Căng thẳng Mỹ - Trung diễn ra như thế nào?
1. Chiến tranh thương mại: Mối quan hệ Mỹ-Trung bùng nổ căng thẳng bắt đầu từ những đòn thuế mà Tổng thống Trump áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc, mở màn cho cuộc chiến thương mại kéo dài giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới. Hai bên “tạm ngừng bắn” hồi tháng 1 bằng việc ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 nhưng các mức thuế vẫn không được nới lỏng và mọi việc vẫn “dậm chân tại chỗ” cho đến nay.
2. Đại dịch Covid-19: Trong bối cảnh “tạm ngừng bắn”, đại dịch Covid-19 là nhân tố quan trọng đẩy căng thẳng quan hệ hai nước leo thang hơn nữa. Chính quyền Tổng thống Trump liên tục chỉ trích Trung Quốc làm dịch bệnh lây lan khắp thế giới và tuyên bố Bắc Kinh “phải chịu trách nhiệm hoàn toàn” về dịch bệnh này. Chính quyền ông Trump cũng dừng tài trợ và cắt đứt quan hệ với Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cáo buộc tổ chức này có nhiều sai sót trong cách thức Trung Quốc xử lý dịch bệnh. Trung Quốc bác bỏ cáo buộc của Mỹ, chỉ trích chính quyền Trump đối phó dịch bệnh quá yếu kém. Thậm chí có ý kiến ở Trung Quốc còn cho rằng, binh sĩ Mỹ có thể là nguồn phát tán virus đầu tiên trong chuyến thăm tới Vũ Hán hồi tháng 10-2019.
3. Hồng Kông: Trong những năm qua, vấn đề Hồng Kông luôn là tâm điểm xung đột Mỹ- Trung. Trong động thái mới nhất, ông Trump mới đây đã ký sắc lệnh hành pháp chấm dứt đối xử ưu đãi thương mại mà Mỹ dành cho Hồng Kông trong những năm qua. Đồng thời, ký một dự luật cho phép trừng phạt các doanh nghiệp (trong đó có các tổ chức tài chính, ngân hàng) và các quan chức Trung Quốc nếu bị xác định là giúp hoặc liên quan đến việc giúp Trung Quốc hạn chế quyền tự trị của Hồng Kông. Bắc Kinh lên án và cảnh báo đáp trả.
4. Biển Đông: Việc Mỹ lần đầu tiên tuyên bố rõ ràng về lập trường ở Biển Đông, trong đó khẳng định các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông là phi pháp, đặt ra mối căng thẳng lớn khác giữa hai nước. Thậm chí, Ngoại trưởng Mike Pompeo miêu tả Trung Quốc là một mối đe dọa an ninh lớn ở khu vực này trong bối cảnh chính quyền ông Trump ngày càng hành động mạnh hơn thách thức các tuyên bố chủ quyền vô lý của Trung Quốc đối với hầu hết Biển Đông.
5. Các lệnh trục xuất: Sau khi Nhà Trắng mạnh tay hạn chế số công dân Trung Quốc làm việc cho các hãng thông tấn Trung Quốc ở Mỹ, Bắc Kinh trả đũa bằng cách ra lệnh trục xuất các nhà báo của NYTimes, Washington Post và WSJournal, và có nhiều bước đi báo trước những cản trở mạnh hơn đối với sự tiếp cận báo chí Mỹ ở Trung Quốc. Thậm chí, chính quyền ông Trump cũng đang có những bước đi nhằm hủy thị thực của hàng nghìn du học sinh và nghiên cứu sinh Trung Quốc ở Mỹ có quan hệ trực tiếp với các trường liên quan đến quân đội Trung Quốc.
