'Bùng nổ' cãi vã Trung, Mỹ khi ông Trump còn chưa về đến Washington

Những mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Mỹ liên quan đến thuế chống phá giá lại bùng nổ chỉ vài ngày sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump ký kết các thỏa thuận thương mại song phương trị giá lên tới 253 tỷ USD.

Tranh cãi xung quanh sản phẩm gỗ ván

Bắc Kinh không hài lòng với việc Washington quyết định áp dụng thuế chống phá giá lên các sản phẩm gỗ ván, thường được sử dụng trong đồ nội thất và trang trí - của Trung Quốc. Căng thẳng bùng lên ngay trước khi ông Trump kết thúc chuyến công du Châu Á “lịch sử” kéo dài 12 ngày, thăm chính thức 5 quốc gia, trong đó có cả Trung Quốc. Tờ South China Morning Post nhận định, điều này cho thấy, quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn của thế giới, sẽ vẫn còn nhiều mâu thuẫn, bất chấp sự chào đón nồng nhiệt mà Trung Quốc dành cho nhà lãnh đạo Mỹ tại Bắc Kinh vào tuần trước.

Hôm Thứ hai (13/11), Bộ Thương mại Mỹ tuyên bố, họ phát hiện Trung Quốc trợ giá lên tới 195% giá trị sản phẩm, vì vậy Mỹ sẽ áp dụng các mức thuế quan tương ứng. Một ngày sau đó, Bộ Thương mại Trung Quốc trả lời rằng, phương pháp tính chi phí sản phẩm Trung Quốc mà Mỹ sử dụng, là bất lợi với quốc gia Châu Á và vi phạm các quy định của Tổ chức thương mại thế giới. Trung Quốc cho biết, nước này cảm thấy vô cùng “không thỏa mãn” trong trường hợp này.

Năm ngoái, giá trị xuất khẩu gỗ dán của Trung Quốc tới Mỹ chỉ khoảng 1,1 tỷ USD – tương đương 0,25% tổng giá trị xuất khẩu của nước này vào thị trường Mỹ. Tuy nhiên, tranh cãi trên đã động đến một trong những vấn đề nhạy cảm trong quan hệ thương mại giữa hai nước: Trung Quốc muốn Mỹ đối xử với mình như một nền kinh tế thị trường, nhưng Mỹ lại từ chối.

Trong chuyến thăm chính thức đến Trung Quốc vừa qua, Tổng thống Trump đã tránh không chỉ trích Bắc Kinh trong vấn đề thương mại. Trong khi nói mình không “đổi lỗi cho Trung Quốc” về mức thâm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ, ông Trump lại yêu cầu phải có thương mại công bằng với các quốc gia Châu Á.

Hôm thứ Ba (14/11), trên đường trở về Mỹ từ Philippines, Tổng thống Mỹ viết trên Twitter, “sau chuyến công du Châu Á của tôi, tất cả các quốc gia đang giao dịch thương mại với Mỹ biết rằng, luật lệ đã thay đổi.”

“Nước Mỹ phải được đối xử một cách công bằng, theo cách có đi có lại,” ông Trump khẳng định. “Mức thâm hụt thương mại khổng lồ phải nhanh chóng giảm bớt.”

Mỹ cáo buộc Trung Quốc trợ giá cho sản phẩm gỗ ván (ảnh: SCMP)

Trông chờ mâu thuẫn thương mại Mỹ - Trung kết thúc là điều “không tưởng”

Huo Jianguo, cựu Giám đốc một Viện nghiên cứu của Bộ Thương mại Trung Quốc phân tích, việc trông chờ những mâu thuẫn thương mại Trung Quốc – Mỹ kết thúc trong tương lai gần là “điều không tưởng”. “Trong khi hai nhà lãnh đạo đã có các cuộc nói chuyện hiệu quả với nhau, va chạm thương mại vẫn là một vấn đề kinh niên,” ông Huo nói. “Thương mại là một lĩnh vực phức tạp mà hai nước có nhiều điểm bất đồng. Sẽ là quá lạc quan để tin rằng quan hệ Mỹ - Trung đã tiến vào một kỷ nguyên mới và mọi vấn đề đều sẽ được giải quyết.”

Kể từ chiến dịch tranh cử Tổng thống năm ngoái, ông Trump đã nhiều lần cáo buộc Trung Quốc là nguyên nhân dẫn đến khoản thâm hụt thương mại lên tới 347 tỷ USD của Mỹ trong năm ngoái. Washington liệt kê một danh sách dài những điều không hài lòng trong thương mại song phương với Bắc Kinh, như cáo buộc Trung Quốc “đổ tháo” thép rẻ tiền vào thị trường Mỹ và đánh cắp sở hữu trí tuệ của Mỹ...

Xu Zheng, một luật sư của công ty luật Jincheng Tongda & Neal tại Bắc Kinh cho biết, Cao ủy Thương mại Quốc tế Mỹ gần như chắc chắn sẽ quyết định rằng, xuất khẩu của Trung Quốc đã có những tác động vật chất lên nền công nghiệp nội địa Mỹ.

“Hiện tại Mỹ không áp dụng thuế quan đối với một số sản phẩm gỗ ván và mức thuế 8% đối với các sản phẩm khác [từ Trung Quốc],” Xu nói. “Nếu các mức thuế chống phá giá được đưa ra, đó sẽ là một ‘cú đánh mạnh’ vào các nhà xuất khẩu Đại lục”.

Brock Silvers, Giám đốc quản lý tại Kaiyuan Capital ở Thượng Hải chia sẻ: “Ông Trump nhiều khả năng sẽ thắt chặt quan hệ thương mại với Trung Quốc hơn các Tổng thống Mỹ tiền nhiệm, và trong tương lai gần, thương mại sẽ vẫn là một vấn đề gây tranh cãi.”

“Chừng nào các vấn đề lớn hơn trong quan hệ giữa hai bên vẫn còn tốt đẹp, tôi vẫn sẽ trông chờ vào một thỏa thuận thực tế mà ở đó, Trung Quốc có nhiều nhượng bộ hơn những gì chúng ta từng nhìn thấy cho đến hiện tại,” Silvers dự đoán.

Theo Mei Xinyu, một nhà nghiên cứu tại Bộ Thương mại Trung Quốc, Tổng thống Trump đã từ bỏ cách tiếp cận truyền thống của Mỹ với Trung Quốc thông qua “tiến hóa hòa bình”. Ông cho rằng, chiến lược này đã tạo ra một nền tảng tốt cho quan hệ Trung Quốc – Mỹ mà tại đó, những xích mích nhỏ sẽ được phía Trung Quốc bỏ qua.

(Theo South China Morning Post)

Minh Đức