Cần 'van', 'khóa' để chống hiện tượng thâu tóm hợp tác xã

Sáng 5-4, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi), quy định về việc chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX còn nhiều ý kiến khác nhau.

Điều 78 dự thảo cho phép các thành viên chuyển nhượng phần vốn góp trong nội bộ HTX, liên hiệp HTX và với các thành viên hiện hữu. Trường hợp HTX, liên hiệp HTX, các thành viên khác không nhận chuyển nhượng phần vốn góp và thành viên không còn nhu cầu là thành viên của HTX, liên hiệp HTX thì có thể xin ra khỏi HTX, liên hiệp HTX và chấm dứt tư cách thành viên, được trả lại phần vốn góp theo quy định của Luật này và Điều lệ.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: PHẠM THẮNG

“Dự thảo Luật không đặt vấn đề chuyển nhượng phần vốn góp cho cá nhân, tổ chức chưa phải là thành viên của HTX, liên hiệp HTX”- Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết.

Theo ông Thanh, quy định như vậy phản ánh đúng bản chất của HTX, liên hiệp HTX là tương trợ lẫn nhau nhằm đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, xã hội.

Đồng thời tránh hiện tượng mua, bán phần vốn góp tương tự như hoạt động của công ty cổ phần, công ty TNHH, “doanh nghiệp hóa HTX”, hạn chế việc thâu tóm, chi phối hoạt động HTX, liên hiệp HTX của một số tổ chức, cá nhân, đặc biệt là đối với một số HTX, liên hiệp HTX đã được Nhà nước hỗ trợ nhiều nguồn lực.

“Tôi thấy chưa thuyết phục”- Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách Trần Văn Lâm nói sau đó.

ĐBQH Trần Văn Lâm. Ảnh: PHẠM THẮNG

Theo ĐBQH tỉnh Bắc Giang, vốn góp của các thành viên HTX là tài sản, do vậy quyền tài sản đối với mỗi cá nhân phải được bảo đảm theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

“Đóng góp tài sản vào tổ chức kinh tế tập thể lại bị hạn chế không được mua bán chuyển nhượng trong một số điều kiện thì rõ ràng là hạn chế quyền tài sản. Mà nếu hạn chế thì ai còn muốn đóng góp tài sản vào tổ chức kinh tế tập thể nữa”- ông Trần Văn Lâm phân tích và đề nghị “cần nghiên cứu, xem xét thêm” theo hướng không nên giới hạn quyền mua bán, chuyển nhượng của các thành viên đóng góp tài sản vào tổ chức.

Ông Lâm cho rằng khi chuyển nhượng này thay đổi tính chất của HTX thì yêu cầu bắt buộc chuyển sang mô hình kinh tế khác phù hợp, thay vì cấm, hạn chế chuyển nhượng tài sản, nhất là chuyển nhượng tài sản cho cá nhân ngoài HTX.

“Lúc đó coi như là kết nạp thành viên mới thôi, có gì đâu. Thành viên nhận chuyển nhượng đó chưa phải là xã viên thì việc nhận chuyển nhượng như thủ tục kết nạp thành viên. Quy trình làm sao tương tự kết nạp thành viên mới thì không có gì khó khăn, phức tạp cả”- ông Lâm nói thêm.

Trong khi đó, Phó trưởng đoàn chuyên trách Tuyên Quang, bà Ma Thị Thúy lại tán thành với tiếp thu của cơ quan thẩm tra.

Theo bà Thúy, quy định như dự thảo nhằm tránh hiện tượng mua, bán phần vốn góp tương tự như hoạt động của doanh nghiệp. "Việc cho phép chuyển nhượng phần góp vốn sẽ làm mất đi bản chất HTX”- ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh.

Trước ý kiến đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay trước khi trình ra hội nghị hôm nay, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng hỏi về nội dung chuyển nhượng vốn.

Dẫn câu chuyện của Saigon Coop, ông Vũ Hồng Thanh cho hay nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước vào HTX này rất nhiều và thực tế đã có hiện tượng “chui” vào đây rồi chuyển nhượng, thâu tóm. Do vậy, dự thảo chỉ cho phép chuyển nhượng giữa nội bộ thành viên hiện hữu, chưa cho chuyển nhượng ra bên ngoài.

Cạnh đó khống chế mức vốn góp tối đa của mỗi thành viên chính thức không quá 30% vốn điều lệ đối với HTX và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp HTX; tổng phần vốn góp tối đa của tất cả thành viên liên kết góp vốn không quá 30% vốn điều lệ đối với HTX và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp HTX.

“Chúng tôi cố gắng đưa ra “van”, “khóa” để chống hiện tượng trục lợi, thâu tóm HTX” – ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, đồng thời cho biết sẽ phối hợp Ủy ban Pháp luật báo cáo cơ quan có thẩm quyền để xử lý vấn đề này.

ĐỨC MINH