Blockchain: Mang xoài Việt lên tầm quốc tế

Trong 3 năm gần đây, top 10 nhà bán lẻ hàng đầu thế giới như Walmart, Unilever, Nestlé... đã hợp tác triển khai dự án ứng dụng công nghệ chuỗi khối để truy xuất nguồn gốc. Không phải ngẫu nhiên mà nhà bán lẻ thực phẩm hàng đầu thế giới như Walmart trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực này, trên thực tế, truy xuất nguồn gốc thực phẩm nói chung và dựa trên nền tảng blockchain đang tạo ra một làn sóng lớn trong ngành bán lẻ cũng như chuỗi cung ứng thực phẩm.

Tại Việt Nam, 8 tấn xoài đầu tiên được xuất khẩu sang thị trường Mỹ bằng đường hàng không vào ngày 18.4. Toàn bộ lô xoài được thu mua từ Hợp tác xã xoài Mỹ Xương, Cao Lãnh, Đồng Tháp và đều đạt tiêu chuẩn VietGap.

Vấn đề chuỗi cung ứng thực phẩm chưa bao giờ nóng hơn cho đến những năm gần đây, từ nỗi lo an toàn thực phẩm cho đến các dự báo về thiếu nguồn cung trong tương lai gần. Theo Tổ chức Sức khỏe Thế giới, có đến 600 triệu người bị ngộ độc thực phẩm mỗi năm. Lãng phí do quá trình vận chuyển và thủ tục rườm rà, khó khăn trong việc xác minh nguồn gốc và chất lượng khi nhập khẩu thực phẩm cũng là một con số đáng ngạc nhiên. Tổ chức Lương thực Thế giới cho biết có đến 1/3 tổng số lượng thực toàn cầu bị vứt đi hoặc mất, tương đương với 1,3 tỉ tấn mỗi năm.

Tối ưu hóa chuỗi cung ứng không chỉ là bài toán cấp thiết khi nguồn cung thực phẩm đang giảm mà còn mang lại lợi ích to lớn cho tất cả các bên trong chuỗi cung ứng, lớn nhất đương nhiên là giá trị thương hiệu cho nhà bán lẻ như Walmart, Unilever, Nestlé, theo sau là lợi ích về an toàn thực phẩm cho khách hàng; và cả việc nâng cao chất lượng cũng như đơn giản hóa quá trình mua bán của nhà sản xuất.

Đầu năm nay, Walmart đã chính thức bắt buộc các nhà cung ứng các loại rau xanh tham gia vào hệ thống truy xuất nguồn gốc thực phẩm trên nền tảng blockchain được phát triển bởi IBM, là Food Trust Solution. Ông Frank Yiannas, Phó Chủ tịch An toàn Thực phẩm Walmart, cho biết, xoài Nam Mỹ của chuỗi siêu thị lớn nhất thế giới này đã giảm thời gian truy xuất từ 7 ngày xuống còn 2,2 giây. Ngoài nhanh chóng, thông tin lưu trữ trên mỗi chuỗi khối sẽ đảm bảo minh bạch tuyệt đối khi không thể sửa đổi.

Xoài là loại trái cây thứ 6 của Việt Nam được xuất sang thị trường nổi tiếng khó tính là Mỹ, sau thanh long, chôm chôm, nhãn, vải và vú sữa. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đồng Tháp, mỗi năm, tỉnh xuất 93.000 tấn xoài sang Nhật, Úc, Hàn Quốc, Nga... và sản lượng còn tăng nếu được các thị trường xuất khẩu ưa chuộng. Hành trình để trái xoài Việt Nam được xuất khẩu sang Mỹ không dễ dàng, nhưng nhờ theo đuổi đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt cùng 10 năm đàm phán, trái xoài Việt Nam đã có trong tay tấm giấy thông hành vào thị trường Mỹ. Lô xoài đầu tiên này đã mở ra rất nhiều cơ hội cho nông sản Việt.

