Bitcoin: 10 tuổi vẫn chưa đủ lớn

Bitcoin được “sinh ra” vào ngày 31-10-2008, khi một người hoặc một nhóm sử dụng bút danh Satoshi Nakamoto phát hành một trang giấy trắng 9 trang mô tả “hệ thống tiền điện tử ngang hàng”. Bài báo đã vạch ra cách để người tiêu dùng trả tiền cho mỗi người khác trên nền tảng kỹ thuật số mô phỏng các giao dịch tiền mặt - nhưng không cần sự ủng hộ của chính phủ bắt buộc đối với các loại tiền tệ truyền thống.

Sau một vài năm chủ yếu là một dự án công nghệ cao, nó đi vào vận hành khoảng năm 2013. Và với giao dịch bitcoin dưới 200 đô la, rất nhiều người bắt đầu thử nghiệm. Vào thời điểm đó, bitcoin trông giống như nó có một con đường đầy hứa hẹn để chấp nhận rộng rãi. Dell Technologies Inc. và Microsoft Corp. bắt đầu chấp nhận bitcoin trong các cửa hàng trực tuyến của họ, cũng như Overstock.com Inc. Expedia Group Inc. bắt đầu chấp nhận nó để đặt phòng khách sạn.

Derek Magill, người đã tạo ra một trang web dành riêng cho các tác phẩm của Nakamoto, nói: “Tôi cảm thấy như chúng tôi đang trên con đường không thể tránh khỏi”. Nhưng chẳng bao lâu sau đó, xu hướng đã chạm phải một bức tường.

Jeff Klee, Giám đốc điều hành dịch vụ đặt vé trực tuyến CheapAir đã bắt đầu chấp nhận bitcoin vào năm 2013, nói rằng cho đến ngày nay anh rất thích nó. Anh nói xử lý thanh toán bitcoin rẻ hơn thanh toán bằng thẻ tín dụng, vì các thương gia trả một khoản phí cho các công ty thẻ bất cứ khi nào khách hàng thanh toán qua thẻ. Tuy nhiên, bitcoin vẫn chỉ là một phần nhỏ trong kinh doanh của công ty.

Đối với hầu hết người tiêu dùng, lợi ích của bitcoin đang bị lấn át bởi các đặc quyền đi kèm với thẻ tín dụng, như điểm trung thành hoặc tích lũy, các chương trình khuyến mãi…

Mạng bitcoin được phát triển để có thể xử lý khoảng 7 giao dịch mỗi giây, một hạn chế kỹ thuật được Nakamoto đưa vào. Nếu chạm tới giới hạn đó, người dùng có thể trả một khoản phí tự nguyện để vượt giới hạn. Nakamoto ngừng viết công khai vào năm 2010.

Các nhà phát triển hàng đầu như Gavin Andresen và Mike Hearn đã bàn về việc thay đổi mã bitcoin để tăng giới hạn, nhưng không có quyền đạo đức của Nakamoto nên cả hai đều không nhúc nhích. Và cả 2 đã miễn cưỡng từ bỏ vai trò của họ, Hearn gọi bitcoin là "thí nghiệm thất bại".

Sau đó, giá bitcoin đã đi vào một cuộc biểu tình hưng phấn trong năm 2017, tăng từ dưới 1.000 đô la lên gần 20.000 đô la và thu hút một đám đông mới của các nhà đầu tư mới làm quen.

Việc này làm tắc nghẽn lưu thông, dẫn đến mức phí tăng lên tới 54 đô la mỗi giao dịch vào cuối năm 2017. Ở cấp độ đó, bitcoin vô dụng đối với các giao dịch mua nhỏ và giá tăng chỉ khuyến khích những người tích trữ.

Các khoản phí này đã giảm xuống dưới 50 xu, trong bối cảnh 70% giá của bitcoin bị sụp đổ từ mức đỉnh tháng 12-2017, nhưng sự việc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mức độ phổ biến của bitcoin như một hệ thống thanh toán.

Dell đã loại bitcoin trong năm 2017. Còn Expedia loại nó vào tháng 5-2018. CheapAir chấp nhận nó, nhưng doanh số bitcoin trên trang web vẫn rất thấp.

Một “trang trại” đào bitcoin ở Ordos, Nội Mông, Trung Quốc.

Những người ủng hộ bitcoin hiện đang chào hàng nó không phải là một mạng lưới thanh toán mà là một cửa hàng có giá trị và là nơi để giữ tài sản. Hầu hết các doanh nghiệp trao đổi mã hóa quy định, như Gemini Trust Co., Coinbase Inc. và Circle Internet Financial Ltd., đều đang tán thành các nhà đầu tư tổ chức.

Bitcoin hiện không có hầu hết các yếu tố của một cửa hàng truyền thống có giá trị, Michael Minter, một cố vấn tài chính tại Minter Financial ở Tampa, Fla, cho biết giá của nó biến động và xác định giá trị cơ bản của nó là khó khăn. Ông Minter không mua nó thay mặt cho khách hàng, vì có nguy cơ vi phạm luật chứng khoán.

Văn Nguyễn