịp tim, huyết áp, hơi thở... của người nói. Dù vậy, độ chính xác của Polygraph vẫn bị nghi ngờ.

Vì thế, việc tìm ra thiết bị có độ chính xác cao hơn để có thể được công nhận rộng rãi là mục tiêu mà các nhà khoa học hướng đến trong suốt một thế kỷ qua. Trong đó phải kể đến hệ thống phân tích EyeDetect do Công ty khởi nghiệp Converus phát triển. Hệ thống này hoạt động dựa trên chuyển động của mắt như độ giãn đồng tử, tỷ lệ nháy mắt để phát hiện nói dối. Tỷ lệ chính xác đạt 86%, nhưng vẫn bị đánh giá là chưa thể thay thế Polygraph. Hay công nghệ của NuraLogix sử dụng máy quay video thông thường để nắm bắt lưu lượng máu trên khuôn mặt người cũng như nắm bắt nhịp tin và huyết áp để phát hiện nói dối. Song, đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu cho ra đời thuật toán phát hiện nói rối tích hợp trên smartphone. Vì thế, Veritaps được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá cho lĩnh vực này.

Quang Huy