Bước đi thận trọng của Australia trong quan hệ địa chính trị khu vực

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường (trái) và Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull tại Nghị viện Australia ngày 26-3. Ảnh: Reuters

Tường thuật về những thành công trong chuyến thăm Australia lần này của ông Lý Khắc Cường, Tân Hoa xã cho biết, Trung Quốc và Australia đã đồng ý tiếp tục triển khai Hiệp định Thương mại tự do (FTA) song phương, chú trọng đến các lĩnh vực năng lượng, khai khoáng, phát triển cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi và công nghệ kỹ thuật cao. Trong lĩnh vực nông nghiệp, hai bên đã ký Kế hoạch Hành động giai đoạn 2017-2019 về việc triển khai các dự án hợp tác giữa Bộ Nông nghiệp Trung Quốc và Bộ Nông nghiệp và Nước Australia.

Về hợp tác khoa học-kỹ thuật, hai bên đồng ý tiếp tục phối hợp trong khuôn khổ Quỹ Khoa học và nghiên cứu Trung Quốc - Australia, với cam kết đóng góp của mỗi bên lên tới 6 triệu USD. Bên cạnh đó, Chính phủ hai nước cũng cam kết gia tăng các hoạt động hợp tác về giáo dục, văn hóa, du lịch, an ninh, pháp luật, chống tham nhũng và trong lĩnh vực quốc phòng, không chỉ ở tầm quốc gia, mà còn ở tầm địa phương, cũng như tăng cường đối thoại và phối hợp tại các diễn đàn đa phương của thế giới như Liên hợp quốc, G20, APEC, Diễn đàn Đông Á... Đồng thời, Trung Quốc và Australia cũng tuyên bố thành lập các diễn đàn song phương như đối thoại cấp bộ trưởng về năng lượng, đối thoại đổi mới và đối thoại cấp cao về an ninh...

Việc Trung Quốc và Australia hợp tác trong lĩnh vực thương mại không phải là một bất ngờ, bởi trong thời gian qua, Chính phủ hai nước đã nhiều lần nhấn mạnh việc theo đuổi tự do thương mại, cũng như cực lực phản đối chủ nghĩa bảo hộ. Mặt khác, theo CNN, quan hệ giao thương với Trung Quốc đã phần nào giúp Australia thoát khỏi suy thoái trong suốt một phần tư thế kỷ qua. Trung Quốc giữ vị trí là đối tác thương mại lớn nhất của Australia trong suốt 8 năm gần đây, với mức kim ngạch thương mại hai chiều trong năm 2015-2016 đạt 150 tỷ USD.

Trước triển vọng về sự thất bại của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Australia đang tích cực đàm phán với Trung Quốc để hoàn tất Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Đây cũng là một trong những chủ đề được nhắc đến trong cuộc đối thoại giữa người đứng đầu Chính phủ Australia và Trung Quốc vừa qua.

Song, trái với mong đợi của Trung Quốc, lần này Australia tiếp tục từ chối đưa ra quyết định cuối cùng về việc tham gia sáng kiến "Một vành đai, một con đường", mặc dù khu vực miền Bắc Australia đang khát khao vốn đầu tư. Theo Phó Giám đốc Trung tâm Australia về Trung Quốc trên Thế giới của Đại học Quốc gia Australia Jane Golley, sự thận trọng của Canberra xuất phát từ nguyên nhân địa chính trị. Từ năm 2012, Mỹ đã duy trì hiện diện quân sự ở miền Bắc Australia nhằm thuận tiện cho các hoạt động diễn tập và phối hợp giữa 2 đồng minh lâu năm. Việc Canberra chưa đồng ý để miền Bắc Australia trở thành một phần của "Một vành đai, một con đường" vì nó ảnh hưởng đến mối quan hệ với Washington.

Sau khi kết thúc chuyến thăm Australia, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã tới thăm New Zealand, đúng vào dịp kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai bên. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Trung Quốc tới New Zealand trong vòng 11 năm qua. Trong chuyến thăm, hai bên đã ký một loạt thỏa thuận hợp tác về nhiều vấn đề, bao gồm thương mại, hải quan, du lịch, biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, New Zealand đã trở thành quốc gia phát triển đầu tiên tham gia sáng kiến "Một vành đai, một con đường".

Như Ý