Cải cách thủ tục hành chính ngành Bảo hiểm xã hội: Dấu ấn công nghệ thông tin

BHXH Việt Nam đẩy mạnh ứng dụng CNTT theo hướng lấy người dân làm trung tâm để triển khai hình thức giao dịch điện tử trong thực hiện các thủ tục hành chính của ngành. Ảnh: ST.

Lấy người dân làm trung tâm

BHXH có chức năng tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT); tổ chức thu, chi chế độ Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, BHTN, BHYT; thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định của pháp luật… Mang trong mình chức năng và nhiệm vụ khá nặng nề, đồng thời có liên quan trực tiếp đến quyền lợi của hàng triệu người dân, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), hiện đại hóa BHXH để nâng cao chất lượng phục vụ người tham gia và hưởng BHXH, BHYT đã trở thành yêu cầu cấp thiết của ngành BHXH trong thời gian vừa qua. Công tác ứng dụng CNTT đã được BHXH Việt Nam đặc biệt quan tâm, thể hiện qua việc xây dựng Hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung toàn ngành; hệ thống cấp số định danh quản lý người tham gia BHXH, BHYT, BHTN được thống nhất trên phạm vi toàn quốc...

Ngay từ năm 2014, BHXH Việt Nam đã đẩy mạnh ứng dụng CNTT theo hướng lấy người dân làm trung tâm để triển khai hình thức giao dịch điện tử trong thực hiện các thủ tục hành chính (TTHC) của ngành. Hiện nay, đã có hơn 90% doanh nghiệp lựa chọn thực hiện qua hình thức giao dịch này. Từ đó, số giờ giao dịch nộp BHXH trong những năm qua đã có sự cải thiện đáng kể, từ 335 giờ (năm 2014) xuống còn 147 giờ; số lần nộp BHXH được ghi nhận với mức tốt nhất là 1 lần. 5 năm qua, số lượng TTHC của BHXH đã giảm từ 263 thủ tục năm 2012, đến năm 2014 đã giảm còn 115 thủ tục, năm 2015 còn 33 thủ tục, 2016 còn 32 thủ tục, năm 2017 còn 28 thủ tục, năm 2019 còn 27 thủ tục; rút ngắn thời hạn cấp sổ BHXH từ 20 ngày, thẻ BHYT từ 7 ngày xuống còn 5 ngày... Số giờ thực hiện TTHC từ 335 giờ hướng đến giảm 49 giờ. Với việc thực hiện giao dịch điện tử trong tất cả các khâu từ thu, nộp đến quản lý chi, trả, thì số lần thực hiện giao dịch điện tử giảm từ 12 lần/năm xuống còn 1 lần/năm.

Đáng chú ý, từ năm 2017, toàn bộ 63 cơ quan BHXH tỉnh, thành phố trong cả nước đều đã triển khai hình thức tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích. Nhờ đó, mọi tổ chức, doanh nghiệp khi lựa chọn hình thức này đều không phải trực tiếp đến cơ quan BHXH và không phải trả phí.

Hiện BHXH Việt Nam đã triển khai ứng dụng CNTT ở hầu hết các hoạt động nghiệp vụ chủ yếu của ngành BHXH như: Giao dịch điện tử trong công tác thu BHXH, BHYT, BHTN và cấp sổ BHXH, thẻ BHYT; giải quyết, chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BHTN; giám định điện tử chi phí khám chữa bệnh BHYT thông qua Hệ thống thông tin giám định BHYT; số hóa hồ sơ lưu trữ; các phần mềm phục vụ công tác tài chính - kế toán, quản lý văn bản và điều hành...

Nhờ áp dụng CNTT vào cải cách TTHC, trong Báo cáo môi trường kinh doanh toàn cầu năm 2020 (công bố tháng 10/2019), mức độ thuận lợi về môi trường kinh doanh của Việt Nam đã xếp thứ 70/190 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó chỉ số “Nộp thuế và BHXH” tăng được 22 bậc so với Báo cáo 2019. Đây là nỗ lực chung của ngành Thuế và ngành BHXH trong những năm qua.

Thêm quyền lựa chọn cho người dân

Nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, bảo vệ quyền lợi người tham gia BHXH, BHYT, từ tháng 4/2019, BHXH Việt Nam đã triển khai dịch vụ tin nhắn thông báo, tra cứu quá trình đóng, hưởng, giải quyết hồ sơ BHXH, BHYT, BHTN. Đây là một trong những dịch vụ thuộc “Hệ sinh thái 4.0 ngành BHXH” nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, bảo vệ quyền lợi người tham gia BHXH, BHYT.

