Chất lượng dược liệu đông y: 'Siết' từ nguồn cung

Nhiều vụ vi phạm

Xã Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm, Hà Nội) là một trong những chợ đầu mối dược liệu đông y lớn nhất miền Bắc, được TP. Hà Nội công nhân đạt danh hiệu làng nghề truyền thống thuốc Nam - Bắc. Đến nay, xã có 80 hộ kinh doanh cá thể thuộc Hiệp hội Làng nghề với sản phẩm dược liệu chủ yếu được thu mua ở các tỉnh phía Bắc và nhập khẩu từ Trung Quốc, cung cấp cho thị trường Hà Nội và toàn quốc. Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, lãnh đạo xã Ninh Hiệp thừa nhận, việc kiểm soát nguồn nhập thuốc rất khó bởi qua rà soát, chỉ có 41 hộ kinh doanh dược liệu có giấy chứng nhận và đăng ký kinh doanh, số còn lại sơ chế thủ công tại hộ gia đình.

Mặt hàng dược liệu cần được kiểm soát nguồn gốc, chất lượng

Theo đại diện Cục Quản lý thị trường (QLTT) Hà Nội, tình hình kinh doanh dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền diễn ra phức tạp. Các hành vi vi phạm tinh vi, đa dạng; chủ yếu là không có hóa đơn chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không bảo đảm chất lượng sơ chế...

Chỉ tính riêng trên địa bàn Hà Nội, từ năm 2018 đến nay, lực lượng QLTT thành phố đã kiểm tra, xử lý 35 vụ vi phạm; trong đó phạt hành chính 303,85 triệu đồng, trị giá hàng hóa vi phạm 550,693 triệu đồng. Nguyên nhân dẫn đến những vi phạm ngày càng lớn trong lĩnh vực này, đại diện Cục QLTT Hà Nội cho rằng, việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng còn nhiều hạn chế, mới chỉ dừng ở xử lý hành chính, chưa truy tố trước pháp luật những vụ việc lớn có tính chất điển hình… Việc kiểm tra dược liệu ở một số cơ sở khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền cũng chỉ bằng cảm quan; điều kiện bảo quản dược liệu, thuốc đông y, thuốc từ dược liệu còn sơ sài. Trong khi đó, hệ thống quy trình, quy phạm về đảm bảo chất lượng dược liệu còn thiếu; các văn bản pháp quy về quản lý chất lượng dược liệu chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế.

Tăng cường kiểm soát

Theo thống kê, mỗi năm, cả nước sử dụng khoảng 60.000 tấn các loại dược liệu khác nhau, sử dụng vào việc chế biến vị thuốc y học cổ truyền. Tuy nhiên, Việt Nam mới chỉ tự cung cấp được 25% nguyên liệu để phục vụ sản xuất thuốc trong nước; còn lại 75% vẫn phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Để tăng cường quản lý chất lượng dược liệu, bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng, trong thời gian tới, Cục QLTT Hà Nội tiếp tục chỉ đạo các đội QLTT chủ động phối hợp với lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tổ chức các đợt cao điểm kiểm tra; xử lý điểm kinh doanh, tập kết, tàng trữ, vận chuyển dược liệu nhập lậu, không rõ nguồn gốc số lượng lớn; tiếp tục công tác tuyên truyền, ký cam kết không kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả và gian lận thương mại trên địa bàn...

Tuy nhiên, để đấu tranh, xử lý có hiệu quả hoạt động kinh doanh dược liệu nhập lậu, không rõ nguồn gốc, cần có sự phối hợp giữa lực lượng chức năng các tỉnh có cửa khẩu biên giới và lân cận như: Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Bắc Giang… tăng cường kiểm tra, ngăn chặn, xử lý hiệu quả hoạt động kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ dược liệu nhập lậu, không rõ nguồn gốc ngay từ đầu nguồn cung cấp, nhập khẩu.

Bên cạnh đó, để kiểm soát thị trường đông dược, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, thực hiện nghiêm các quy định của Bộ Y tế về quản lý nguồn dược liệu nhập khẩu, các ngành chức năng cần tuyên truyền, vận động nâng cao ý thức trách nhiệm, đạo đức kinh doanh của các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Nhà nước cũng cần tập trung phát triển các vùng sản xuất dược liệu trong nước, góp phần hạn chế các loại đông dược không bảo đảm chất lượng nhập lậu từ nước ngoài.

Quý I/2019, Cục QLTT Hà Nội đã kiểm tra, xử lý 6 vụ vi phạm kinh doanh dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ...

Quỳnh Nga - Thanh Tâm