Câu chuyện trách nhiệm của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (!?)

Phóng viên Báo điện tử Nhân đạo và Đời sống có mặt tại Tổ 7 thị trấn Tằng Loỏng và xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai, sau gần 1 tháng tính từ khi xảy ra sự cố vỡ hồ chứa chất thải Gyps của Công ty cổ phần DAP Lào Cai. Bầu trời ảm đạm, cảnh hoang tàn bao trùm lên cả vùng dân cư rộng lớn cho thấy mức độ tàn phá của sự cố vỡ hồ chất thải vừa qua.

Trên từng nét mặt của người dân nơi đây vẫn chưa hết vẻ bàng hoàng khi nói đến sự việc trên. Người dân cho biết đã di chuyển ra khu vực khác thuê nhà để ở, chờ đợi công tác bồi thường về nhà ở như chính quyền và Công ty cổ phần DAP Lào Cai hứa hẹn.

Tuy nhiên, đến hết hạn kỳ thời gian nhưng giữa công ty và người dân vẫn chưa thỏa thuận xong mức bồi thường về nhà ở do mức đền bù quá thấp, không đủ để người dân ổn định cuộc sống. Thậm chí còn có những hộ cũng bị ảnh hưởng nặng do đợt tràn bùn thải vừa xảy ra nhưng chưa được xét đền bù như hộ ông Phạm Văn Lợi (cạnh nhà ông Vũ Văn Thắng cùng ở Tổ 7 là hộ được hỗ trợ đền bù).

Nơi vỡ hồ chứa đã được đắp bằng đất rất tạm bợ

Nhà anh Phạm Văn Hùng bị bùn thải tràn vào, tranh thủ lúc chưa có công việc nên quay lại thu dọn những thứ có thể tận dụng được tại ngôi nhà cũ cho chúng tôi biết: “Hiện Công ty đang hỗ trợ tiền ăn 20 ngày một lần, còn việc thỏa thuận đền bù nhà cửa vẫn chưa xong vì họ (Công ty) áp giá đền bù quá thấp... Còn về phần hồ chứa mới đắp lại bằng đất thì ăn thua gì, mưa ngấm nước xuống lại rò rỉ và vỡ tiếp ngay. Khu vực này không thể sống hay nuôi trồng gì được cả”.

Còn ông Hòa là cư dân sinh sống gần khu vực bị tràn thải vừa qua tâm sự với vẻ mặt chán nản: “Ở đây bị ô nhiễm nhiều năm nay, cuộc sống khó khăn nên chúng tôi không có điều kiện chuyển đi nơi khác”.

Ông Hòa chán nản khi nói về bể chứa chất thải.

Điều đáng nói ở đây là khả năng mất an toàn, mức độ nguy hiểm từ hồ chứa chất thải của Công ty cổ phần DAP Lào Cai đến môi trường và người dân đã được cảnh báo từ Tổng cục môi trường (Bộ TN&MT) và Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Quốc hội. Tuy nhiên, chính quyền sở tại và Công ty vẫn chủ quan nên đã xảy ra sự việc nghiêm trọng trên. Theo sát những động thái khắc phục hậu quả mà sự việc vừa nêu, cho thấy ý thức trách nhiệm với đời sống người dân của các đơn vị này chưa thật sự được quan tâm đúng mức, 35 hộ bị ảnh hưởng trong 41 hộ phải di dời tại nơi sinh sống đang gặp nhiều khó khăn khi phải đối diện với cuộc sống mới.

Trao đổi với Phóng viên Báo Điện tử Nhân đạo và Đời sống, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam cho rằng: "Bãi thải này chủ yếu là chất thải khô, trước hôm vỡ hồ nước thải này do trời mưa trong nhiều ngày khiến mực nước trong bãi thải dâng cao. Nước là nước mưa chứ trong quá trình sản xuất, nhà máy không xả thải ra nước".

Ngoài ra, ông Cường cũng cho biết, Công ty đã chuyển 3,2 tỷ đồng cho tỉnh Lào Cai nhằm hỗ trợ cho các hộ dân bị thiệt hại vừa qua. Và trong ngày 24/9/2018, Tập đoàn đã đề nghị tỉnh Lào Cai phải chi trả xong cho các hộ dân.

Tuy nhiên, đến ngày 26/9/2018, trao đổi với Phóng viên, các hộ dân cho biết, mới chỉ nhận được tiền hỗ trợ thuê nhà, tiền ăn của 20 ngày và 1 phần tiền vật dụng bị hư hỏng…

Bãi chứa chất thải vẫn ngày càng cao hơn

Đề cập tới vấn đề, liệu Tập đoàn Hóa chất Việt Nam có bố trí nguồn vốn để di dời toàn bộ các hộ dân sang chỗ ở mới hay không, ông Cường cho biết, Tập đoàn ủng hộ nhưng chỗ tái định cư phải chờ UBND tỉnh Lào Cai bố trí quỹ đất.

Ông Cường cũng cho biết, do nhiều hộ dân đòi đền bù với giá cao nên trong quá trình kiểm đếm và thỏa thuận bồi thường gặp khó khăn.

Qua sự việc trên, không chỉ người dân nơi đây mà dư luận xã hội đang rất quan tâm đến việc xây dựng hồ chứa và hệ thống xử lý chất thải của các nhà máy tại KCN Tằng Loỏng đã đúng với thiết kế hay chưa? Trách nhiệm giám sát của các cơ quan, chính quyền đến đâu khi để xảy ra sự việc trên? Dư luận vẫn đang chờ câu trả lời.

Hải An – Trang Anh – Hiền Tâm