Bức tranh tròn 'Điện Biên Phủ': Dấu ấn mới của mỹ thuật Việt

Tái hiện chiến dịch lịch sử

Ông Nguyễn Văn Mạc, Chủ tịch - Giám đốc Công ty TNHH MTV Bảo tồn di sản văn hóa, đơn vị thực hiện bức tranh, cho biết, việc tuyển chọn, thu thập các cứ liệu bắt đầu từ cuối năm 2015. Trong bản phác thảo, mọi sự kiện, khoảnh khắc cùng những hình ảnh tiêu biểu nhất trong 56 ngày đêm chiến đấu của quân dân ta chống lại thực dân Pháp đã được tái hiện chân thực và sinh động.

Một phần của bức tranh tường về chiến dịch Điện Biên Phủ

Tác phẩm là một vòng tròn khép kín với 4 trường đoạn, đưa người xem đặt chân vào một không gian nghệ thuật đồng hiện sống động. Trường đoạn một - “Toàn dân ra trận”, tái hiện hình ảnh những đoàn dân công không quản ngày đêm trèo đèo lội suối, băng rừng vượt thác, vận chuyển vũ khí và lương thực cung cấp cho tiền tuyến. Hình ảnh những đôi chân trần, xe đạp thô sơ tải cả tấn hàng, minh chứng cho ý chí quật cường, tình đoàn kết quân dân và khát khao tự do, độc lập. Trường đoạn hai - “Khúc dạo đầu hùng tráng”, khẳng định sức mạnh của lực lượng pháo binh ta với đòn đánh phủ đầu binh lính Pháp trong trận Him Lam, mở màn cho chiến dịch Điện Biên Phủ. Trường đoạn ba - “Cuộc đối đầu lịch sử”, tái hiện chiến trường với những trận đánh giáp lá cà, giành giật từng tấc đất đầy cam go khốc liệt giữa ta và địch. Trường đoạn cuối - “Khúc khải hoàn”, là hình ảnh quân ta hừng hực khí thế chiến thắng, phất cao cờ đỏ sao vàng trên nóc hầm chỉ huy của Tướng Pháp De Castries. Điều đặc biệt là toàn bộ bức tranh được vẽ theo trường phái tả thực, thể hiện hơn 4.500 nhân vật giữa khung cảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và chiến trường Điện Biên khốc liệt… Tranh được thể hiện lên toàn bộ bề mặt của không gian hình trụ, có đường kính 42m và mái vòm của công trình.

Đến cuối năm 2019, bức tranh dần hiện lên những nét vẽ đầu tiên. Tập thể họa sĩ tham gia vẽ bức tranh đã nỗ lực nhằm tái hiện cuộc sống và chiến đấu anh dũng của quân đội ta.

Khắc họa chân thật

Để có thể hoàn thành khối lượng công việc khổng lồ đó, trong vòng 2 năm, các họa sĩ, nhà điêu khắc tham gia thể hiện tác phẩm dường như đã phải “ăn, ngủ” cùng tác phẩm. Bức tranh tròn “Điện Biên Phủ” có thể sẽ là một trong những bức tranh tường lớn nhất thế giới, là bước đột phá về tranh lịch sử của Việt Nam.

Họa sĩ Vi Kiến Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật, nhận định, đây là tác phẩm hoành tráng không chỉ về quy mô, kích thước mà trên hết là chất lượng nghệ thuật. 4 trường đoạn được thể hiện một cách nhuần nhuyễn, xuyên suốt, khẳng định tính hợp lý của ý tưởng thiết kế bảo tàng dành cho việc thể hiện bức tranh tròn. “Lần đầu tiên trong lịch sử hội họa, Việt Nam tự hào có được một công trình hoành tráng, thu hút, khắc họa một cách chân thực về không khí, không gian các sự kiện đã diễn ra trong suốt chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Không gian rộng lớn của chiến dịch đã được thể hiện và xử lý một cách chuyên nghiệp qua kỹ thuật sơn dầu, acrylics”, họa sĩ Vi Kiến Thành nói.

Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, họa sĩ Lương Xuân Đoàn khẳng định: Đây là bức sử thi hội họa lớn nhất, tái hiện toàn cảnh chiến trường Điện Biên Phủ trong một không gian đồng hiện đa hướng, đa tầng. Nhóm tác giả trẻ đã khiến hội đồng nghệ thuật thực sự bất ngờ, đây là tiến bộ vượt bậc của ngành mỹ thuật Việt Nam. Hơn 4.500 nhân vật trong một bức tranh toàn cảnh được thể hiện nhuần nhuyễn, xuyên suốt. Tổng quan hoành tráng của tác phẩm chắc chắn đã mang đến một áp lực cho nhóm họa sĩ, nhưng ngược lại, cũng là cơ hội để họ khẳng định khả năng nghề nghiệp của mình. Ngôn ngữ hội họa hiện thực và hàn lâm ở đây đã được các tay nghề trẻ khai thác và tạo nên cảm xúc mãnh liệt, dài hơi đối với người xem.

Bức tranh tròn “Điện Biên Phủ” sẽ giúp người xem không chỉ thỏa mãn nhu cầu cảm thụ nghệ thuật mà còn là một dữ liệu quý giá về chiến thắng chấn động địa cầu.

Với chiều dài 132m, cao hơn 9m, cùng phần mái vòm, tổng diện tích bức tranh gồm 2.500m2 tranh và 700m2 sắp đặt. Từ bước phác thảo đến khi phóng tỷ lệ 1:1 đều được vẽ trên toan, sử dụng màu sơn dầu được đặt sản xuất riêng tại hãng của Anh và Pháp. Không chỉ là một tác phẩm tranh, tác phẩm còn là sự kết hợp tài tình giữa nghệ thuật, kiến trúc và hội họa, tạo nên một không gian nghệ thuật đầy mê hoặc với bản giao hưởng của màu sắc, đường nét, hình khối, âm thanh, ánh sáng.

MAI AN