Bước đi lịch sử thúc đẩy hệ thống AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy

Bảo đảm các nước đều hưởng lợi

Nghị quyết mang tính bước ngoặt này do Mỹ soạn thảo, được đồng bảo trợ bởi 123 nước và đã được thông qua với sự nhất trí của toàn bộ 193 quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết, Nghị quyết này “thể hiện sự ủng hộ toàn cầu đối với bộ nguyên tắc cơ bản để phát triển và sử dụng AI, đồng thời sẽ tìm con đường tận dụng tốt các hệ thống AI trong khi quản lý rủi ro”. Và việc thông qua Nghị quyết đã đánh dấu một bước tiến lịch sử trong việc thúc đẩy AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy trên toàn thế giới.

Không giống như các nghị quyết của Hội đồng Bảo an, các nghị quyết của Đại hội đồng không có tính ràng buộc về mặt pháp lý nhưng chúng là thước đo quan trọng của dư luận thế giới. Mục tiêu chính của Nghị quyết là sử dụng AI để giúp thúc đẩy tiến trình đạt được các mục tiêu phát triển đang bị tụt hậu vào năm 2030, bao gồm chấm dứt nạn đói nghèo toàn cầu, cải thiện sức khỏe trên toàn thế giới, bảo đảm chất lượng giáo dục trung học cho tất cả trẻ em và đạt được mục tiêu bình đẳng giới.

Ảnh: AP

Nhìn chung, Trí tuệ nhân tạo có tiềm năng to lớn để thúc đẩy sự phát triển bền vững và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), và Nghị quyết về AI sẽ tập trung vào việc xây dựng năng lực và thu hẹp khoảng cách số, và bảo đảm rằng, các quốc gia từ mọi khu vực và ở mọi cấp độ phát triển sẽ đều được hưởng lợi ích từ AI. Nghị quyết cũng đặc biệt nhấn mạnh về sự đồng thuận các hệ thống AI, có thể tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do cơ bản, mang lại khát vọng phát triển bền vững.

Do đó, Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác với các Chính phủ và các đối tác khác để bảo đảm việc thiết kế, phát triển, triển khai và sử dụng các công nghệ mới nổi, cũng như hướng tới đạt được các mục tiêu chung và giải quyết những thách thức cấp bách nhất. Hơn nữa, Nghị quyết cũng khuyến khích tất cả các quốc gia, tổ chức khu vực và quốc tế, cộng đồng kỹ thuật, xã hội dân sự, học viện, tổ chức nghiên cứu và cá nhân “phát triển và hỗ trợ các khuôn khổ và phương pháp quản lý và quản lý” cho các hệ thống AI an toàn; đặc biệt cảnh báo chống lại các “thiết kế, phát triển, triển khai và sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo không đúng hoặc độc hại, chẳng hạn như không có biện pháp bảo vệ đầy đủ hoặc theo cách không phù hợp với luật pháp quốc tế”.

Thể hiện trách nhiệm và nghĩa vụ gắn kết giữa các quốc gia

Nghị quyết được thực hiện sau hơn 3 tháng đàm phán giữa hàng chục quốc gia, mặc dù không mang tính ràng buộc và không bao gồm cơ chế thực thi, nhưng các quan chức Mỹ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thông qua Nghị quyết như một bước quan trọng trong việc thiết lập các rào cản AI toàn cầu.

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, việc thông qua Nghị quyết độc lập đầu tiên về AI tại Liên Hợp Quốc thể hiện sự gắn kết và mang tính lịch sử, vì để đạt được sự đồng thuận của tất cả 193 quốc gia thành viên không phải là một việc dễ dàng. Điều này cho thấy sự biến đổi lớn không chỉ từ quan điểm công nghệ, mà còn về các cơ hội tiềm năng mà thế giới có thể nhìn thấy, giúp vượt qua sự chia rẽ địa chính trị thông thường mà các nước có ở Liên Hợp Quốc.

Đặc phái viên Mỹ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield cho biết, Nghị quyết này tái khẳng định rằng, thế giới phải tập trung vào xây dựng năng lực và thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số giữa các quốc gia để mọi người đều có thể hưởng lợi từ AI. Bà cho biết thêm, Nghị quyết là một bước tiến lớn hướng tới việc mở rộng và tạo ra nhiều lợi ích hơn nữa, để xây dựng và triển khai các hệ thống AI, giúp cứu sống và xóa đói giảm nghèo, bảo vệ hành tinh và tạo ra một thế giới an toàn hơn, công bằng hơn.

Ông Jake Sullivan cho biết thêm, Nghị quyết phác thảo một khuôn khổ hợp tác toàn cầu về AI, nhấn mạnh nhu cầu truy cập công bằng, quản lý rủi ro, bảo vệ quyền riêng tư, ngăn chặn việc lạm dụng và giảm thiểu sự thiên vị và phân biệt đối xử. Ngoài ra, cam kết "tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế và ứng phó với những tác động sâu rộng của AI".

Cuộc đua quản lý AI trên toàn cầu

Nghị quyết được đưa ra khi Chính phủ các nước đang nghiên cứu sáng kiến nhằm định hình và điều chỉnh sự phát triển của AI, trong bối cảnh lo ngại rằng nó có thể làm gia tăng gian lận, dẫn đến mất việc làm và thậm chí phá vỡ các quy trình dân chủ. Trong hơn một năm qua, các cuộc tranh luận về việc làm sao để quản lý AI một cách tốt nhất đã “thống trị” hầu hết các diễn đàn song phương và đa phương, từ Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Nhật Bản đến Hội nghị thượng đỉnh An toàn AI do Anh tổ chức vào tháng 11 năm ngoái.

Theo đó, tại Hội nghị thượng đỉnh AI, Mỹ, Anh và hơn chục quốc gia khác đã ký một thỏa thuận quốc tế không ràng buộc về cách giữ cho trí tuệ nhân tạo được thiết kế an toàn để nó không bị những kẻ lừa đảo lợi dụng. Thỏa thuận này phần lớn xuất phát từ quan điểm an ninh mạng. Trong khi đó, hôm 13.3, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua Đạo luật AI đầu tiên sau gần hai năm cân nhắc, luật mới dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2025, sau khi được các cơ quan lập pháp và lãnh đạo 27 nước thành viên ký thông qua.

Còn tại Mỹ, chính quyền của Tổng thống Joe Biden cũng đang thúc đẩy các nhà lập pháp xây dựng hành lang pháp lý về trí tuệ nhân tạo, trong bối cảnh ngày càng có nhiều tiếng nói cảnh báo về những rủi ro trong việc sử dụng công nghệ này. Và cuộc đua này không thể thiếu Trung Quốc, khi các nhà chức trách nước này đã tạo ra một mạng lưới quản lý ngày càng mở rộng và ngày càng phát triển để kiềm chế và dễ dàng kiểm soát các công nghệ AI. Được biết, LHQ cũng có nhiều sáng kiến khác, bao gồm cơ quan tư vấn AI mới và tổ chức thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu, Liên minh Viễn thông Quốc tế.

Như Ý