Bình Định: Phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

Đây là dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Bình Định giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025. Mục tiêu nhằm khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ văn hóa; hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa cho vùng đồng bào dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Thời gian thực hiện từ năm 2022 đến hết năm 2025 với các nội dung cụ thể sau:

Khảo sát, sưu tầm, kiểm kê, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống: Trang phục, đồ dùng sinh hoạt, nhạc cụ... của các dân tộc thiểu số tại các huyện An Lão, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Hoài Ân, Tây Sơn.

Tổ chức bảo tồn lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số tại các địa phương để khai thác, xây dựng thành sản phẩm phát triển du lịch.Ưu tiên hỗ trợ khôi phục bảo tồn các lễ hội truyền thống có nguy cơ mai một và các lễ hội tiêu biểu nhằm khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Bảo tồn lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc

Hỗ trợ nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú người dân tộc thiểu số trong việc lưu truyền, phổ biến hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống và đào tạo, bồi dưỡng, truyền dạy những người kế cận: Tham mưu xây dựng chính sách đối với các nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú người dân tộc thiểu số. Hỗ trợ các nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú người dân tộc thiểu số trong việc lưu truyền, phổ biến hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống và đào tạo, bồi dưỡng những người kế cận tổ chức nghiên cứu, sưu tầm và truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể.

Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy về bảo tồn, phát huy các loại hình văn hóa phi vật thể: Tiếng nói, chữ viết; ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian (bao gồm: âm nhạc, múa, hát, sân khấu và các hình thức trình diễn dân gian khác); tập quán xã hội (bao gồm: luật tục, hương ước, chuẩn mực đạo đức, nghi lễ và các phong tục khác); lễ hội truyền thống; nghề thủ công truyền thống; tri thức dân gian (bao gồm: tri thức về thiên nhiên, đời sống con người, lao động sản xuất, y, dược học cổ truyền, ẩm thực, trang phục và các tri thức dân gian khác).

Hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một (các hình thức sinh hoạt văn hóa, tập quán xã hội, nhạc cụ, kiến trúc truyền thống, trang phục truyền thống, các môn thể thao truyền thống).

Xây dựng mô hình trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa đặc thù các dân tộc thiểu số, mô hình bảo vệ văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số; mô hình xây dựng đời sống văn hóa các dân tộc thiểu số; mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch di sản để phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số có di sản tương đồng;

Xây dựng câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng di dân tái định cư: Đánh giá, rà soát, lựa chọn xây dựng các Câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng di dân tái định cư nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số và nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, phát huy vai trò làm chủ của đồng bào các dân tộc thiểu số trong xây dựng đời số văn hóa, xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu.

Hỗ trợ hoạt động cho đội văn nghệ truyền thống tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Xây dựng các điểm đến du lịch tiêu biểu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Hỗ trợ đầu tư xây dựng các điểm đến du lịch tiêu biểu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Các hoạt động hỗ trợ bao gồm: Xây dựng, chỉnh trang nhà vệ sinh, tăng cường trang thiết bị phòng ở, thiết bị phòng sinh hoạt cộng đồng, chỉnh trang cảnh quan đường, bãi đỗ xe, biển chỉ dẫn...

Xây dựng nội dung xuất bản sách, đĩa phim tư liệu về văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số cấp phát cho cộng đồng các dân tộc thiểu số: Xuất bản ấn phẩm thông tin giới thiệu nét đẹp văn hóa đặc sắc của gia đình, thôn, làng xã trong cộng đồng các dân tộc thiểu số và miền núi; giới thiệu các phương pháp, kỹ năng bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc thiểu số; các mô hình phát triển du lịch bền vững tại các khu, điểm du lịch vùng dân tộc thiểu số; các tiềm năng, thế mạnh, thành tựu phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi bằng tiếng dân tộc thiểu số và tiếng nước ngoài.

Tổ chức ngày hội, giao lưu, liên hoan các loại hình văn hóa nghệ thuật, thi đấu thể thao truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (Ngày hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc thiểu số miền núi) và đăng cai ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền Trung.

Tuyên truyền, quảng bá rộng rãi giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số: Xây dựng chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi kết hợp với nghiên cứu, khảo sát tiềm năng du lịch, lựa chọn xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Hỗ trợ đầu tư bảo tồn làng, thôn văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số; ưu tiên bảo tồn làng, thôn truyền thống các dân tộc thiểu số có tiềm năng khai thác phục vụ phát triển du lịch....

Hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Xây dựng và phát triển thói quen, nhu cầu, kỹ năng và phong trào đọc trong cộng đồng dân tộc thiểu số. Đầu tư, hỗ trợ xây dựng tủ sách cộng đồng cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Hỗ trợ tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia Gộp nước Ló tại xã Vĩnh Thịnh huyện Vĩnh Thạnh.

Hỗ trợ trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hóa, thể thao đối với các nhà văn hóa, khu thể thao thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Tổ chức hoạt động thi đấu thể thao truyền thống các dân tộc thiểu số cấp huyện trong các ngày hội, giao lưu, liên hoan nhằm bảo tồn các môn thể thao truyền thống, các trò chơi dân gian của các dân tộc thiểu số.

Hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế Nhà văn hóa tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Xây dựng mới nhà văn hóa - khu thể thao đối với thôn đặc biệt khó khăn nơi chưa có nhà văn hóa. Cải tạo nhà văn hóa - khu thể thao thôn hiện có nhưng đã xuống cấp thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi, nơi có phong trào văn nghệ hoạt động sôi nổi, tích cực.

Xây dựng mô hình bảo tàng sinh thái nhằm bảo tàng hóa di sản văn hóa phi vật thể trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, hướng tới phát triển cộng đồng và phát triển du lịch. Mô hình tổng thể bao gồm: Không gian, lãnh thổ, địa điểm văn hóa; giao thông tiếp cận điểm đến; công trình kiến trúc công cộng; công trình nhà ở cộng đồng; công trình phục vụ khách tham quan; không gian văn hóa liên quan.

Trung Hiếu