Chính trường Israel rối ren: Tương lai nào cho Thủ tướng Netanyahu?
Tương lai chính trị của Thủ tướng Netanyahu sẽ được quyết định hôm nay giữa bối cảnh chính trường Israel vẫn rối ren sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 17/9.
Ngày 2/10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vừa phải đối mặt với một phiên điều trần về những cáo buộc tham nhũng lại vừa phải tìm cách phá vỡ bế tắc trong cuộc đàm phán thành lập chính phủ liên minh. Bức tranh chính trị tại Israel vẫn rối ren sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 17/9, với việc không đảng nào giành chiến thắng tuyệt đối để có thể tự đứng ra thành lập chính phủ.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: Reuters
Các luật sư của hôm nay gặp Tổng chưởng lý Avichai Mandenblit, người sẽ ra phán quyết trong những tuần tới liệu nhà lãnh đạo Israel có phạm tội tham nhũng, gian lận và lạm dụng tín nhiệm trong 3 vụ bê bối riêng rẽ hay không.
Vốn luôn khẳng định vô tội và chỉ trích đây là “một cuộc săn phù thủy”, ông Netanyahu đã yêu cầu phiên điều trần ngày hôm nay phải được truyền hình trực tiếp để công chúng được lắng nghe toàn bộ, đồng thời khẳng định không có gì phải che giấu. Tuy nhiên, Tổng chưởng lý Avichai Mandenblit đã bác bỏ yêu cầu, cho rằng, phiên điều trần ngày hôm nay là nhằm thuyết phục bồi thẩm đoàn, chứ không phải là công chúng.
Cũng trong ngày 2/10, theo kế hoạch ban đầu, các đại diện đảng Likud của ông Netanyahu và đảng Xanh - Trắng của đối thủ Benny Gantz sẽ tiến hành đàm phán với hy vọng có thể thành lập một chính phủ đoàn kết. Tuy nhiên, tối 1/10, sau 2 ngày nghỉ lễ Năm mới theo lịch Do thái, đảng Xanh - Trắng đã thông báo rút khỏi các cuộc gặp khi cho rằng, những điều kiện tiên quyết cho đối thoại vẫn chưa hội đủ.
Đảng của ông Benny Gantz cho rằng, Thủ tướng Netanyahu không thể lãnh đạo một chính phủ chừng nào vẫn chưa giải quyết được những rắc rối pháp lý bủa vây và không thể đại diện cho tất cả các đảng cánh hữu và tôn giáo trong các cuộc đàm phán khi chỉ đàm phán vì lợi ích của đảng Likud.
Phản ứng trước những tuyên bố này, đảng Likud cáo buộc các thành viên đảng Xanh-Trắng từ chối đề xuất “Thủ tướng luân phiên” được lãnh đạo hai bên nhất trí trước đó.
Nhà lãnh đạo Israel nhiều lần kêu gọi đối thủ Benny Gantz thể hiện trách nhiệm nhằm ngăn chặn khả năng phải tổ chức một cuộc bầu cử mới: “Tôi đang cố gắng thực hiện một nỗ lực cuối cùng nhằm ngăn chặn phải tổ chức bầu cử lại một lần nữa. Không có giải pháp nào khác ngoài một chính phủ đoàn kết và cũng không có lựa chọn nào tốt hơn”.
Sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 17/9, không một đảng nào tại Israel giành thế đa số tuyệt đối tại Quốc hội, kể cả thông qua việc liên minh với các đảng nhỏ khác. Một thỏa thuận giữa hai đảng cho phép đạt được thế đa số tại Quốc hội. Tuy nhiên, điểm gây tranh cãi nhất lại là vẫn đề giữa ông Netanyahu và ông Benny Gantz, ai sẽ là người đầu tiên đảm nhận vai trò Thủ tướng.
Điều mà ông Netanyahu muốn không chỉ là người đầu tiên ngồi lên chiếc ghế Thủ tướng, mà còn muốn một thỏa hiệp cho phép ông có thể tạm thời rời vị trí mà vẫn giữ được chức Thủ tướng trong trường hợp bị buộc tội. Khi đó, ông Benny Gantz sẽ được chỉ định là quyền Thủ tướng, điều mà vị cựu Tổng tham mưu trưởng Quân đội Israel không thể chấp nhận.
Trong trường hợp ông Netanyahu không thể thành lập được chính phủ, thì khi đó Tổng thống Reuven Rivlin có thể chỉ định ông Benny Gantz tiếp quản trọng trách. Ở giai đoạn hiện nay, không gì cho thấy, ông Benny Gantz sẽ liên minh với đảng Likud của ông Netanyahu.
Theo Giáo sư khoa học chính trị Israel Gideon Rahat, cuộc đối đầu chính trị tại Israel rất khốc liệt và một lần thứ 3 tại nước này không phải là không có khả năng. Một cuộc bầu cử lần thứ 3 có thể tạo lợi thế cho ông Netanyahu, bởi ông sẽ tiếp tục giữ vị trí cho đến thời điểm đó và vì thế sẽ đối mặt với tòa án ở một vị thế quyền lực. Tuy nhiên, uy tín của một trong những vị Thủ tướng cầm quyền lâu nhất trong lịch sử Israel đã suy giảm./.
