Chi bộ Tam Tân - ngọn lửa cách mạng rực cháy

Chi bộ Tam Tân - ngọn lửa cách

Đoàn thanh niên Công an tỉnh về nguồn tại Khu di tích Chi bộ Tam Tân

Điểm son, dấu ấn đáng nhớ

Theo Phó Chủ tịch Hội Cựu tù Chính trị tỉnh - Trần Nhật Nghĩa, sự ra đời của Chi bộ Tam Tân là một trong những sự kiện lịch sử đặc biệt, điểm son, dấu ấn đáng nhớ và là niềm tự hào của Đảng bộ và nhân dân Bình Thuận. Về mốc thời gian ra đời, có 2 nhóm tư liệu đã công bố chưa hoàn toàn thống nhất; nhiều tài liệu cho rằng Chi bộ Tam Tân ra đời vào cuối năm 1930; riêng Địa chí Bình Thuận thì khẳng định vào tháng 2/1931. Dù là mốc thời gian nào thì thời điểm ấy, chi bộ thể hiện rõ vai trò hạt nhân lãnh đạo tổ chức “Hội phản đế đồng minh”. Hơn thế, Chi bộ Tam Tân còn liên hệ với một số đảng viên ở La Gi, Phan Thiết và hưởng ứng cuộc đấu tranh lớn diễn ra trong tỉnh vào đêm 14, rạng sáng 15/8/1931 (nhằm hưởng ứng phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh và kỷ niệm 13 năm ngày nhân dân thế giới chống chiến tranh đế quốc, đó là ngày 1/8/1918 – 1/8/1931).

Theo ông Nghĩa, 1 trong 3 yếu tố cơ bản tác động trực tiếp đến sự kiện Chi bộ Tam Tân ra đời chính là tài đức và uy tín của thầy giáo trẻ Ngô Đức Tốn (SN 1908) tại làng Tập Phúc, xã Thảo Nha, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, Ngô Đức Tốn là con trai út trong một gia đình nho giáo giàu truyền thống cách mạng. Đến Phan Thiết vào đầu năm 1928 và bắt đầu từ mùa hè năm ấy, Ngô Đức Tốn được bổ nhiệm dạy học tại làng Tam Tân. Chỉ trong vòng 3 năm ngắn ngủi (cuối năm 1928 đầu năm 1931), thầy Tốn gầy dựng phong trào, đặc biệt là gieo hạt giống nảy mầm, làm nhịp cầu nối Đảng với nhân dân. Khi đủ điều kiện, độ chín về nhận thức tư tưởng và tổ chức quần chúng, thầy Tốn đã mạnh dạn thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản tại làng Tam Tân để đủ sức trực tiếp lãnh đạo cách mạng địa phương lúc bấy giờ. Trong thời gian ngắn với hoàn cảnh khó khăn về thông tin, giao thông liên lạc... đồng chí Tốn đã đóng góp hiệu quả cho phong trào cách mạng ở Bình Thuận bằng tất cả ý chí, nghị lực, tài đức, uy tín và khả năng thuyết phục quần chúng.

Tự hào và động lực

Tham luận tại hội thảo về sự ra đời của Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh, đại diện Thị ủy La Gi cho biết: Nhân dân Hàm Tân – La Gi đã rất tự hào về truyền thống đấu tranh cách mạng của quê hương. Bởi nơi đây có tổ chức Đảng Cộng sản đầu tiên ươm mầm trên đất Tam Tân lịch sử. Thành lập vào cuối năm 1930, Chi bộ Tam Tân hoạt động rất chặt chẽ, giữ bí mật, việc ai làm người đó biết. Thời điểm này, song song với hoạt động tại Tam Tân, Bí thư Ngô Đức Tốn còn liên hệ với một số thanh niên tiến bộ ở La Gi để tuyên truyền giác ngộ cách mạng; tuy chưa hình thành được tổ chức Đảng nhưng đã có tác động đến một số hoạt động xã hội ở đây. Phong trào cách mạng và sự ra đời của tổ chức Đảng Cộng sản tại Tam Tân có ý nghĩa rất lớn ở thời kỳ mới của đất nước. 90 năm qua, dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Hàm Tân – La Gi vượt qua nhiều thử thách, khó khăn, gian khổ, một lòng một dạ sắt son từ thế hệ này nối tiếp thế hệ khác vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế.

