Canada và 'chuyến xe' NAFTA

Bất chấp những nỗ lực đàm phán không ngừng nghỉ, Canada và Mỹ vẫn chưa đi đến một thỏa thuận cuối cùng về Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) sửa đổi. Điều này, cùng với đe dọa gạt Canada ra khỏi NAFTA mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump làm bùng lên những đồn đoán cho rằng, Mexico đang nỗ lực đẩy Canada ra khỏi “chuyến xe” thương mại này.

NAFTA vốn là một thỏa thuận thương mại giữa Mexico, Mỹ và Canada. Hôm 27-8, Mỹ và Mexico đạt được một thỏa thuận trên nguyên tắc nhưng không bao gồm Canada. Cuộc đàm phán giữa Canada và Mỹ diễn ra sau đó nhưng vẫn bất đồng ở nhiều vấn đề và dự kiến sẽ khởi động lại vào hôm nay (5-9). Thế bế tắc hiện nay khiến nhiều người đặt ra câu hỏi là liệu Canada có đang toan tính ném Mexico ra khỏi “chuyến xe” thương mại lần này và thực hiện một thỏa thuận song phương với Mỹ hay không?

Hồi tháng 2-2017, Ngoại trưởng Mexico Luis Videgaray và Bộ trưởng Kinh tế Ildefonso Guajardo đã đến Toronto và nhận được sự đảm bảo từ Canada rằng, họ muốn làm việc với Mexico. “NAFTA là một thỏa thuận ba quốc gia”, Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland đã nhấn mạnh như vậy và tuyên bố “khi có bất kỳ cuộc đàm phán mới nào, đó là những cuộc đàm phán ba bên”. Mexico những ngày qua đã không làm như vậy. Họ trên thực tế đã đàm phán song phương với Mỹ và cố gắng nhượng bộ để đi đến một thỏa thuận. Điều này càng khiến những đồn đoán trên được củng cố.

Nhưng Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto thì không hẳn như vậy. Còn nhớ, trong một đoạn băng được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông xã hội, Tổng thống Nieto chào đón bước đột phá thương mại tự do giữa Mỹ và Mexico, và lúc đó, ông đã giơ 3 ngón tay như ngầm nhấn mạnh, Mexico thực sự muốn có một thỏa thuận giữa Mexico, Mỹ và Canada, trong đó “tất cả chúng ta đều giành chiến thắng”. Cử chỉ đó được lặp lại khi ông có cuộc điện đàm với người đồng cấp Donald Trump.

Với những lời đe dọa liên tục của mình, ông Trump rõ ràng muốn sử dụng thời điểm này để cô lập Canada khỏi NAFTA. Nhưng có lẽ, ông Nieto thì không. Trên thực tế, ông nhấn mạnh, đã đến lúc đưa Canada vào thỏa thuận. Trong tuyên bố mới nhất đưa ra hôm 4-9, Tổng thống Nieto cho biết sẽ tiếp tục thúc đẩy việc Canada tham gia NAFTA mới và duy trì hiệp định này theo thể thức 3 bên.

“Chúng tôi tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận 3 bên, chắc chắn cần Canada là một đối tác kinh doanh trong khuôn khổ hiệp định này”, Tổng thống Nieto nêu rõ và khẳng định Mexico sẽ bám sát cuộc thương lượng song phương giữa Mỹ và Canada.

THANH VĂN