Cắt giảm điều kiện kinh doanh cần đi vào thực chất

Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang kỳ vọng sẽ có sự chuyển biến mới về cải thiện môi trường kinh doanh (MTKD) vì Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH và ĐT) vừa trình Chính phủ dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp.

Với tinh thần tiếp tục xóa bỏ rào cản về đầu tư, kinh doanh không phù hợp với kinh tế thị trường và cam kết hội nhập, tạo cơ sở pháp lý cho việc cải thiện MTKD theo hướng ngày càng thuận lợi, minh bạch và bình đẳng, Bộ KH và ĐT đề xuất cắt giảm, sửa đổi, bổ sung ngành, nghề dựa trên bốn tiêu chí. Đó là bãi bỏ ngành, nghề kinh doanh không liên quan trực tiếp hoặc không chứng minh được có ảnh hưởng trực tiếp tới các nội dung quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Bãi bỏ ngành, nghề đã được quản lý bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn. Bãi bỏ ngành, nghề mà chất lượng đầu ra của ngành, nghề đó do thị trường, khách hàng lựa chọn, sàng lọc và quyết định. Bãi bỏ ngành, nghề cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích có thể lựa chọn, kiểm soát thông qua đấu thầu, đặt hàng của Nhà nước. Cùng với việc đề xuất cắt giảm 17 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, Bộ KH và ĐT cũng đề xuất sửa đổi sáu ngành, nghề và bổ sung hai ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện khác. Trong số các ngành, nghề sửa đổi, bổ sung, có bốn ngành được sửa đổi để thu hẹp phạm vi áp dụng; các ngành, nghề còn lại được bổ sung để thống nhất với các luật có liên quan.

Mặc dù cơ quan soạn thảo chưa công bố danh sách dự kiến các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện được cắt bỏ nhưng nếu đề xuất được thông qua, số lượng ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư năm 2014 sẽ giảm đi so với con số 267. Điều quan trọng là việc cắt giảm điều kiện kinh doanh (ĐKKD) ngay trong luật sẽ đi vào thực chất hơn so với cắt giảm ở cấp nghị định, và đây chính là yếu tố khiến cộng đồng DN kỳ vọng quá trình cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thời gian tới sẽ được tiếp thêm “lửa”. Được ví như ngọn cờ cải cách, Luật Doanh nghiệp năm 2000 ra đời, kéo theo đó là những cuộc cải cách về môi trường đầu tư, kinh doanh mà biểu hiện rõ nhất là xóa bỏ giấy phép con, cắt giảm ĐKKD đã khơi dậy mạnh mẽ tinh thần kinh doanh của người dân, giải phóng sức sản xuất, đưa DN trở thành động lực cho phát triển kinh tế. Tuy nhiên, quá trình cải cách MTKD luôn vấp phải những lực cản từ chính sự chậm đổi mới tư duy và lợi ích cục bộ của một số cơ quan quản lý nhà nước. Không thể phủ nhận MTKD Việt Nam trong hai năm trở lại đây đã có nhiều thay đổi, tăng 13 bậc (năm 2018 so năm 2016) nhưng sự thay đổi này vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển. Thậm chí, có những đánh giá cho rằng, quá trình cắt giảm ĐKKD đang chững lại bởi từ cuối năm 2018 đến nay chưa có thêm bước tiến mới. Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện MTKD, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021 một lần nữa đặt ra thời hạn cụ thể cho các bộ, ngành phải hoàn thành rà soát, cắt giảm thực chất 50% số mặt hàng thuộc danh mục hàng hóa kiểm tra chuyên ngành, nhưng đến nay kết quả vẫn chưa rõ ràng.

Do đó, sửa đổi các luật liên quan hoạt động đầu tư, kinh doanh cần tiếp tục phát huy được tinh thần cải cách này và coi việc tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về ngành, nghề kinh doanh là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục nhằm xóa bỏ rào cản, tạo thuận lợi cho việc gia nhập thị trường của người dân và doanh nghiệp. Để quá trình cắt giảm điều kiện kinh doanh đi vào thực chất, cần lắng nghe, khảo sát, tiếp thu ý kiến doanh nghiệp để dự thảo luật sát với thực tế. Bên cạnh đó, cần có sự quyết tâm cao của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương trong việc thúc đẩy thực hiện Nghị quyết số 02.

TÔ HÀ