Từ Chi bộ Tam Tân của 90 năm trước đây với 7 đồng chí, đến nay, Đảng bộ thị xã La Gi với hơn 26 tổ chức cơ sở Đảng và 178 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, toàn thị xã hiện có 2.319 đảng viên. Lãnh đạo Thị ủy La Gi khẳng định: Với cột mốc 90 năm sự ra đời Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh trên đất Tam Tân trở thành niềm tự hào và là động lực để cán bộ, đảng viên và nhân dân thị xã La Gi tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng của các thế hệ đi trước phấn đấu nỗ lực xây dựng quê hương La Gi ngày càng giàu đẹp hơn.

Địa chỉ đỏ để thế hệ mai sau tiếp bước

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ, đầu những năm 30 của thế kỷ XX, phong trào cách mạng của tỉnh đã bắt đầu tiếp thu đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bằng chứng là vào cuối năm 1930, tại vùng quê xa xôi, hẻo lánh, Chi bộ đảng đầu tiên của tỉnh ra đời tại làng Tam Tân, Tổng Phong Điền, phủ Hàm Thuận (nay là thôn Tam Tân, xã Tân Tiến, thị xã La Gi) do đồng chí Ngô Đức Tốn làm Bí thư. Cùng thời gian này, nhiều tổ chức yêu nước cũng đã hoạt động như tổ chức Nông hội (Phan Thiết), một số đảng viên đã được kết nạp vào tháng 1/1931 như Nguyễn Gia Tú, Nguyễn Tương… Sự ra đời của Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Bình Thuận vào năm 1930 tạidốcông Bằng, làng Tam Tân một sự kiện có ý nghĩa to lớn đối với phong trào cách mạng của tỉnh nhà. Chi bộ ngay từ khi mới ra đời đã thể hiện rõ vai trò hạt nhân lãnh đạo tổ chức “Hội phản đế đồng minh” và cơ sở cốt cán tiếp tục tập hợp các thành phần, tầng lớp có tinh thần yêu nước. Chi bộ đã gieo mầm, nâng cao giác ngộ và tinh thần đấu tranh cách mạng cho nhân dân trong vùng.

Khi xác định Chi bộ Đảng Cộng sản tại Tam Tân để được tính căn cứ coi là chi bộ đầu tiên của tỉnh Bình Thuận, có nhiều phân vân để cân nhắc. Bởi lẽ, trước đó với cái nôi phong trào cách mạng ở Hàm Thuận, Phan Thiết đã có sự chuyển động, hình thành các tổ chức phong trào yêu nước như Nông hội, thành phần trí thức tiến tới nhiều cơ sở Đảng tại các làng Đại Nẫm, Bình An, Bình Lâm, Rạng, Lại An, Tùy Hòa, Kim Ngọc… Nhưng lại chưa có nơi nào hình thành Chi bộ Đảng mà chỉ có Chi bộ Đảng tại Tam Tân. Và thời gian thành lập chi bộ là cuối năm 1930 hay đầu năm 1931, là những vấn đề cần phải làm rõ. Chính vì vậy, Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cần nhanh chóng tìm các nhân chứng lịch sử, các tư liệu để xác minh làm rõ vấn đề trên. Đồng thời, khẳng định sự ra đời của tổ chức Đảng Cộng sản tại Tam Tân có ý nghĩa chính trị rất lớn ở thời kỳ mới của đất nước. Mặc dù kể từ khi Chi bộ Đảng bị bể vỡ, phong trào cách mạng có lắng xuống nhưng sự kiện đó đã trở thành ngọn lửa cách mạng rực cháy trong những trái tim yêu nước, làm thức tỉnh các tầng lớp nhân dân lao động ở Hàm Tân và La Gi, là địa chỉ đỏ để các thế hệ mai sau tiếp bước.

THU HÀ