Bức tranh Bảo hiểm xã hội ở Quảng Ngãi

Cán bộ BHYT tuyên truyền chủ trương, chính sách BHYT đến người dân. Ảnh: bhxhquangngai.gov.vn

Tính đến cuối năm 2017, Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Ngãi thống kê, các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của người lao động với số tiền hơn 120 tỷ đồng (nợ bảo hiểm xã hội 104 tỷ đồng, bảo hiểm y tế 11,39 tỷ đồng và nợ bảo hiểm thất nghiệp gần 5 tỷ đồng).

Quảng Ngãi thể hiện quyết tâm trong việc xử lý các doanh nghiệp nợ bảo hiểm của công nhân. Vừa qua, ông Trần Ngọc Căn, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đã đề nghị công an vào cuộc làm rõ việc Công ty cổ phần Tổng hợp Việt Phú vì đã chiếm dụng 10,5% tiền lương trích đóng bảo hiểm của công nhân từ năm 2013 đến nay, số tiền khoảng 9 tỷ đồng. Thực tế công ty này trừ lương của công nhân hàng tháng, nhưng không đóng BHXH cho người lao động.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi cũng đã đề nghị các đơn vị Liên đoàn Lao động tỉnh, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Hội Luật gia hỗ trợ và hướng dẫn công nhân làm thủ tục khởi kiện, đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh Quảng Ngãi phối hợp với Cục Thi hành án dân sự cân đối và trích lại một phần kinh phí bán khấu trừ tài sản thế chấp của Công ty Việt Phú để giải quyết chế độ, quyền lợi cho công nhân.

Với quyết tâm đó, đến nửa đầu năm 2018, toàn tỉnh đã có 1.125.860 người tham gia BHXH, BHYT, BHTN, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm 2017. Tỷ lệ bao phủ BHYT trên địa bàn tỉnh là 88,99% dân số đạt và vượt 3,19% so với chỉ tiêu Chính phủ giao tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg, đạt và vượt 0,76% so với chỉ tiêu tại Quyết định số 583/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Số thu BHXH, BHYT, BHTN là 1.105.053 triệu đồng, đạt 48,74% kế hoạch BHXH Việt Nam giao.

Luật Hình sự sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, chế tài xử lý đối với hành vi trốn đóng BHXH được nâng lên. Tiếp xúc với một số doanh nghiệp ở Quảng Ngãi để hỏi về vấn đề thực hiện nghiêm quy định về đóng BHXH cho người lao động, ông Tuấn, một doanh nghiệp lĩnh vực xây dựng kêu khó. Lý do mà ông Tuấn đưa ra là những người làm công nhân xây dựng thì thường không ổn định công việc một chỗ, bên cạnh đó là công việc theo thời vụ, có khi 2 tháng là hết công trình và phải ngồi chờ. Nếu may mắn mới có việc làm liên tục, điều đó khiến việc nộp bảo hiểm khó khăn.

Một doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng ở Quảng Ngãi cho biết, hiện nay đã đóng bảo hiểm xã hội cho công nhân lao động và tập trung chủ yếu vào những người làm lâu dài, như tổ trưởng, phụ trách dây chuyền, nhưng có một số công nhân trên 40 tuổi không còn mặn nồng với việc đóng bảo hiểm vì cho rằng, thời gian còn quá ít và không mang lại nhiều lợi ích cho bản thân.

Kêu khó đối với việc đóng bảo hiểm cho người lao động có thể xuất phát từ đặc thù công việc của người lao động, từ một số nguyên nhân khách quan, nhưng cũng là cái khó do thói quen trong tư duy. Trước đây, nhiều doanh nghiệp ở Quảng Ngãi luôn tìm cách trốn đóng bảo hiểm cho người lao động bằng nhiều cách phù phép giấy tờ và qua mặt được các đoàn thanh tra.

Hoạt động thanh kiểm tra doanh nghiệp trong lĩnh vực BHXH. Ảnh: TL

Ông Lương Kim Sơn, Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ngãi cho biết, “mỗi lần kiểm tra doanh nghiệp phải đi cả đoàn liên ngành và theo thông tư 20, mỗi năm kiểm tra không quá 1 lần. Thực lực của đơn vị là 2 người, nhưng kiểm soát đến 6.000 doanh nghiệp và mỗi lần tổ chức như vậy thì không quá 40 doanh nghiệp. Như vậy là khó khăn vô cùng”.

Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Ngãi định kỳ có mời phóng viên đến dự hội nghị trực tuyến để góp phần tuyên truyền về chính sách bảo hiểm, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân. Bảng thống kê bảo hiểm và các đơn vị nợ bảo hiểm được cơ quan này chuyển cho các cơ quan báo chí để phản ảnh, góp phần bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Tuy nhiên, cần có thông tin xác thực để tác động lên doanh nghiệp thì việc tuyên truyền này sẽ hiệu quả hơn. Đó là một số doanh nghiệp khi được phỏng vấn trả lời đã mua hết bảo hiểm cho công nhân. Nhưng câu trả lời này có đúng hay không cần cơ quan bảo hiểm xác thực và cung cấp thông tin cụ thể khi báo chí có yêu cầu. Nếu làm như vậy thì việc tuyên truyền mới mang lại hiệu quả.

Tại hội nghị 6 tháng đầu năm 2018 của Ngành, ông Tiêu Sinh, Phó Giám đốc phụ trách BHXH đánh giá, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT vẫn diễn ra thường xuyên, thậm chí còn diễn ra tinh vi hơn trước. Tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN đến ngày 30/6/2018 là 111.743 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 4,93% Liên đoàn lao động là cơ quan đứng ra đại diện cho người lao động để thực hiện các thủ tục khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm. Chỉ tính riêng trong năm 2017, Bảo hiểm xã hội đã chuyển cho Liên đoàn lao động 34 hồ sơ doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội để khởi kiện./.

Thanh Trung