Từ cách đây 1 năm, các doanh nghiệp xuất khẩu, đối tác, chuyên gia, đã đến khảo sát mô hình trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGap và GlobalGap của Mỹ Xương, qua đó, hướng dẫn nông dân phương pháp sản xuất hiệu quả để có thể đạt các tiêu chuẩn mà phía thị trường Mỹ đưa ra. Ông Võ Việt Hưng, Giám đốc Hợp tác xã Xoài Mỹ Xương, Đồng Tháp, chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng và phấn khởi khi xoài Việt Nam đã đủ tiêu chuẩn để tiếp cận với thị trường khó tính nhất là thị trường Mỹ. Đáp ứng tốt thị trường này sẽ mở ra triển vọng mới cho ngành xoài”.

Điểm tiên tiến của xoài Mỹ Xương là đã ứng dụng truy xuất nguồn gốc trên nền tảng blockchain. Nhằm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng toàn cầu về thông tin truy xuất nguồn gốc và quản lý nông sản, hợp tác xã xoài Mỹ Xương cùng phối hợp với Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain (Vietnam Blockchain Corporation - VBC) nghiên cứu và phát triển mô hình ứng dụng công nghệ blockchain.

Mỗi trái xoài đều có tem định danh bằng mã QR Code sử dụng công nghệ blockchain theo chuẩn GS1. Người tiêu dùng có thể tra cứu thông tin xuất xứ của trái xoài, từ khâu bón phân, phun xịt, bao trái đến khi thu hoạch và phân phối. Mỗi thông tin được ghi lại bởi từng đơn vị riêng biệt (nhà vườn, hợp tác xã, nhà phân phối...) nên tránh được tình trạng một đơn vị thao túng toàn bộ thông tin. Đặc biệt, do toàn bộ thông tin được ghi lại bằng công nghệ blockchain nên không thể xóa sửa, thay đổi hoặc giả mạo. Đây là đặc tính ưu việt của hệ thống phi tập trung (decentralization) trên blockchain. Thông tin được lưu trên cộng đồng nhiều máy chủ, chứ không tập trung ở một máy chủ nên khả năng giả mạo gần như là không thể. GS1 là tiêu chuẩn chung được công nhận trên toàn cầu. Do vậy, việc áp dụng tiêu chuẩn GS1 trong truy xuất nguồn gốc ứng dụng công nghệ blockchain giúp cho công tác kiểm định dễ dàng hơn khi xuất khẩu sang các thị trường lớn, đồng thời dễ dàng tích hợp vào các hệ thống có sẵn, góp phần gia tăng giá trị sản phẩm.

Công nghệ blockchain hoàn toàn khác biệt so với giải pháp cung cấp thông tin bằng mã QR Code truyền thống. Mã QR Code truyền thống chỉ cho phép link đến website và cung cấp thông tin cơ bản tĩnh. Thông tin trên website không có phần cập nhật trạng thái, quy trình vận chuyển, bảo quản, giao nhận của từng lô xoài hoặc trái xoài. Thông tin ghi trên website dễ dàng bị thay đổi, xóa sửa. Truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ blockchain giúp người tiêu dùng xác minh được chất lượng nông sản; hạn chế tối đa gian lận và rủi ro trong chuỗi cung ứng; đồng thời nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu cho những doanh nghiệp chân chính trên thị trường.

Giải pháp ứng dụng công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc theo chuẩn GS1 có tên gọi Agridential, được nghiên cứu và phát triển bởi VBC. VBC chuyên cung cấp các giải pháp và dịch vụ về công nghệ blockchain phục vụ các lĩnh vực chủ chốt như: nông nghiệp, sản xuất, chuỗi cung ứng, hậu cần, thương mại điện tử và kinh tế chia sẻ.

Công ty Cổ phần VBC, tiền thân là dự án Việt Nam Blockchain Country thuộc Công ty Infinity Blockchain Labs (IBL), hướng đến mục tiêu đưa Việt Nam thành quốc gia tiên phong trong việc nghiên cứu và ứng dụng các thành quả từ công nghệ blockchain.

Bảo Ngọc