Bước đột phá
Các cuộc đàm phán nhằm tìm giải pháp hòa bình cho Li-bi liên tiếp diễn ra ở Ai Cập và Ma-rốc đã đạt được những tiến triển đặc biệt. Hai bên đi tới nhiều thỏa thuận chính trị quan trọng, dọn đường cho một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài ở quốc gia Bắc Phi.
Các cuộc đàm phán nhằm tìm giải pháp hòa bình cho Li-bi liên tiếp diễn ra ở Ai Cập và Ma-rốc đã đạt được những tiến triển đặc biệt. Hai bên đi tới nhiều thỏa thuận chính trị quan trọng, dọn đường cho một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài ở quốc gia Bắc Phi.
Phái đoàn đại diện các bên đối địch tại Li-bi đã đạt thỏa thuận phân bổ vị trí thống đốc và phó thống đốc Ngân hàng trung ương Li-bi trong cuộc đàm phán diễn ra ở thành phố Bu-ni-ca của Ma-rốc. Ðây là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình đàm phán đang diễn ra giữa hai bên, tiếp nối thành công của "Ðối thoại Li-bi" đã được tổ chức ở thành phố này vào tháng 9 vừa qua. Diễn biến tích cực trong các cuộc đàm phán tại thành phố Hu-ga-đa của Ai Cập mới đây cũng là động lực để hai bên tiếp tục xây dựng lòng tin. Cuộc đàm phán đã chứng kiến thỏa thuận nhằm giải phóng tất cả các tù nhân và bảo vệ các cơ sở dầu khí của Li-bi để nối lại các hoạt động sản xuất và xuất khẩu mặt hàng chiến lược này, khôi phục ngành dầu khí vốn được coi là "xương sống" nền kinh tế quốc gia Bắc Phi.
Cuộc xung đột giữa các lực lượng của Chính phủ đoàn kết dân tộc Li-bi (GNA) được Liên hợp quốc (LHQ) công nhận và lực lượng tự xưng Quân đội quốc gia Li-bi (LNA) của Tướng K.Háp-ta đã nhấn chìm quốc gia Bắc Phi trong vòng xoáy bạo lực và chia rẽ. Việc hai bên tham chiến sử dụng các mỏ dầu quan trọng làm "con bài" để thao túng lẫn nhau, khiến ngành dầu khí của Li-bi rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, thậm chí có thời điểm bị tê liệt. Lệnh phong tỏa sản xuất, xuất khẩu dầu mỏ do lực lượng LNA đưa ra hồi đầu năm trong lúc chiến sự giữa các phe phái leo thang đã khiến ngân sách Li-bi thiệt hại gần 10 tỷ USD. Sản lượng khai thác của quốc gia xuất khẩu dầu mỏ đã bị sụt giảm thê thảm, rơi từ mức 1,6 triệu thùng/ngày của thời hoàng kim trước khi xảy ra cuộc nổi dậy năm 2011, xuống dưới 100.000 thùng/ngày. Nhiều năm xung đột và phong tỏa khiến cơ sở hạ tầng xuống cấp. Mục tiêu của Công ty dầu khí quốc gia Li-bi đưa công suất khai thác lên 260.000 thùng/ngày không thể thực hiện nếu xung đột tiếp diễn.
Ðàm phán giữa đại diện GNA và LNA hiện nay tập trung thảo luận các vấn đề về an ninh và quân sự. Những tiến triển tích cực mà hai bên vừa đạt được hy vọng góp phần vào thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn tại Li-bi. Hai bên đã nhất trí nhiều đề xuất, như thành lập Ủy ban quân sự hỗn hợp gồm năm thành viên đại diện cho mỗi bên, phóng thích tù nhân và thảo luận vai trò của lực lượng bảo vệ các cơ sở dầu khí. GNA và LNA đều tuyên bố sẽ ngừng các hoạt động thù địch và nhất trí tổ chức bầu cử trên toàn quốc. Tại phiên họp cấp cao về Li-bi do Tổng Thư ký LHQ A.Gu-tê-rét và Bộ trưởng Ngoại giao Ðức H.Ma-át đồng chủ trì vừa qua, người đứng đầu LHQ kêu gọi gỡ bỏ vĩnh viễn lệnh phong tỏa sản xuất và xuất khẩu dầu mỏ ở Li-bi, đồng thời thực hiện lệnh ngừng bắn ngay lập tức. Ông A.Gu-tê-rét cũng kêu gọi các nước cung cấp thêm chỗ ở cho người tị nạn hiện mắc kẹt ở Li-bi. Trong khi đó, Ai Cập kêu gọi các bên và cộng đồng quốc tế bảo vệ sự thống nhất và chủ quyền của Li-bi, đồng thời ngăn chặn sự can thiệp của nước ngoài, loại bỏ lực lượng lính đánh thuê, giải tán các nhóm dân quân... Những lời kêu gọi được đưa ra trước thực trạng một đất nước Li-bi đứng bên bờ vực tan vỡ bởi sự can thiệp của các thế lực bên ngoài vốn hậu thuẫn các phe phái đối địch của cuộc xung đột. Lỗ hổng an ninh đã tạo điều kiện để các nhóm buôn người lợi dụng biến Li-bi thành điểm trung chuyển đưa người nhập cư trái phép vào châu Âu, gây ra làn sóng di cư phức tạp.
Các bên tham chiến ở Li-bi có những bước đột phá trong đàm phán, cộng đồng quốc tế cần hỗ trợ tiến trình này. Các sáng kiến ngoại giao đang được thúc đẩy theo hướng tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của Li-bi và để người dân Li-bi tự quyết định vận mệnh quốc gia.
