Câu hỏi lớn về các HLV ngoại tại World Cup

Khi World Cup 2022 bắt đầu, có 9 huấn luyện viên nước ngoài dẫn dắt các đội tuyển quốc gia khác nhau. Con số này nhiều hơn so với năm 2018, nhưng thấp hơn mức cao nhất mọi thời đại ở năm 2006, theo Athletic.

Tuy nhiên, ở vòng 16 đội, World Cup 2022 chỉ còn duy nhất một huấn luyện viên nước ngoài - Paulo Bento, người Bồ Đào Nha và dẫn dắt đội tuyển Hàn Quốc. Điều đó đã đặt ra nhiều câu hỏi về việc liệu có nên để một HLV người nước ngoài dẫn dắt các đội bóng ở World Cup.

Sau khi Hàn Quốc dừng chân tại World Cup, HLV Bento đã tuyên bố từ chức. Nhà cầm quân người Bồ Đào Nha cho biết ông đã có khoảng thời gian tuyệt vời với các cầu thủ Hàn Quốc trong 4 năm qua và đồng thời gửi lời chúc tới toàn đội.

Trong một diễn biến khác, sau khi Brazil bị loại khỏi World Cup 2022 và HLV Tite từ chức, tiền đạo huyền thoại Ronaldo de Lima đã ủng hộ những lời kêu gọi nước này bổ nhiệm huấn luyện viên nước ngoài.

Câu hỏi lớn

Nhìn về quá khứ, kể từ kỳ World Cup đầu tiên vào năm 1930, 80 quốc gia đã góp mặt tại những giải đấu này. 55 đội tuyển trong số đó đã tuyển dụng ít nhất một huấn luyện viên không sinh ra ở quốc gia của họ, không phải là công dân nhập tịch hoặc chưa từng đại diện cho quốc gia đó với tư cách cầu thủ.

Trong khi đó, nhiều tuyển quốc gia vẫn chưa từng được dẫn dắt bởi huấn luyện viên nước ngoài tại World Cup, bao gồm Brazil, Đức, Triều Tiên, Serbia,... Trong số các đội tham dự World Cup, nhiệm kỳ của huấn luyện viên nước ngoài là tương đối ngắn.

Đặc biệt, khi Morocco thay thế HLV Vahid Halilhodzic bằng Walid Regragui vào đầu năm nay, điều đó khiến đây là kỳ World Cup đầu tiên kể từ năm 1978 mà không có đội châu Phi nào tham dự được dẫn dắt bởi huấn luyện viên nước ngoài.

Liên đoàn Bóng đá châu Phi gọi đây là "lịch sử" và là "bước tiến lớn cho sự phát triển của các huấn luyện viên châu Phi".

HLV Walid Regragui ăn mừng cùng các cầu thủ Morocco sau chiến thắng trước Bồ Đào Nha ở tứ kết World Cup 2022. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, 9 HLV người Anh đã dẫn dắt các tuyển quốc gia khác tại World Cup. Tại World Cup năm 1994, HLV Roy Hodgson đã giúp đưa Thụy Sĩ lần đầu góp mặt trong vòng 16 đội kể từ năm 1966.

Khi được hỏi liệu ông có được ủng hộ khi là huấn luyện viên người nước ngoài hay không, ông Hodgson đã phủ nhận. “Đã có rất nhiều lời chỉ trích, đặc biệt là vì đội không thể hiện tốt. Việc bổ nhiệm một người Anh luôn là việc tương đối gây tranh cãi”, vị thuyền trưởng này cho biết.

Bên cạnh đó, theo thống kê, 9 huấn luyện viên đã dẫn dắt nhiều đội tuyển quốc gia nước ngoài khác nhau tại các kỳ World Cup. Chẳng hạn, HLV Henri Michel đã huấn luyện Cameroon, Bờ Biển Ngà và Morocco sau quê hương Pháp của ông.

Tuy nhiên, điều đó đã đặt ra câu hỏi: Liệu một đội tuyển sẽ có kết quả tốt hơn khi được dẫn dắt bởi huấn luyện viên nước ngoài? Câu trả lời là điều đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Nếu muốn giành danh hiệu nào đó, câu trả lời sẽ là không, hoặc ít nhất là không có nhiều bằng chứng cho điều này. Chưa có đội nào vô địch World Cup dưới thời HLV ngoại và chỉ có hai đội lọt vào trận chung kết.

Tuy nhiên, việc tiến sâu trong giải đấu không phải là dấu hiệu thành công duy nhất. Đối với các quốc gia không nằm trong số cường quốc bóng đá truyền thống, việc có huấn luyện viên ngoại dường như là tin vui.