Dịch vụ tin nhắn thông báo, tra cứu quá trình đóng, hưởng, giải quyết hồ sơ BHXH, BHYT, BHTN là hệ thống tương tác đa phương tiện giữa người dân và doanh nghiệp với cơ quan BHXH. Hệ thống nằm trong chương trình ứng dụng CNTT, hiện đại hóa ngành BHXH, được BHXH Việt Nam lên kế hoạch, thực hiện thời gian qua, đến nay đã chính thức đi vào hoạt động. Theo đó, 2 loại hình tin nhắn được triển khai là: “Tin nhắn thương hiệu BHXH Việt Nam” cho cơ quan BHXH và “Tin nhắn theo cú pháp” cho đơn vị, cá nhân.

Dịch vụ tin nhắn thông báo, tra cứu quá trình đóng, hưởng, giải quyết hồ sơ BHXH, BHYT, BHTN đã đem đến sự kết nối thông tin, giải quyết chế độ chính sách giữa các cá nhân, đơn vị với cơ quan BHXH trở lên thuận lợi, nhanh chóng và chính xác hơn. Đây là điều rất cần thiết giúp người dân, người lao động chủ động hơn trong việc nắm bắt, cập nhật thông tin quá trình tham gia, thụ hưởng các chính sách BHXH, BHYT, BHTN, từ đó, cùng với cơ quan BHXH đấu tranh, tố giác, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.

Về phía cơ quan BHXH, dịch vụ này sẽ góp phần quan trọng vào công tác quản lý, cải cách hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ khi có thể tiếp cận tốt nhất đến từng đơn vị sử dụng lao động, từng người tham gia BHXH, BHYT. Việc “cá nhân hóa” được đối tượng phục vụ giúp công tác thông tin, tuyên truyền của ngành BHXH thêm thân thiện, hiệu quả; đồng thời, việc thông báo, theo dõi cụ thể về “đường đi” của từng hồ sơ cũng giúp cho công tác giải quyết chế độ chính sách BHXH, BHYT, BHTN thêm nhanh chóng, chính xác.

Ngoài dịch vụ tin nhắn trên, hiện nay, hệ thống tương tác đa phương tiện của BHXH Việt Nam đang có 8 dịch vụ, bao gồm: Dịch vụ Call Center (trung tâm dịch vụ khách hàng); ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong Chatbot; trang mạng xã hội fanpage; chuyên trang BHXH với tổ chức, cá nhân; dịch vụ thanh toán điện tử; dịch vụ qua ứng dụng di động; dịch vụ tin nhắn thương hiệu; dịch vụ đánh giá sự hài lòng…

Việc áp dụng hệ thống tương tác đa phương tiện đang tạo thành một “Hệ sinh thái 4.0 ngành BHXH” phục vụ người dân và doanh nghiệp với các dịch vụ tiện ích, hiện đại nhất, góp phần quan trọng vào công tác quản lý, cải cách hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ của ngành BHXH nhằm tiếp cận tốt nhất đến từng đơn vị sử dụng lao động, người tham gia BHXH, BHYT, BHTN… Với hệ thống này, người dân cũng có quyền lựa chọn hình thức phù hợp nhất, thuận lợi nhất với mình để thực hiện các thủ tục liên quan đến BHXH, BHYT, BHTN. Trên nền tảng đó, ngoài dịch vụ tin nhắn tra cứu đã đi vào hoạt động, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ triển khai tiếp: Dịch vụ thanh toán trực tuyến; Ứng dụng BHXH trên thiết bị di động; Hệ thống Chatbot hỗ trợ khách hàng (trả lời chính sách BHXH, BHYT tự động bằng trí tuệ nhân tạo, tăng tính tương tác cao với người tham gia, cung cấp thông tin đóng, hưởng BHXH, BHYT và dự tính mức hưởng nhằm phục vụ người dân tốt hơn); Phân tích, khai thác dữ liệu trên hệ thống dữ liệu tập trung (BigData); Thiết lập Fanpage truyền thông trên hệ thống mạng xã hội…

BHXH Việt Nam phấn đấu đến năm 2020 hoàn thành việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu điện tử về quản lý BHXH liên thông, hiện đại với công nghệ mới nhất, hứa hẹn mang lại diện mạo mới cho ngành BHXH trong việc quản lý, cung cấp dịch vụ theo hướng tập trung, nhanh chóng, chính xác; hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội bền vững.

Xuân Thảo