Brazil bắt giữ nghi phạm sát hại nữ chính trị gia ở Rio de Janeiro

Hình ảnh nữ chính trị gia Marielle Franco được chiếu lên một tòa nhà hôm 14-3-2023 trong dịp tưởng niệm 5 năm ngày bà bị sát hại

Điểm chung của các nghi phạm

Ông Flavio Dino - Bộ trưởng Tư pháp Brazil đã xác nhận trong một cuộc họp báo ở Thủ đô Brasilia, lệnh bắt giữ nghi phạm cùng 7 lệnh khám xét và tịch thu đã được thực hiện. Đối tượng là cựu lính cứu hỏa Maxwell Simoes Correia, bị tình nghi giấu vũ khí được các nghi phạm sử dụng trong vụ sát hại bà Marielle Franco hồi tháng 3-2018.

Vào ngày 12-3-2019 (hai ngày trước lễ kỷ niệm 1 năm vụ ám sát bà Franco và lái xe riêng của bà là Andersom Gomes), cảnh sát bang Rio de Janeiro đã thông báo về việc bắt giữ Elcio Vieira de Queiroz và Ronnie Lessa. Queiroz là sĩ quan cảnh sát dân sự, nhưng đã bị sa thải vào năm 2016 vì làm bảo vệ tư nhân tại một sòng bạc bất hợp pháp. Người này đã lái chiếc Chevy Cobalt bám theo xe của bà Franco từ lúc bà đến tới lúc rời khỏi sự kiện tôn vinh các nhà hoạt động vì phụ nữ da màu. Trên đoạn đường Rua Joaquim Palhares ở Estacio, đồng phạm của viên cựu cảnh sát này là Lessa (vốn là một thành viên dự bị của Cảnh sát quân sự bang Rio de Janeiro) đã xả 13 phát súng vào chiếc ô tô khiến bà Franco và lái xe Gomes tử vong tại chỗ. Fernanda Chaves - trợ lý của bà Franco là người sống sót duy nhất.

Lessa và Queiroz vẫn đang chờ xét xử. Nhưng trước đó, Lessa đã bị kết án hơn 13 năm tù vì tội mua bán vũ khí bất hợp pháp. Anh ta sống trong một khu chung cư cao cấp ở khu phố Barra de Tijuca (thuộc Khu Tây giàu có mới nổi). Trong cuộc điều tra, cảnh sát cũng đã tìm thấy 117 khẩu súng đã tháo rời tại nhà của một trong những người bạn của Lessa, trở thành một trong những vụ thu giữ vũ khí lớn nhất trong lịch sử của Cảnh sát dân sự bang Rio de Janeiro. Còn Queiroz đã bị kết án 5 năm tù vào năm 2020 vì tội tàng trữ trái phép vũ khí. Anh ta còn bị Cảnh sát Liên bang Brazil điều tra vào năm 2011 vì làm việc cho các nhóm dân quân và băng đảng ma túy của Rio de Janeiro.

Truyền cảm hứng cho thế hệ sau

Sau buổi sáng xảy ra vụ ám sát bà Franco, người ta nghi ngờ rằng thủ phạm là thành viên các nhóm dân quân. Họ bao gồm các sĩ quan cảnh sát, binh lính, thậm chí cả lính cứu hỏa đã và đang tại ngũ, kiếm lợi từ tình trạng mất an ninh kinh niên của Rio de Janeiro thông qua các hoạt động bảo kê, buôn bán vũ khí, độc quyền phân phối hàng hóa cơ bản như khí đốt và phương tiện giao thông. Họ cũng có quan hệ mật thiết với giới chính trị gia. Bản thân các lực lượng dân quân cũng có sự cạnh tranh nhằm giành quyền kiểm soát lãnh thổ nên các vụ ám sát chính trị thường được thực hiện bởi những sát thủ chuyên nghiệp.

Theo điều tra, những viên đạn được sử dụng trong vụ sát hại bà Franco là loại chỉ lực lượng vũ trang mới có. Cảnh sát dân sự đã xác nhận rằng chúng nằm trong một lô hàng được bán cho Cảnh sát quân sự Brasilia vào năm 2006. Lô súng đạn này cũng liên quan đến vụ thảm sát 17 người thuộc tầng lớp lao động ở Barueri và Osasco của São Paulo.

Về phía nạn nhân, bà Franco sinh ra ở một khu dân cư nghèo ở Rio de Janeiro. Bà là một ủy viên hội đồng xuất thân từ cộng đồng người da màu và công khai ủng hộ tiến bộ xã hội, được đánh giá là một ngôi sao đang lên trong Đảng Xã hội và tự do (PSOL). Nữ chính trị gia Franco đã chỉ ra trong luận văn thạc sĩ năm 2014 của mình, việc các nhóm dân quân ở Rio nổi lên là hệ quả của việc quân sự hóa các khu ổ chuột ở Rio, nhất là giai đoạn những năm 2000, trước thềm Giải vô địch bóng đá thế giới 2014 ở Brazil và Thế vận hội Olympic 2016. Năm 2018, khi toàn bộ Rio de Janeiro chịu sự can thiệp của quân đội, bà Franco trên cương vị báo cáo viên của hội đồng thành phố đã đấu tranh cho quyền sống của các khu ổ chuột và người da màu. Thậm chí, bà Franco còn thẳng thắn chỉ trích việc cảnh sát sát hại cư dân nghèo ở Rio.

Cái chết của nữ ủy viên hội đồng Rio dẫn đến nhiều cuộc biểu tình trên toàn quốc. Sau đó, chính trường Brazil nổi lên một thế hệ mới các nhà hoạt động chính trị, đặc biệt là phụ nữ chuyển giới và da màu, họ được truyền cảm hứng từ tấm gương của bà Franco. Trong đó, em gái bà là Anielle Francisco da Silva đã trở thành Bộ trưởng Bộ Bình đẳng chủng tộc Brazil từ ngày 11-1-2023.

Theo AP