Chia sẻ dữ liệu để tạo tiềm năng phát triển kinh tế số

Theo các chuyên gia, trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tài nguyên số được xác định là một trong 3 trụ cột chính và đóng vai trò cốt lõi cho phát triển nền kinh tế số Việt Nam, bao gồm: Hạ tầng và dịch vụ số; tài nguyên số và chính sách chuyển đổi số.

Tuy nhiên, hiện nay việc quản lý tài nguyên số vẫn còn nhiều bất cập, thiếu hành lang pháp lý để phát triển, các cơ sở dữ liệu quốc gia về nông nghiệp, tài chính, dân cư, quản lý đất đai... chưa được thực hiện hoàn thiện. Còn dữ liệu các dịch vụ công trực tuyến hiện vẫn chưa liên thông ở các sở ngành, địa phương nên chưa phát huy được tính thống nhất và chia sẻ thông tin. Dẫn đến, người dân, DN khi làm dịch vụ công phải khai báo thông tin nhiều lần cho mỗi dịch vụ.

Các khách mời trao đổi tại Tọa đàm.

Để khắc phục tình trạng trên, thực tiễn đặt ra yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý phù hợp về quản lý tài nguyên số để thúc đẩy việc kết nối và chia sẻ dữ liệu số giữa cơ quan Nhà nước, đồng thời tiến tới cung cấp dữ liệu mở cho xã hội.

Trao đổi tại tọa đàm, ông Nguyễn Hồng Thắng, Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa, Bộ TT&TT nhìn nhận, đây là thời điểm rất chín muồi trong việc phát triển hạ tầng số, dữ liệu số và kinh tế số.

Khi trao đổi dữ liệu với nhau, các dữ liệu đó cần có hình thức kết nối, chia sẻ và được quản lý phù hợp. Vì dữ liệu mang thông tin, giá trị nên nếu chúng ta khai thác, sử dụng dữ liệu đó không hiệu quả và không có phương pháp quản lý bảo đảm an toàn thì gây ra nhiều vấn đề. Chính vì vậy, cần hạ tầng pháp lý để quản lý, khai thác.

Còn ông Nguyễn Thế Trung, Chủ tịch kiêm Tổng GĐ Cty CP Công nghệ DTT cho rằng, chúng ta quản lý theo cách truyền thống, xem dữ liệu là một phần của hệ thống CNTT, muốn lấy dữ liệu từ phía đơn vị nào đó thì sẽ cung cấp thông tin theo hình thức văn bản hay trích xuất, chứ chưa có chia sẻ dữ liệu với nhau để khai thác tài nguyên này. Chính vì thế, việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia chuyên ngành cũng mang tính nghiệp vụ, khi cần quản lý đến đâu thì số hóa đến đó nên chúng ta chưa có dữ liệu hoàn thiện.

Với số lượng dân số đông như Việt Nam. Theo ông Trung, chúng ta cũng mất một chi phí lớn và thời gian nhất định để làm việc này. Vấn đề đặt ra là làm sao chia sẻ và khai thác một cách hợp lý, nếu phung phí thì rất nguy hiểm, nhưng nếu đóng kín không chia sẻ thì cũng rất phí phạm nguồn tài nguyên này.

Ông Nguyễn Hồng Thắng cho rằng, hạ tầng chúng ta xây dựng chưa có chiến lược tổng thể, dữ liệu đang phân tán, chất lượng dữ liệu chưa tốt, khi chia sẻ có thể có những rủi ro. Chính vì vậy, cần xây dựng hệ thống dữ liệu tổng thể mới chia sẻ được.

Về khách quan, chia sẻ dữ liệu mang lại lợi ích nhưng có rủi ro vì dữ liệu mang thông tin, thông tin giá trị có thể liên quan đến tài sản quốc gia, đời sống riêng tư của người dân. Vì vậy, cần có cơ chế chia sẻ dữ liệu để bảo đảm rằng tất cả các dữ liệu đều được chia sẻ trong một cơ chế pháp luật đảm bảo.

Hiện Bộ Thông tin và truyền thông đang xây dựng dự thảo và sẽ sớm ban hành trong thời gian tới để tạo ra hành lang pháp lý, để các cơ quan Nhà nước có thể chia sẻ dữ liệu với nhau, với DN và người dân. Theo ông Thắng, nghị định có những điểm chính sau: Tạo cơ chế để các cơ quan chia sẽ dữ liệu cho nhau; cơ quan Nhà nước phải xây dựng các quy định, các quy chế và công bố dữ liệu mà mình sẽ chia sẻ; cung cấp dữ liệu mở để tất cả người dân, DN có thể truy cập và sử dụng, cung cấp dịch vụ mà không phải trả phí.

Cũng theo ông Thắng, Việt Nam là một trong những nước đi đầu trong việc tiếp cận và tiến tới đưa ra các quy định về quản lý dữ liệu mở. Dữ liệu mở là dữ liệu mà các cơ quan Nhà nước lập kế hoạch và thực hiện chia sẻ ra bên ngoài, không chỉ với cơ quan Nhà nước khác mà cả với người dân, DN, cho xã hội, nhất là đối với các DN khởi nghiệp sáng tạo, để có thể khai thác, sử dụng hoặc kết hợp với các nguồn dữ liệu khác để tạo ra các giá trị mới.

Những dữ liệu mở được khuyến nghị có thể chia sẻ như dữ liệu về dự báo thời tiết, dữ liệu về hạ tầng giao thông, đô thị, trường học… Theo ông Thắng, tới đây, khi hành lang pháp lý được hoàn thiện thì chúng ta sẽ có rất nhiều dữ liệu có thể chia sẻ được và đây chính là tiềm năm rất lớn để phát triển nền kinh tế số của Việt Nam trong thời gian tới.

Phương Thảo