Chế độ lái tự động của Boeing 737 Max có vấn đề

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) đã gửi danh sách yêu cầu của mình cho cả Cục Quản lý Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) và hãng Boeing, và yêu cầu không được công khai. Do đó, rất khó để biết liệu những yêu cầu EASA có khiến chi phí và thời gian để máy bay Max bay trở lại có tăng đáng kể hay không.

Các cơ quan quản lý trên toàn thế giới đã cấm bay chiếc máy bay bán chạy nhất của Boeing vào tháng 3 sau hai vụ tai nạn trong năm tháng khiến tổng cộng 346 người thiệt mạng.

Dù từ chối xác nhận các vấn đề cụ thể đang được EASA nêu ra nhưng FAA cho biết “vẫn đang tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các cơ quan hàng không dân dụng để xem xét hồ sơ chứng nhận cho 737 MAX của Boeing. Quá trình này liên quan đòi hỏi sự liên lạc thường xuyên giữa tất cả các bên”.

Những lo ngại về chế độ lái tự động

Một số vấn đề trong danh sách yêu cầu kiểm tra được tiết lộ của EASA: các phi công gặp khó khăn trong việc quay bánh lái ở chế độ người điều khiển, độ thiếu tin cậy của hệ thống cảm biến, quy trình huấn luyện không đầy đủ và lỗi phần mềm vừa được FAA phát hiện vào tuần trước. Không chỉ vậy, cơ quan này cũng vừa liệt kê một vấn đề chưa được báo cáo trước đây: phi công không thể tắt chế độ lái tự động trong một số trường hợp khẩn cấp nhất định.

“Một trong những vấn đề này có thể ảnh hưởng đến việc máy bay 737 Max được phép bay trở lại, nhưng chúng tôi không biết liệu đây sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc hay chỉ đưa ra để thảo luận', John Cox, cựu phi công 737, chủ tịch của một công ty tư vấn hàng không nói.

Cox nói rằng các cơ quan quản lý thường đặt ra những câu hỏi như vậy trong quá trình cấp chứng nhận cho máy bay và có thể không gây ra rủi ro nào mới cho Boeing.

Dù vậy, Cox chưa nghe rằng máy bay 737 có vấn đề về trình lái tự động. Việc thay đổi hệ thống lái tự động 737 sẽ rất khó khăn bởi đây là một hệ thống vô cùng phức tạp. Tuy nhiên, ông chưa thấy có bất kỳ vấn đề nào với chế độ lái tự động khiến Boeing phải thay đổi nó.

EASA đã phát hiện ra hệ thống lái tự động không phải lúc nào cũng có thể được tắt đúng cách. Điều đó có nghĩa là các phi công sẽ không có đủ thời gian để can thiệp và khiến máy bay rơi vào trạng thái mất điều khiển.

Một máy bay Boeing 737 Max 8 của American Airlines chuẩn bị hạ cánh tại sân bay LaGuardia, New York hôm 11-3. Ảnh: Aviation.

EASA đánh giá độc lập

EASA thực hiện việc đánh giá trên toàn bộ hệ thống điểu khiển bay của dòng 737 một cách độc lập với FAA.

Đây là một đánh giá quan trọng cho ngành công nghiệp trong việc xác định khi nào 737 có thể bay trở lại, bởi các cơ quan quản lý trên toàn cầu sẽ dựa vào kết quả nghiên cứu EASA. FAA đang phải đối mặt với nhiều cuộc điều tra về việc cấp giấy phép ban đầu cho dòng máy bay Max 737 và liệu có phải hệ thống an toàn MCAS chính là nguyên nhân của cả hai sự cố máy bay rơi vừa qua.

Không rõ Boeing sẽ gặp khó khăn như thế nào để giải quyết các vấn đề đề cập ở trên. Chỉ riêng sự cố phần mềm mới nhất cũng có thể khiến Boeing mất tới ba tháng để khắc phục.

Vào thời điểm xảy ra vụ tai nạn ở Ethiopia hồi tháng 3, hệ thống của Boeing sử dụng chỉ một trong hai cảm biến được lắp đặt trên máy bay. Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng trước, Giám đốc EASA Patrick Ky cho biết rằng có khả năng Boeing cần trang bị thêm phần cứng bổ sung. Đây sẽ là một biện pháp có thể gây tốn kém và mất thời gian cho nhà sản xuất.

Trong các khuyến nghị của mình, EASA đã không còn đề xuất cách giải quyết các vấn đề cho Boeing, thay vào đó yêu cầu công ty đề xuất các giải pháp. Ví dụ, nếu Boeing có thể chứng minh tính hiệu quả của quy trình đào tạo mới thì có thể tránh được chi phí do những yêu cầu bổ sung cho quy trình đó từ EASA.

Cả FAA, EASA cùng với Canada và Brazil đã cùng thỏa thuận rằng việc Max 737 bay lại nên được phối hợp chặt chẽ nhằm giúp khôi phục niềm tin của công chúng vào hệ thống an toàn hàng không toàn cầu, mặc dù EASA vẫn có thể đưa ra thêm các yêu cầu bổ sung so với FAA.

Boeing đã nói rằng họ hy vọng đưa máy bay Max 737 trở lại hoạt động vào tháng Chín năm nay.

NGUYỆT ÁNH