Bộ LĐ-TB&XH trả lời về 'đề xuất chuyển đào tạo cao đẳng về Bộ GD&ĐT': Cần giữ ổn định hệ thống đào tạo hiện nay

Thực trạng phát triển giáo dục nghề nghiệp (GDNN)

Trước đó, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã có văn bản gửi Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực Chính phủ về việc chuyển vai trò quản lý nhà nước hệ đào tạo cao đẳng từ Bộ LĐ-TB&XH về Bộ GD&ĐT.

Thực tế, mạng lưới cơ sở GDNN, nhất là các trường cao đẳng phát triển, phân bố tương đối hợp lý ở các ngành kinh tế, địa phương, vùng, miền. (Tính đến hết năm 2020, cả nước có 399 trường cao đẳng. Trong đó có gần 100 trường được quy hoạch thành trường chất lượng cao đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt). Các điều kiện bảo đảm chất lượng ngày càng được tăng cường, nhất là các trường cao đẳng với trên 60 trường cao đẳng đạt tiêu chuẩn chất lượng của Úc, Đức, Anh và Mỹ để đào tạo chương trình của nước ngoài tại Việt Nam.

Chất lượng hiệu quả đào tạo đã được nâng lên (trên 80% học sinh, sinh viên trong các chương trình chuyển giao từ nước ngoài đã trở thành những chuyên gia, kỹ thuật viên nòng cốt trong các doanh nghiệp FDI, một số tham gia thị trường lao động nước ngoài).

Việt Nam đã 3 lần đạt giải nhất toàn đoàn trong 10 lần dự thi tay nghề ASEAN, 3 lần đạt huy chương và nhiều chứng chỉ xuất sắc tại các cuộc thi tay nghề thế giới. Nổi bật như tại Kỳ thi tay nghề thế giới tổ chức tại Kazan (Nga), Đoàn Việt Nam đã giành 1 Huy chương Bạc, 8 Chứng chỉ kỹ năng nghề xuất sắc, đứng thứ 25/ 63 quốc gia và vũng lãnh thổ dự thi. Theo Bộ LĐ-TB&XH, mặc dù chưa có công bố chính thức, nhưng trong khu vực ASEAN, trình độ kỹ năng nghề của học sinh, sinh viên Việt Nam luôn được đánh giá trong nhóm đầu các nước trong khu vực.

Báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu 2019 cho thấy, Việt Nam đã tăng 10 bậc năng lực cạnh tranh (năm 2018, xếp thứ 77/140, năm 2019 xếp thứ 67/141 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia xếp hạng). Yếu tố kỹ năng đã tăng 4 bậc từ vị trí 97 đến vị trí 93, trong đó điểm chất lượng đào tạo nghề nghiệp nằm trong yếu tố kỹ năng đã tăng từ vị trí 115 đến vị trí 102 (tăng 13 bậc so với năm 2018)…

Những thành tích của GDNN trong thời gian thuộc quản lý nhà nước của Bộ LĐ-TB&XH đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội quan tâm, ghi nhận. Tại Diễn đàn quốc gia “Nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam” năm 2019 ,Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khi đó đã khẳng định, việc giao quản lý nhà nước về GDNN cho Bộ LĐ-TB&XH là đúng đắn. Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng khẳng định “thời gian qua, GDNN có nhiều chuyển biến”.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay, hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước về GDNN đã ổn định

Đề xuất giữ ổn định như hiện nay

Cùng với những minh chứng thuyết phục từ thực tiễn, Bộ LĐ-TB&XH cũng đưa ra các căn cứ pháp lý, căn cứ khoa học và xu hướng quốc tế khẳng định việc giữ ổn định hệ thống giáo dục đào tạo hiện nay theo các quy định của hệ thống pháp luật về giáo dục, đào tạo hiện hành rất quan trọng để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng XIII.

Trước đó, khi xây dựng Luật GDNN, quan điểm đưa trình độ cao đẳng vào GDNN là một vấn đề hệ trọng, đã được bàn bạc nhiều và đã được sự nhất trí của Bộ Chính trị (tại Thông báo số 181-TB/TW ngày 9-10-2014). Theo đó, Bộ Chính trị chỉ đạo: “Sắp xếp lại các trình độ đào tạo của GDNN theo hướng hợp nhất các trình độ trung cấp nghề với trung cấp chuyên nghiệp và cao đẳng nghề với cao đẳng cho phù hợp với các cấp trình độ đào tạo nghề nghiệp của khối ASEAN”.

Quan điểm của Bộ GD&ĐT khi xây dựng Luật GDNN đã “thống nhất gộp trung cấp chuyên nghiệp và ttrung cấp nghề, đề xuất gộp cao đẳng và cao đẳng nghề để thống nhất với khung tham chiếu các trình độ ASEAN” (thể hiện tại Công văn số 3470/BGDĐT-GDCN ngày 4-7-2014 gửi Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội).

Về căn cứ khoa học, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, Bảng phân loại giáo dục quốc tế của UNESCO 2011 (International Standard Classfication of education – ISCED 2011) là một công cụ được thiết kế để phân loại, so sánh các chương trình giáo dục/ đào tạo khác nhau, giúp đối chiếu, so sánh các chương trình giáo dục, các loại văn bằng và trình độ.

Về cơ bản, các trình độ GNNN của Việt Nam hiện nay phù hợp với ISCED 2011. Bậc cao đẳng của Việt Nam hiện nay tương đương với cấp bậc 5 của ISCED (2-3 năm), đầu vào trung học phổ thông. Đây là chương trình thuộc giáo dục trung học (tertiary education) nhưng không phải giáo dục đại học (higher education), chủ yếu định hướng nghề nghiệp để người học gia nhập thị trường lao động. Trong ISCED không có bất cứ điều khoản nào quy định bậc 5 (cao đẳng) thuộc về giáo dục đại học hay GDNN nhưng định hướng chương trình bậc 5 nghiêng về GDNN…

Từ những căn cứ pháp lý, định hướng phát triển GDNN của Đảng, Nhà nước, căn cứ khoa học, xu hướng và thực tiễn hiện nay, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, những kiến nghị của Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tuy được đề xuất với mong muốn hoàn thiện thêm hệ thống giáo dục đào tạo, nhưng còn thiếu cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn, chưa đúng với chủ trương, định hướng phát triển GDNN của Đảng, Nhà nước và chưa đúng với Hiến pháp.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay, hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước về GDNN đã ổn định, chuyên nghiệp, được tổ chức đồng bộ từ Trung ương tới địa phương với thẩm quyền và nội dung quản lý nhà nước được quy định rõ ràng đối với Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã.

Phan Thủy