Cách triệt phá mafia của công tố viên Italy
Bằng cách nói chuyện với người dân hàng tuần, công tố viên chống mafia giúp họ vượt qua nỗi sợ và cung cấp thông tin quý giá.
Cứ mỗi ngày trong một tuần, ông Nicola Gratteri - công tố viên trưởng của thành phố Catanzaro, thủ phủ của tỉnh Calabria - dành trọn thời gian làm việc để tiếp dân ở văn phòng. Cuộc đời của Nicola dành trọn cho việc chống mafia, thế lực hắc ám đã cắm rễ rất sâu ở quê hương của ông. Nicola đang tấn công 'Ndrangheta, tổ chức tội phạm giàu nhất thế giới.
Để theo đuổi cuộc chiến chống mafia, ông Nicola Gratteri chấp nhận sống trong sự bảo vệ của cảnh sát hơn 30 năm qua. Ảnh: The Local.
Tại Calabria, tỉnh nghèo ở phía nam Italy đang chứng kiến sự lộng hành của tập đoàn tội phạm 'Ndrangheta. Các vấn đề mà người dân địa phương phải đối mặt bao gồm đe dọa, uy hiếp, tống tiền, cho vay nặng lãi và thậm chí mất mạng bởi hoạt động của mafia.
Niềm hy vọng của người dân
Mỗi người dân sẽ nói chuyện với Nicola trong 10 phút. “Phần lớn người dân gặp tôi từng bị uy hiếp, đe dọa, sỉ nhục, lãng quên. Họ cảm thấy chính quyền đang ở ngoài tầm với của họ”, Nicola nói với AFP.
Trong nhiều thập niên, chính quyền ở nhiều địa phương tại Italy đã đánh giá thấp ảnh hưởng ngày càng tăng của 'Ndrangheta. Thế lực của chúng lớn dần nhờ mối quan hệ chặt chẽ với thế giới chính trị và kinh doanh. Bên cạnh đó, hoạt động quá yếu kém của nhiều chính quyền địa phương cùng nạn tham nhũng đã giúp các tổ chức tội phạm đã lan rộng khắp Italy và vươn ra nước ngoài.
Từ khi trở thành công tố viên trưởng của thành phố Catanzaro vào năm 2016 và chịu trách nhiệm về hoạt động chống mafia ở tỉnh Calabria, Nicola Gratteri đã được nhiều người ca ngợi là niềm hy vọng cuối cùng. Tuy nhiên, một số người lại chỉ trích Nicola, cho rằng ông đố kỵ với đồng nghiệp và háo danh.
Bất chất những lời đàm tiếu, phê phán, Nicola Gratteri chỉ hướng tới mục tiêu duy nhất: Chứng minh 'Ndrangheta không phải là thế lực bất khả xâm phạm. Cái giá mà ông phải trả cho cuộc chiến là phải sống trong sự bảo vệ của cảnh sát suốt hơn 30 năm qua.
Luật im lặng của mafia
Ví dụ nổi bật nhất cho sự quyết tâm của Nicola là "phiên tòa lịch sử" đang diễn ra tại thành phố Lamezia Terme thuộc tỉnh Calabria, với 355 bị cáo liên quan tới mafia. Đây là phiên tòa lớn nhất trong 3 thập niên qua. Mặc dù phiên tòa còn lâu mới kết thúc, bên công tố đã giành chiến thắng đầu tiên hồi cuối năm ngoái.
70 trong 91 bị cáo đã lĩnh án trong các phiên xử nhanh. Nhiều kẻ lĩnh án là những ông trùm mafia, với mức án cao nhất là 20 năm tù. 58 thành viên mafia đồng ý trở thành nhân chứng để cung cấp thông tin về 'Ndrangheta, tổ chức tội phạm mạnh nhất và giàu nhất Italy hiện nay.
Mặc dù vậy, đa số nạn nhân của 'Ndrangheta lại không dám tố cáo hay lên án chúng. Đó là lý do Nicola gặp người dân hàng tuần ở văn phòng để giải tỏa nỗi sợ hãi của họ.
“Người dân trong tỉnh Calabria không đối thoại với chính quyền không phải vì họ sợ luật im lặng của mafia, mà bởi vì họ không biết phải nói với ai”, Nicola tiết lộ.
Hàng loạt dự án cơ sở hạ tầng ở Calabria chưa hoàn thành, hệ thống y tế gần như sụp đổ và tỷ lệ thất nghiệp đạt mức cao nhất châu Âu khiến người dân mất lòng tin vào chính quyền địa phương.
Vòi bạch tuộc của 'Ndrangheta
Từ năm 1991 đến nay, 110 hội đồng thành phố ở tỉnh Calabria đã giải thể sau khi mafia xâm nhập. 61 hội đồng trong số đó giải tán 2 lần. Hội đồng ở Lamezia Terme, thành phố lớn thứ 3 trong tỉnh, đã giải thể tới 3 lần, với lần giải thể gần đây nhất diễn ra vào năm 2017.
Vài thập niên gần đây, 'Ndrangheta âm thầm mở rộng ảnh hưởng khi sự chú ý của giới chức chuyển sang tập đoàn tội phạm Cosa Nostra ở vùng Sicily sau vụ ám sát 2 công tố viên chống mafia là Giovanni Falcone và Paolo Borsellino vào năm 1992.
Các nhà điều tra khẳng định với các mối quan hệ trong giới kinh doanh và chính trị, 'Ndrangheta đã thâm nhập vào mọi lĩnh vực của nền kinh tế Calabria, bao gồm xây dựng và hợp đồng đầu tư công, cho vay tiền, y tế, nông nghiệp, du lịch.
Nicola Gratteri ước tính 'Ndrangheta tước đoạt khoảng 9% tổng sản phẩm của Calabria. Gần như độc quyền phân phối cocaine ở châu Âu, 'Ndrangheta còn kiếm bộn tiền từ nhiều hoạt động khác như gian lận đấu thầu công khai và lừa đảo. Chúng thu về hàng chục tỷ euro mỗi năm.
Để chống sự xâm nhập của 'Ndrangheta, Nicola cần sự hợp tác của công chúng. Ông thừa nhận nhiều trùm mafia đã lĩnh án nhờ thông tin hữu ích mà người dân cung cấp trong quá trình xét xử.
"Ngày nay, người dân cung cấp thông tin nhiều hơn vì họ tin tưởng chúng tôi hơn. Mọi người nhìn thấy kết quả nên họ cảm thấy được khuyến khích, họ coi chúng tôi là những người đáng tin cậy. Mọi người chưa bao giờ nghĩ ai đó sẽ giải quyết các vấn đề của họ, và tôi là người sẵn sàng đảm nhận việc ấy", Nicola nói.
