Chậm thu phí tự động không dừng: Bộ trưởng tự nhận 'nghiêm khắc phê bình'

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể - Ảnh: Quochoi.vn

Chính phủ vừa gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo việc triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Báo cáo cập nhật tình hình triển khai, cũng như nêu các nguyên do chậm tiến độ và trách nhiệm của các đầu mối, cá nhân liên quan.

Nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan

Về nội dung này, tại Nghị quyết số 437 ngày 21/10/2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ từ 2019 triển khai đồng bộ thu phí dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước.

Trên toàn quốc hiện có 93 trạm thu phí trên các tuyến quốc lộ và cao tốc, trong đó Bộ Giao thông vận tải (GTVT) quản lý 74 trạm, UBND các tỉnh quản lý 19 trạm.

Với các trạm do Bộ GTVT quản lý, Bộ chia hệ thống trạm thu phí BOT thành hai giai đoạn.

Giai đoạn 1 áp dụng với quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, một số tuyến cao tốc và quốc lộ khác.

Giai đoạn 1 (dự án BOO1) tổng số trạm thuộc phạm vi dự án là 44 trạm, bao gồm 26 trạm trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác.

Trong giai đoạn nay đã lắp đặt vận hành từ 2-6 làn ETC tại 39 trạm bao gồm 26 trạm trên quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 13 trạm trên các tuyến quốc lộ khác (việc lăp đặt toàn bộ các làn ETC thực hiện theo lộ trình phù hợp với lưu lượng phương tiện tham gia dịch vụ ETC).

5 tuyến cao tốc do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý chỉ có 1 tuyệ́n cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình đã lắp đặt thiết bị; 4 tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về về nguồn vốn (Hiệp định vay vốn các dự án của VEC đã hết hạn) và chỉ đạo thực hiện (do VEC chuyển về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp từ tháng 11/2018) nên không thể hoàn thành trong năm 2019.

Giai đoạn 2 (dự án BOO2) tổng số trạm thuộc phạm vi dự án là 33 trạm cũng có nhiều vướng mắc, hiện vẫn đang xây dựng phương án triển khai thực hiện đảm bảo hoàn thành trong năm 2020.

Đối với các trạm thu phí do địa phương quản lý thì đến thời điểm này có 6/19 trạm địa phương đã đầu tư và kết nối và dự án BOOl; 6 trạm đồng thuận kết nối với dự án BOƠ2 nên có thể vận hành ngay khi dự án BOƠ2 hoàn thành; 7/19 trạm còn lại, địa phương tự tổ chức thực hiện vẫn chưa hoàn thành.

Theo báo cáo, tiến độ thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng chưa đáp ứng được theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, trong đó đặc biệt tiến độ thực hiện tại các dự án do VEC quản lý còn nhiều vướng mắc nên 4/5 dự án đến nay chưa tổ chức lắp đặt hệ thống thu phí tự động không dừng.

Ngoài nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan đầu tiên được nêu là do dự án thu phí tự động không dừng theo hình thức Hợp đồng BOO (Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh) là hình thức đầu tư mới, phức tạp, liên quan đến lợi ích nhiều chủ thể trong khi các cơ quan quản lý nhà nước chưa có kinh nghiệm thực tế nên trong quá trình tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 07/2017/QĐ-TTg ngày 27/3/2017 còn có một số tồn tại, vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Kinh nghiệm các cá nhân tham gia thực hiện, quản lý, giám sát dự án gần như chưa có nên trong quá trình triển khai thực hiện còn phát sinh các tồn tại, hạn chế làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án cũng thuộc về nguyên nhân chủ quan.

Nhiều tập thể, cá nhân kiểm điểm và nhận trách nhiệm

Phần xác định trách nhiệm, báo cáo cho biết, Thường trực Chính phủ đã tổ chức 2 buổi họp để đôn đốc triển khai và kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan đơn vị liên quan đến việc chậm tiến độ dự án. Trong đó Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải “Nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động trong thời gian qua”.

Còn về phía Bộ thì Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã chủ trì 3 buổi họp chỉ đạo các Thứ trưởng, các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, kiểm điểm đánh giá trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng.

Kết quả có 8 tập thể thuộc Bộ có liên quan đều nghiêm túc kiểm điểm theo chức năng nhiệm vụ được phân công, trong đó có 4 đơn vị trực tiếp liên quan đến quá trình triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm.

Về cá nhân, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, Bộ trưởng và Thứ trưởng phụ trách dự án kiểm điểm tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình rút kinh nghiệm.

30 cá nhân thuộc các cơ quan đơn vị có liên quan có bản kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến việc chậm tiến độ. Trong đó có 9 cá nhân nhận hình thức rút kinh nghiệm; 6 cá nhân thuộc 4 đơn vị liên quan trực tiếp tới việc triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, rút kinh nghiệm.

ANH TUẤN