Khi chiến thắng không phải tất cả

Trước kỳ World Cup 2022, 37 đội tuyển khác nhau đã đạt thành tích tốt nhất từ trước đến nay của họ tại sân chơi này dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên ngoại.

Con số đó bao gồm 11 đội chỉ từng tham dự một kỳ World Cup. Nhưng đối với hầu hết quốc gia đó, như Iraq, đó vẫn là thành tích đáng kể. Thành tích tốt nhất của Ghana tại World Cup là vào năm 2010, dưới sự dẫn dắt của vị thuyền trưởng người Serbia Milovan Rajevac.

“Đó chắc chắn là khoảnh khắc hạnh phúc nhất trong sự nghiệp của tôi. Đó là World Cup đầu tiên trên đất châu Phi và chúng tôi là đội châu Phi duy nhất vượt qua vòng bảng”, ông Rajevac nói.

HLV Roberto Martinez bắt tay với Kevin De Bruyne sau khi Bỉ bị loại khỏi World Cup 2022. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, có thể cho rằng huấn luyện viên nước ngoài thành công nhất trong lịch sử World Cup là Guus Hiddink.

Đội tuyển Hàn Quốc của ông đã lọt vào bán kết 20 năm trước, sau khi đánh bại Bồ Đào Nha, Italy và Tây Ban Nha. Đó có lẽ là màn trình diễn tốt nhất của họ trong lịch sử giải đấu.

Và Hàn Quốc đã biết ơn điều đó. Sau khi giấc mơ ấy vụt tắt với trận thua Đức, HLV Hiddink trở thành người đầu tiên được cấp quốc tịch danh dự Hàn Quốc.

Ông được khuyến khích tranh cử tổng thống, được tặng biệt thự và các chuyến bay miễn phí trọn đời với Korean Air. Sân vận động mà họ đánh bại Tây Ban Nha trong trận tứ kết được đổi tên thành sân vận động Guus Hiddink.

Bên cạnh nhiều thành công khi dẫn dắt tuyển quốc gia của nước khác tại World Cup, các HLV ngoại cũng gặp phải nhiều vấn đề.

Chẳng hạn, bốn năm sau khi vô địch World Cup cùng tuyển Mỹ, HLV Carlos Alberto Parreira đã bị Saudi Arabia sa thải trong lúc giải đấu đang diễn ra. Quyết định được đưa ra sau những thất bại trước Đan Mạch và Pháp trong hai trận đầu tiên - điều được coi là không thể chấp nhận được.

“Ít nhất họ nên để chúng tôi tiếp tục cho đến khi kết thúc World Cup”, ông Parreira nói vào thời điểm đó. Bên cạnh đó, nhiều đội tuyển khác cũng chứng kiến kết quả không như kỳ vọng dưới thời huấn luyện viên ngoại.

Một trong những rào cản dễ thấy nhất đối với huấn luyện viên ngoại là ngôn ngữ, khi họ thường phải nhờ đến các phiên dịch viên. Và điều đó cũng mang đến khó khăn trong quá trình trao đổi với các cầu thủ.

Tuy vậy, không phải ai cũng nghĩ ngôn ngữ là một vấn đề. “Mọi người nói rằng các cầu thủ không hiểu tiếng Anh của tôi nhưng đó là bóng đá: 20 từ (là đủ)”, huấn luyện viên người Italy Fabio Capello nói với Guardian.

Ngoài ra, HLV Hiddink cũng không nói được tiếng Hàn, Roberto Martinez (người Tây Ban Nha) không nói được tiếng Pháp hay tiếng Flemish với các cầu thủ Bỉ...

Chính trị là một vấn đề tiềm ẩn khác, không chỉ trong đội mà còn liên quan đến toàn bộ đất nước. Điều đó là vấn đề khó khăn đối với bất kỳ huấn luyện viên nào, và thậm chí còn khó hơn đối với một huấn luyện viên ngoại.

Câu hỏi về việc đội tuyển quốc gia có nên được dẫn dắt bởi huấn luyện viên nước ngoài hay không vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Một số quốc gia sẽ không chấp nhận huấn luyện viên nước ngoài. Tuy nhiên, một số khác dường như không thể làm gì nếu không có huấn luyện viên ngoại.

Lịch sử gợi ý rằng nếu một đội tuyển muốn vô địch World Cup, họ nên gắn bó với huấn luyện viên trong nước. Gần đây nhất, toàn bộ 4 đội tuyển vào vòng bán kết World Cup 2022 đều do huấn luyện viên người bản địa dẫn dắt.

Tuy nhiên, chiến thắng không phải là tất cả, như cách HLV Hiddink, Queiroz và Charlton mang đến niềm vui cho quốc gia khác, chứ không phải quốc gia của chính họ.

Vân Đinh